ABDÜLHAK HÂMİDİN STİLİSTİK KELİME YARATICILIĞI

Mütefekkir edip ve yazarların üslûp yaratıcılıklarına hizmet eden kelime servetinin, san'at yönünden de, çok büyük önemi ve değeri vardır. Çünkü yazarın eserleri, dili ile sıkısıkıya bağlı bulunduğundan lengvistik, bilhassa leksik hususların çözümlenmesi işini kolaylaştırmaya yarayan vasıtalardan en emini ve sağlamı üslubun bizzat kendisidir. Hele konumuzu teşkil eden Abdülhak Hâmid Tarhan gibi, geçen yüzyıl sonu edebi mirasını, yirminci yüzyılın ilk çeğreğine bağlayan bir şâirin dil ve üslûbundaki kelime serveti, en çok dikkatimizi çekmeğe değer bir hususiyet olsa gerektir. O, ilk eserinden sonuncusuna kadar hep çeşitli kelime kalıplan içerisinde kalmayı tercih ederek, klasik üslûp hazinesini, yeni barbarizm ve neologizmler hesabına, zenginleştirmeği hayalından bile geçirmemiştir. Ferdi ve şahsı stilistik kelime yaratıcılığına bağlı kalmış, pek iyi bildiği Avrupa dillerinden aşırı kelime borçlanmasına katlanmamıştır. Ancak devri ve edebiyatı mekanizması için normal sayılabilecek sayıyı aşmamıştır. Ve ekserisi Sahrada, diğerleri ise dağınık olarak külliyatında bulunmaktadır. Hatta şahsi hayatına ait sahne dekorları arasında yer almış gibidirler. Diğer Eşber, Duhteri Hindu, Tarık' ve emsâli eserlerinde, âdeta yabancı Avrupa menşeli kelimelerden bir nevi kaçınılma havası sezilmektedir. Hâmid'in üslûp hazinesinde yer alacaklar, antroponimler dışında hep fransızca olup, daha fazla kültür unsurlarından sayılırlar. Opera, tiyatro, frak, moda, bulvar, paradi, dans, buket, kokot, sosyete, familya, parfüm ve emsali gibi.