You are here

XIX. YÜZYILIN ORTALARINDA FOÇA KASABASINDA TARIMSAL ARAZİ KULLANIMI VE VERİMLİLİK

AGRICULTURAL LAND USE AND ITS PRODUCTIVITY IN FOÇA TOWN IN THE MIDDLE OF THE XIXTH CENTURY

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_313

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In this study, XIX. mid-century, agricultural land use and efficiency are discussed in the Foça town. It based on the examination of financial records dated 1844- 1845 Temettüât registers. Temettuat registers are one of the important sources elucidating 19th century social and economic history of Otoman Empire. Temettuat registers are detailed enumeration records demonstrating individuals' assets, incomes and taxes. It is utilized Temettuat defters numbered 1939 as the major source related to Foça town. This study is mainly intended towards the evalution of these registeres and it is consist of six main parts. In the first part, information are given about the resources and methods. In the second part information is presented historical geography of Foca town. The third part, in XIX. mid-century, social and economic structure of Foça town is generally desciribed. The general character of the Otoman agricultural economics and the significance of its economic life is analyzed in the fourth part. In the fifth and sixth parts of this study explore the agricultural land use and its productivity of Foça town in mid-19th century. It shows the amount of land and how much of it was used for crop-fields, wineyards, gardens or olive grove, what sort of crops were grown and its productivitiy and also what size lands were. It is tried to make the subject more understandable by making tables for the data of the Temettuat registers. Although it is possible to categorize the income of the inhabitants of Foça Town as agriculture, animal husbandry, professions related to marine and others, the most of people mainly lived on agriculture production. Furthermore, in this study, income levels and occupations and also agricultural structures of Foça town population are analysed and the economic differences between them are attempted to be underlined; it is purposed to reflect the economic and social importance of agricultural production in a small town of the Ottoman Empire.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada Foça kasabasının XIX. yüzyıl ortalarındaki tarımsal arazi kullanımı ve verimliliği ele alınmıştır. Çalışma, Foça kasabasına ait 1844- 1845 tarihli Temettüât defteri esas alınarak yapılmıştır. Temettüât defterleri, XIX. yüzyıl Osmanlı imparatorluğunun sosyal ve ekonomik tarihine ışık tutan önemli kaynaklardan biridir. Temettüât defterleri, kişilerin mal varlığı, gelir ve vergi miktarlarının sayısını gösteren ayrıntılı sayım kayıtlarıdır. Bu çalışmada ana kaynak olarak Foça kasabasına ilişkin 1939 numaralı Temettüât defterinden faydalanılmıştır. Çalışma daha çok bu kayıtların değerlendirilmesine yöneliktir ve altı ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde kaynaklar ve metotlar hakkında bilgi verilmektedir. İkinci bölümde Foça kasabasının tarihi coğrafyası hakkında bilgi sunulmaktadır. Üçüncü bölümde, XIX. yüzyıl ortalarında, Foça kasabasının sosyal ve ekonomik yapısı anlatılmıştır. Osmanlı tarım ekonomisinin genel karakteri ve ekonomik hayattaki önemi dördüncü bölümde analiz edilmiştir. Yapılan bu araştırmanın beşinci ve altıncı bölümlerinde ise kasabada ziraat yapılan arazilerin toplam miktarı; bunun ne kadarının tarla, bağ, bahçe ya da zeytinlik olarak kullanıldığı, ziraatı yapılan ürünlerin neler olduğu, bu ürünlerden alınan verimlilik ve tarım işletmelerinin büyüklüğü gibi konular üzerinde durulmuştur. Temettüât defterlerindeki veriler tablolar yapılarak konunun daha anlaşılır hale gelmesine çalışılmıştır. Foça kasabasının gelirlerini tarım, hayvancılık, denizcilikle ilgili meslekler ve diğerleri şeklinde gruplandırmak mümkün ise de nüfusun çoğu geçimini genellikle tarımsal üretimden sağlamaktadır. Ayrıca, bu çalışmada Foça kasabasında yaşayan nüfusun, meslek grupları, tarımsal faaliyetleri ve gelirleri incelenerek, buradaki halkın ekonomik farklılıkları vurgulanmaya çalışılmış; Osmanlı imparatorluğunun küçük bir yerleşim yerindeki tarımsal üretimin sosyal ekonomik önemi hakkındaki durumunun ortaya konulması amaçlanmıştır.
371-395

