You are here

Home » Content

AŞK AHLAKI’NDAN TÜRKİYE’DE ÇAĞDAŞ DÜŞÜNCE TARİHİ’NE: TÜRK SOSYOLOJİSİ’NDE HİLMİ ZİYA ÜLKEN

FROM ‘LOVE ETHIC’ TO ‘THE HISTORY OF CONTEMPORARY THOUGHT IN TURKEY’: HILMI ZIYA ULKEN IN TURKISH SOCIOLOGY

Journal Name:

  • İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi

Publication Year:

  • 2012

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Hilmi Ziya Ulken is an important figure in the history of Turkish sociological thought due to his institutional and theoretical contributions. He did not merely supply academic works and materials to his discipline but spent his lifetime establishing and developing associations, institutes and periodicals. In this respect, Ulken played a vital role in the re-institutionalization process of the Department of Sociology in the Faculty of Letters of Istanbul University. He was also the founder of a journal named Sosyoloji Dergisi [Journal of Sociology], published between the years 1941 and 1968. Ulken believed that there was a need for coordination and cooperation among Turkish sociologists. In order to maintain such a millieux, he encouraged establishing associations and institutes. Hilmi Ziya Ulken insisted that Turkish sociologists become familiar with the world’s sociology and philosophy literature. He therefore championed periodicals in the bid to to achieve the above-mentioned familiarity. In this article, beyond telling the life story of Hilmi Ziya Ulken together with his bibliography, his sociological views on the central problems of Turkish state and society are analysed through his works.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Hilmi Ziya Ülken’in, sosyolojinin Türkiye’deki gelişimine -gerek kurumsal ve gerekse de teorik anlamda- yaptığı katkılar saymakla bitmez. Yalnızca uğraş verdiği disiplin çerçevesinde akademik üretimlerde bulunmakla kalmamış; Türkiye’de sosyolojinin [ve felsefenin] kurumlaşması amacıyla dernekler ve enstitüler kurmak, dergiler çıkarmak ve var olanların daha da gelişebilmesi ve uluslararası akademik çevrelerle iletişime girebilmesi için yoğun uğraş vermiştir. Bu çerçevede, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Kürsüsü’nün yeniden kurumlaşmasında etkin bir rol oynamıştır. 1942’den başlayarak 1968’e kadar yayınlanan Sosyoloji Dergisi’ni yayın hayatına kazandırmıştır. Türkiye’de toplumun sosyolojik bilgisinin üretilebilmesi için araştırma enstitülerinin kurulmasına öncülük etmiştir. Türkiye’de sosyal bilimler alanında çalışma yapanların birbirlerinden haberdar olmaları ve birbirlerine destek olmaları için derneklerin kurulması gerekliliğine olan inancını daima dile getirmiş, bu düşüncelerini gerçekleştirebilmek için çeşitli girişimlerde bulunmuştur. Bir diğer önemli katkısı da, Türkiye’de sosyolojiyle uğraşanların dünyadaki sosyolojik -ve hatta felsefî- gelişmeleri en hızlı ve en geniş biçimde takip edebilmeleri temin eden yayınlarıdır. Bu yazıda, Hilmi Ziya Ülken’in hayat hikâyesini anlatmak, eserlerinin bir bibliyografyasını sunmak veya kaleme aldığı sosyoloji ders kitaplarından hareketle ‘sosyoloji anlayışı’nı ansiklopedik bir biçimde tanıtılmaktan ziyade, belli eserleri merkeze alınmak suretiyle, Türk devleti ve toplumunun -hayatî önemde gördüğü- kimi sorunlarına ilişkin sosyolojik yaklaşımları tahlil edilmeye çalışılmaktadır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-ask-ahlakindan-turkiyede-cagdas-dusunce-tarihine-turk-sosyolojisinde-hilmi-ziya-ulken.pdf
  • 46
119-151
  • Turkish

REFERENCES

References: 

