A STUDY ON AZERBAIJANI FEATURES OF VERB INFLECTION IN HİKAYAT AS A SEVENTEETH CENTURY WORK
Journal Name:
- The Journal of Academic Social Science Studies
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
There are not so many significant differences between Azeri Turkish and
Ottoman Turkish, forming the western Turkish-language version, because of coming
from the same written language. The main differentiation begins during the Old Turkey
Turkish period and became definite after fifteenth century called Ottoman period. In
seventeenth century this differentiation was unclear, due to lack of texts on Arabic
letters conveying the sounds of Turkish.
The morphology of Ottoman and Azeri Turkish resembles to each other but some
differences are remarkable. One of them is verb inflection. On this matter there are
different uses of verb suffixes out of the Ottoman Turkish.
When conjugations observed it is seen that there is no difference in each tense
but there are some time suffixes differ from Turkey Turkish. Past continuous tense
suffix is the same as Turkey-Turkish. The only difference is that it also has the use of
vowels “o, u, ü, ö”. The past perfect tense is expressed both with suffixes “mıĢ and up”.
“up” suffix is a different usage. When this suffix used, pronouns used in conjugations.
But there is no use of this suffix with “I and we”. This time suffix is just used with
“you, he, she, and it” in this work. The suffixes “-r, -ır and –ur” are used for simple
present tense in Turkey Turkish and the suffix “–ar” serves the same purpose. This is a
serious difference is observed in the text. For the future tense the suffixes “-ecek and –
acak”, which are the same in Turkey Turkish, and different suffixes “-esi and –ası” are
used. It is seen that suffixes “-esi and –ası”, which are different from Turkey Turkish, are used with “he, she, it”. For present continuous tense suffixes “–(y)Ir, -(y)Ur, -makte,
-mekte” are used. Optative, conditional mood and qualification mode are the same as
Turkey Turkish. In necessitative sentences “gerek and gerekdür” words are used as a
distinct from Turkey Turkish.
In this study, verb inflection in seventeenth Century Azerbaijani Turkic
examined on Hikayat as a sample, and compared with characteristics of the period.
Thus, by the help of this work written in Azerbaijani, the differences in verb inflection
between Azeri Turkic and Turkey Turkish put forward. This study will especially
contribute the researches on seventeenth century Azeri Turkish.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Batı Türkçesini oluĢturan Osmanlı ve Azeri Türkçesi aynı yazı dilinden
geldikleri için aralarında çok belirgin farklar görülmemektedir. Asıl farklılaĢma Eski
Türkiye Türkçesi döneminde baĢlar ve Osmanlı dönemi dediğimiz XV. yüzyıldan sonra
kesinleĢir. XVII. yüzyılda bu farklılaĢmanın nasıl olduğu dönemin Arap harfli
metinlerinin Türkçenin seslerini karĢılamadaki yetersizliğinden dolayı tam olarak netlik
kazanmamıĢtır.
Osmanlı ve Azeri Türkçesi yapı bilgisi birbirine benzer olmakla birlikte bazı
yapılardaki farklılıklar dikkat çekicidir. Bunlardan biri de fiil çekimi konusudur. Bu
konuda Osmanlı Türkçesi fiil çekiminden kullanılan eklerin dıĢında farklı kullanımlar
söz konusudur.
Fiil çekimlerine dikkat edildiğinde bütün zamanlarda bir farklılık olmadığı bazı
zaman eklerinin Türkiye Türkçesinden farklılaĢtığı görülecektir. Görülen geçmiĢ zaman
eki Türkiye Türkçesiyle anıdır. Tek fark ekin yuvarlak ünlü ile de kullanımının
bulunmasıdır. Duyulan geçmiĢ zaman hem –mıĢ ekiyle hemde –up ekiyle
karĢılanmaktadır. –Up eki farklı bir kullanımdır. Bu ek kullanıldığında fiil çekimlerinde
zamir kökenli Ģahıs eki kullanılır. Ancak tekil ve çoğul 1. ġahıslar bu eki
almamaktadırlar. ÇalıĢmaya konu olan eserde bu zaman eki sadece II. ve III. Tekil
kiĢide kullanılmaktadır. Türkiye Türkçesinde –r, -ır, -ur ekleriyle kullanılan geniĢ
zaman Azeri Türkçesinde –ar eki ile karĢılanır. Bu ciddi farklılık metinde kendini
göstermektedir. Gelecek zaman eki için hem Türkiye Türkçesinde kullanılan –ecek, -
acak eki ile farklı bir ek olan –esi, -ası kullanılır. Türkiye Türkçesinden farklı olan –esi,
-ası ekinin metinde sadece 3. Tekil kiĢi için kullanıldığı görülmektedir. ġimdiki zaman
için –(y)Ir, -(y)Ur ekiyle, -makte, -mekte eki kullanılır. Ġstek kipi, Ģart kipi yeterlilik kipi
Türkiye Türkçesindekiyle aynıdır. Gerek kipinde ise Türkiye Türkçesinden farklı olarak
gerek, gerekdür kelimeleri kullanılmaktadır.
Bu çalıĢmada 17. Yüzyılda Azeri Türkçesindeki fiil çekimleri Hikayat adlı eser
örneği üzerinde incelenerek dönemin özellikleriyle karĢılaĢtırılmıĢtır. Böylece Azerice
yazılan bu eserle Azeri Türkçesiyle Türkiye Türkçesi arasındaki fiil çekimlerindeki
farklılıklar ortaya konulmuĢtur. Bu çalıĢma özellikle 17. Yüzyıl Azeri Türkçesi
araĢtırmalarına katkı sağlayacaktır.
FULL TEXT (PDF):
- 1
751-758