SERGÜZEŞT-İ VEZİR-İ HAN-I LENKEKÂN VE MİRZA FETH-ALİ AHUNDZÂDE

Sergüzeşt-i Vezir-i Han-ı Lenkarân, Azerbaycan millî tiyatrosunun kurucusu Mirza Feth-Ali Ahundzadenin en önemli tiyatro eserlerinden biridir. Diğer piyesleri gibi komedya türünde yazılmıştır. XVIII. yüzyıl ikinci yarısı Azerbaycanınm politik ve sosyal durumu, idare sisteminin karekteristik yönleri, aile içi münasebetleri, Azerbaycan edebiyat ve tiyatrosunda ilk defa Ahundzâde tarafından ele alınmış, incelenmiş daha sonra da kendi öğrencileri tarafından sahneye aktarılmıştır. Halkın kolayca anlıyabileceği bir üslûpla yazılmış olan bu toplum taşlama komedyaları, devrin aydınlarının ve genç neslin dünya görüşünde, toplum anlayışında, aile çevresindeki davranışlarında oldukça etkili bir rol oynamış, onların olumlu bir yönde gelişmesini sağlamıştır. Buna göre de Ahundzâde, Azerî toplumunun gerçeklerini halka göstermek için, tiyatro sahnesini en etkili, en faydalı ve en vazgeçilmez bir araç olarak kabul etmiştir1. Ele aldığı konular yalnız kendi yaşadığı devri içine almakla kalmaz, aynı zamanda Azerbaycan halkını bütün özellikleriyle belirterek, devrin tipik bir portresini çizer. Şöyle ki: Azerbaycan aile düzeni, hürriyetini ilân ettiği 1918 yılından önceki yıllarda, M. Feth-Ali'nin komedyalarının büyük bir kısmında, özellikle «Vezir-i Han-ı Lenkerân» da ele aldığı durumdan pek te parlak değildi. Nitekim M. F. Ahundzâde, komedyalarından biri olan «İbrahim Halil Kim-yâger» in dışında, diğer beş komedyasında bilhassa kadın meselesi üzerinde dikkatle durmuştur.