- Actes du XVe Congres International de Sociologie, 2 cilt, İstanbul: Publication de la Faculte des Lettres de l’Universite d’Istanbul, 1952-1954.
- Ağaoğlu, Ahmet, Üç Medeniyet, Ankara: Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası, 1927.
- Altun, Fahrettin, “Niyazi Berkes ve Eserleri Üzerine”, Türkiye Araştırmaları
Literatür Dergisi, 2004, c. II, sy. 1, s. 439-474.
- Artunkal, Gülseren, “Hayatı ve Eserleriyle Babam Ülken”, Sosyoloji Konferansları, 1979 Yılı, 17. Kitap, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyoloji Enstitüsü Yay., 1979, s. 1-8.
- Bulut, Yücel, “Türkiye’de Sosyoloji Sınıflamaları ve Ziya Gökalp”, Sosyoloji Dergisi, 2005, 3. Dizi–10. Sayı, s. 91–103.- Coşkun, İsmail, “Sosyoloji Bölümünün Tarihine Dair”, İsmail Coşkun (yay. haz.), 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji, İstanbul: Bağlam Yay., 1991, s. 13-23.
- Güngör, Erol, “Türkiye’de Sosyal İlimler”, Dünden Bugünden: Tarih-Kültür-Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş., 1995.
- Kaçmazoğlu, Hacı Bayram, “1940-1950 Tarihleri Arasında Türk Sosyolojisi”,
Sosyoloji Dergisi, 1990-1991, 3. Dizi-2. Sayı, s. 1-49.
- Kaçmazoğlu, Hacı Bayram, “Hasan Tanrıkut’un Eksik Kalan Fikirleri Üzerine”, Toplumbilim, Ekim 1993, sy. 2, s. 93-101.
- Kaya, Tülay, “İçtimaiyat’tan Sosyoloji’ye: İÜEF Sosyoloji Bölümü’nün Tarihine ve Sosyoloji Dergisi’ne Dair”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2008, c. VI, sy. 11, s. 713-730.
- Kösemihal, Nurettin Şazi, “‘Avrupa İşçileri’nden Bir Monografi Örneği (F. Le Play)”, Sosyoloji Dergisi, 1947-1949, sy. 4-5, s. 221-258.
- Kösemihal, Nurettin Şazi, “XVI Milletlerarası Sosyoloji Kongresi”, Sosyoloji Dergisi, 1955-1956, sy. 11-12, s. 172-185.
- Mardin, Şerif, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, çev. Mümtaz’er Türköne, Fahri Unan ve İrfan Erdoğan, İstanbul: İletişim Yay., 1996.
- Parin, Suvat, “Toplumbilimin Türkiye Serüveninde Sosyoloji Kongreleri”,
Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2008, c. VI, sy. 11, s. 691-712.
- Sanay, Eyyüp, Hilmi Ziya Ülken: Psikolojisi, Sosyolojisi, Felsefesi, Ankara: Gazi Üniversitesi Yay., 1988.
- Sezer, Baykan, “Hilmi Ziya Ülken”, Hilmi Ziya Ülken, Dünyada ve Türkiye’de Sosyoloji Öğretim ve Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi, 2008, s. i-x.
- Takış, Taşkın, “Değerler Levhasının Tersine Çevirilişi: Hilmi Ziya Ülken”,
Doğu Batı, “Türk Düşünce Serüveni: Akademidekiler” başlıklı özel sayı, Ağustos-Ekim 2000, sy. 12, s. 87-109.
- Tanyol, Cahit, “İçtimaî Monografi Hazırlıkları: Prens Sabahattin”, Sosyoloji Dergisi, 1947-1949, sy. 4-5, s. 145-157.
- Tütengil, Cavit Orhan, “Prens Sabahattin (1877-1948)”, Sosyoloji Dergisi, 1947-1949, sy. 4-5, s. 158-220.
- Tütengil, Cavit Orhan, “Ülken Üzerine Notlar”, Sosyoloji Konferansları,
17. Kitap, 1979 yılı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyoloji Enstitüsü Yay., 1979, s. 156-158.- Uygun, H. ve İ. Özer, “Hilmi Ziya Ülken”, Emre Kongar, Türk Toplumbilimcileri
I, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1982.
- Ülken, Hatice, “Eşim Hilmi Ziya’nın Özel Hayatı”, Sosyoloji Konferansları,
1979 Yılı, 17. Kitap, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyoloji Enstitüsü Yay., 1979, s. 9-11.
- Ülken, Hilmi Ziya, Türk Tefekkürü Tarihi, İstanbul: Matbaai Ebüzziya, 1933, c. I.
- Ülken, Hilmi Ziya, “İkinci Dünya Sosyoloji Kongresi – Liege, 1953”, Sosyoloji Dergisi, 1955-1956, sy. 10-11, s. 186-191.
- Ülken, Hilmi Ziya, “İnsanî İlimler Mümkün müdür?”, Sosyoloji Dergisi, 1947-1949, sy. 4-5, s. 1-52.
- Ülken, Hilmi Ziya, “Milletlerarası Sosyoloji Cemiyeti”, Hilmi Ziya Ülken, Dünyada ve Türkiye’de Sosyoloji Öğretim ve Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi, 2008, s. 18-22.
- Ülken, Hilmi Ziya, “Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Makamına”, Sosyoloji
Dergisi, 1954, sy. 4, s. 59-66.
- Ülken, Hilmi Ziya, “Sosyolojinin Mevzuu ve Usulü”, 1942, Sosyoloji Dergisi, sy. 1, s. 3-168.
- Ülken, Hilmi Ziya, “Tanzimata Karşı”, Millet ve Tarihi Şuuru, İstanbul: Pulhan Matbaası, 1948, s. 22-32.
- Ülken, Hilmi Ziya, “Tecrübî Sosyoloji Araştırmaları”, Hilmi Ziya Ülken, Dünyada ve Türkiye’de Sosyoloji Öğretim ve Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi, 2008, s. 10-14.
- Ülken, Hilmi Ziya, “Türk Sosyoloji Cemiyeti”, Hilmi Ziya Ülken, Dünyada ve Türkiye’de Sosyoloji Öğretim ve Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi,
2008, s. 28-32.
- Ülken, Hilmi Ziya, Aşk Ahlakı: Halka Rağmen Halk İçin Kitap, 2. bs., İstanbul: Anıl Yay., 1959.
- Ülken, Hilmi Ziya, Nurettin Şazi Kösemihal ve Cahit Tanyol, “Karataş Köyü Monografisi”, Sosyoloji Dergisi, 1950, sy. 6, s. 85-103.
- Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Ülken Yay., 1979 [1. bs., İstanbul: Ahmet Sait Matbaası, 1966].
- Ülken, Hilmi Ziya, Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, 3. bs., İstanbul:
Ülken Yay., 1997.- Ülken, Hilmi Ziya, Yirminci Asır Filozofları, İstanbul: Kanaat Kitabevi, 1936.
- Ülken, Hilmi Ziya, Ziya Gökalp, Yunus Koç (yay. haz.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay., 2000 [1. bs., İstanbul: Kanaat Kitabevi, 1942].
- Vergili, Ayhan, Hilmi Ziya Ülken Kitabı, İstanbul: Kitabevi, 2006.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com