TÜRKİYE TÜRKÇESİ İLE TATARCA ARASINDAKİ SES DENKLİKLERİ ÜZERİNE

Türkiye Tüıicçesi' ile Tatarca2 Türk şivelerinin Oğuz ve Kıpçak gruplarının büyük temsilcilerindendir. Türk şive grupları arasındaki düzenli ses denklikleri bilhassa bu şivelerin tasnifi çalışmaları ve rekonstmksiyon denemelerinin temelini teşkil etmektedir. Türk şivelerinin fonetik yapılarının mukayeseli olarak incelenmesinde bilhassa A. M. Şçerbak (1970) ve U. Bayçura'nın (1975) çalışmaları çok büyük öneme sahiptir. Bunun dışındaki muhtelif yayımlarda da fonetik yapı karşılaştırmalı olarak ele alınmaya devam edilmiştir. Bu çalışmaların gösterdiği hususların en önemlilerinden biri, ünlü sistemi dikkate alındığında Tatarca ve Başkurtça'nın diğer Türk şivelerinin ekserinden ayrılan bir değişim gösterdiğidir. Bu bilhassa geniş ünlülerin darlaşması şeklinde ortaya çıkmaktadır, mes. öteki Türk şivelerinin /e/ yerine Tatarcada /i/, /ö/ yerine İni, lol yerine İni kullanılması gibi. Hattori, bu darlaşmayı İdil Bulgarlarının 13. yüzyıldan itibaren tesiri altına girdikleri Türk-Tatar (Kıpçak) şivesini kabul etmelerine bağlamaktadır (s. 282). Kurulan Altm-Orda devletinde Bulgarlar da-ima çoğunlukta oldukları için Türk-Tatarca'yı (Kıpçakçayı) kendi şivelerinin seslileri ile taklit etmeye başlamışlar; İdil boyunda gelişen Tatarca, böylece, Eski Türkçe'nin geniş ünlülerinin darlaştığı bir şive olarak ortaya çıkmıştır.