REFERENCES

References: 

I. Arşiv
A- Başbakanlık Osmanlı Arşivi
Cevdet Maliye Tasnifi, 22890 (1848).
Dâhiliye Mektubi Kalemi Tasnifi, 1449 / 94 (1887).
İradeler- Dâhiliye Tasnifi, 533 / 36960 (1864).
İradeler- Hariciye Tasnifi, 219 /12721 (1865).
İradeler- Orman ve Maadin Tasnifi, 5/ 1316 (1899).
Maliye Nezareti Temettüât Defterleri, No. 1939 ve 1940.
Sadaret Mektubi Kalemi [Mühimme Odası] Tasnifi, 325 /2 (1864).
B- İzmir Ahmet Piriştina Kent Arşivi- Gazeteler Tasnifi
Ahenk Gazetesi, 31 Mayıs 1895; 3 Ağustos 1901.
Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi, 9 Kasım 1908.
II. Resmi Yayınlar
Düstur, Tertip 1/ Cilt 2, 27 Ocak 1864.
Salname-i Vilayet-i Aydın, Haz. Cem'iyet-i Rusûmiyye Azasından İ. Cavid, İzmir: Matba'a-i Vilayet-i Aydın, R. 1307- H. 1308 [M. 1891].
III. Kitap, Tez ve Makaleler
AL, Hüseyin, "Tanzimat Döneminde Ufaklık Para Sorunu (1839- 1879)", Ekonomi Bilimleri Dergisi 3/ 1, (2011): 69- 78.
ARSLAN, İsmail, "XIX. Yüzyılda Balıkesir'de Tarımsal Üretim Ve Köylüler", Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004.
BİZBİRLİK, Alpay, Zafer ATAR, "XIX. Yüzyıl Osmanlı Tarihinde Temettuat Defterleri' nin Yeri: Saruhan Sancağı Mütevelli Çiftliği Temettuat Defteri Örneği", SAÜ Fen
Edebiyat Dergisi 1, (2009): 37- 57.
BULMUŞ, Birsen,
"Th
e Agricultural Structure of the Foça Region in the Mid-Nineteeth Century: An Examination of the Çifthane system and Big Farms in the Light of the Temettü Defters, 1844- 1845 (H.1260- 1261)", Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
ERDOĞAN, Havva, "820 Numaralı Temettüât Defterine Göre Tanzimat'ın İlk Yıllarında Mucur ve Hacıbektaş'ın Demografik Yapısı ve Sosyal Durumu", Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi 6/1, (2005): 95- 102.
GÖKMEN, Ertan, "Saruhan Sancağında Temettuat Tahriri", Bilig, 45, (2008): 73- 90.
GÖKMEN, Ertan, "XIX. Yüzyıl Ortalarında Alaşehir'de Tarım ve Hayvancılık", Akademik Bakış, 3/6, (2010): 213- 236.
XIX.
Yüzyılın Ortalarında Foça Kasabasında Tarımsal Arazi Kullanımı ve Verimlilik 1
394
GÜRAN, Tevfik, "Ondokuzuncu Yüzyıl Ortalarında Ödemiş Kasabasının Sosyo- Ekonomik Özellikleri", Istanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası- Ömer Lütfi Barkan'a Armağan, 41/ 1-4, (1982- 1983): 301- 319.
GÜRAN, Tevfik, "Tanzimat Döneminde Tarım Politikası (1839-1876) ", Türkiye 'nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920), Ed. Osman Okyar- Halil İnalcık, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 1980, s. 271 - 277.
GÜRAN, Tevfik, "Ziraî Politika ve Ziraatte Gelişmeler 1839-1876", 150. Yılında Tanzimat, (Haz.) Hakkı Dursun Yıldız, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1992, s. 219¬233.
GÜRAN, Tevfik, XIX. Yüzyıl Osmanlı Tarımı Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Eren
Yayıncılık, 1998.
GÜRSOY, Melih, Tarihi, Ekonomisi ve İnsanları ile Bizim İzmir'imiz, İzmir: Metis Yayıncılık,
1993.
ISSAWİ, Charles,
The
Economic History of Turkey (1800- 1914), London: The University of
Chicago Pres., 1980.
KARATOSUN, Müjgan Bahtiyar, "XIX. Yüzyılda Ticaret Faaliyetlerinin Temsili Mekânları: Eski Foça'da Tuz Depoları", Ege Mimarlık 2- 65, (2008): 32- 35.
KASABA, Reşat, "Batı Anadolu'da Göçmen Emeği, 1750-1850", Osmanlı'da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım, (ed.) Çağlar Keyder- Faruk Tabak, İstanbul: Tarih Vakfı
Yurt Yayınları, 2010, s. 121- 142.
KASABA, Reşat, Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi, İstanbul: Belge Yayınları,
1993.
KIZILKAN, Ayşe Özdemir, "Osmanlı Vergi Düzeninde Temettuat Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20, (2008): 57¬66.
KURMUŞ, Orhan, Emperyalizmin Türkiye 'ye Girişi, Ankara: Savaş Yayınları, 1982.
KÜTÜKOĞLU, Mübahat S., "İzmir Temettü Sayımları ve Yabancı Tebaa", İzmir Tarihinden Kesitler, İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı Yayınları, 2000, s. 35¬64.
ORTAÇ, Hilal - Olcay Yapucu- Cihan Özgün, Değişim Sürecinde Aydın- XIX. Yüzyıldan Günümüze Sosyal ve Ekonomik Hayatın Dönüşümü, Ed. Sabri Sürgevil, Aydın: Aydın Ticaret Odası Kültür Yayınları, 2010.
ORTAÇ, Hilal, "Batı Anadolu'da Bir Büyük Toprak Sahibi Levanten: Baltacı Manolaki", Tarih İncelemeleri Dergisi, XXV/ 1, (2010): 319- 336.
ORTAÇ, Hilal, "Manisa Kazasında Bulunan Çiftlik Köylerinin XIX. Yüzyıl Ortalarındaki Durumu", CİEPO XIV. Sempozyum Bildirileri, Türk Tarih Kurumu Yayınları,
Ankara 2000, s. 491- 525.
ÖZGÜN, Cihan,
"Oliv
e Oil Export From the Port of Izmir (1869- 1912)", Tarih Okulu XII,
(2012): 75- 93.
PAMUK, Şevket, Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi (1820- 1913), Ankara: Yurt
Yayınları, 1984.
395
Cihan
ÖZGÜN
1 : •
PAMUK, Şevket, Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme (1820-1913), İstanbul: Tarih
Vakfı Yurt Yayınları, 1994.
QUARTERT, Donald,
"Osmanlı
İmparatorluğunda Tarımsal Gelişme", Tanzimat'tan Cumhuriyette Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, c. IX, s.
1556-1562.
QUATAERT, Donald,
Anadolu'da Osmanlı Reformu ve Tarım (1876- 1908), çev. N. Gündoğan- A. Gündoğan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2008.
ROLLESTON, George, İzmir 1856, çev. Uygur Kocabaşoğlu, İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı Yayınları, 2010.
SOLAK, İbrahim, "Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anadolu'da Meyve ve Sebze Üretimi", Türkiyat Araştırmaları Dergisi 24, (2008): 217- 251.
STAB, S., "Tenure And Produce Of Land İn The Province Of Smyrna", Journal Of The Society Of Arts- November (1880): 919- 920.
TAŞKIN, Ünal, "Osmanlı Devletinde Kullanılan Ölçü ve Tartı Birimleri" Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005.
TEKİN, Saadet, "Temettüât Defterlerine Göre Turgutlu'nun Sosyal ve Ekonomik Durumu (1844- 1845)", Tarih Okulu XII, (2012): 193- 220.
Türk Ziraat Tarihine Bir Bakış, İstanbul: Devlet Basımevi, 1938.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com