You are here

İZMİRLİ RESSAM BOĞOS TATİKYAN VE ABD ULUSAL KÜTÜPHANESİ’NE HEDİYE OLARAK HAZIRLANAN GRAVÜR ALBÜMÜ

THE PAINTER BOGOS TATIKIAN OF SMYRNA AND THE ALBUM OF LITHOGRAPHY PREPARED AS A GIFT TO THE NATIONAL LIBRARY OF THE UNITED STATES

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_513

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
This study deals with a painter and lithographer Bogos Tatikian (1820 - ?) of Smyrna who was an Ottoman Armenian and was considerably active in Smyrna in 19th century. In addition, using some new documents this study aims to evaluate the Tatikian Printing House served for a long time in Smyrna and Tatikian’s contributions to the cultural and artistic environment of the city. In the commercial annuals published on various dates in Izmir during the 19th century and the early 20th century, the name of the Tatikian Printing House is commonly observed. The latest publications of the Tatikian Printing House are dated from 1922 and after then its name is unable to find in documents and trade annuals. The lithographer and painter Bogos Tatikian began to paint in 1840s. The street scenes reflected the local characteristics in order to attract the attention of foreign tourists were mostly painted by the artist. These large size images commonly contained a single figure and represented the street vendors and the costumes of the different nations of the city. In addition, Tatikian prepared and printed to sell the colored and gilded portraits of the Ottoman Sultans. His engraving albums are appeared in various museums and private collections in domestic and abroad. One of these albums is held at Istanbul Metropolitan Municipality, Ataturk Library. This album was commissioned by the Sultan Abdulhamid II. for the National Library of United States of America. It contains 29 colored engravings depicted the vendors and the peoples from different religions and nationalities like Armenians, Turks, Jews, Albanians in Smyrna. Although we were unable to reach all details of his life, the works left by him reveals that he was an eager and lively artist.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışma 19. yüzyılda İzmir’de etkin bir ressam ve litografi (taşbaskı) ustası olan Ermeni asıllı Osmanlı vatandaşı Boğos Tatikyan’ı (1820-?) ele almakta, eserlerini, dönemin kültür ve sanat ortamına yaptığı katkıları ve İzmir’de uzun zaman hizmet veren Tatikyan Matbaası’nı bazı yeni belge ve kaynaklardan yararlanarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 19. yüzyıl boyunca ve 20. yüzyıl başlarında İzmir’de çeşitli tarihlerde basılan ticaret rehberlerinde Tatikyan Matbaası’nın adına rastlanmakta, her dilde ayrım yapmaksızın basım yaptığı bilinmektedir. Matbaanın en geç tarihli yayınları 1922’ye tarihlenmekte, bu tarihten sonra adına pek rastlanmamaktadır. Boğos Tatikyan’ın 1840’larda resim yapmaya başladığı düşünülmektedir. Sanatçı, özellikle yabancı turistlere hitap edebilmek amacıyla İzmir’in yerel özelliklerini yansıtan sokak sahneleri resmetmiştir. Bunlar, sokak satıcıları, İzmir’deki farklı milletlerin kıyafetleri gibi konuları ele alan çoğu zaman tek figürlü büyük boy taşbaskı resimlerdir. Bunların dışında Tatikyan, Osmanlı Sultanları’nın portrelerini de renkli ve yaldızlı olarak hazırlayıp basmış ve satışa sunmuştur. Tatikyan’ın gravür albümleri yurt içi ve yurt dışında çeşitli müze ve özel koleksiyonlarda yer almaktadır. Bu albümlerden biri de İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda korunmaktadır. 1893 tarihli bu albüm, II. Abdülhamid Dönemi’nde Birleşik Devletler Ulusal Kütüphanesi için hazırlatılmıştır. 29 renkli gravürden oluşan albümde İzmir’in sokak satıcıları ile Ermeni, Türk, Arnavut, Yahudi gibi farklı milletlerin giyim kuşamları betimlenmiştir. Yaşamına ilişkin tüm ayrıntılara ulaşmak mümkün olmasa da bıraktığı eserler İzmirli sanatçı Boğos Tatikyan’ın tanınmaya ve tanıtılmaya değer renkli bir sanatçı olduğunu ortaya koymaktadır.
531-568

REFERENCES

References: 

Arşiv
BOA, MF.MKT. no. 74/108, 08. R. 1299 (27. 02. 1882)
Gazete
National Zeitung, 14. 06. 1861, Berlin, s. 3.
Kitap ve Makaleler
AKYAZICI ÖZKOÇAK, Selma, ‚Kamusal Alanın Üretim Sürecinde Erken Modern
İstanbul Kahvehaneleri‛, Osmanlı Kahvehaneleri: Mekân, Sosyalleşme, İktidar, ed.
Ahmet Yaşar, Kitap Yayınevi, İstanbul 2009, s. 17-35.
DE ANDRİA, Jacob (Yayına hazırlayan:), Annuaire des Commerçants de Smyrne and de
l’Anatolie, Imprimerie Commerciale G. Timoni and Co., Smyrne 1895.
İzmirli Ressam Boğos Tatikyan ve Abd Ulusal Kütüphanesi’ne Hediye
Olarak Hazırlanan Gravür Albümü 550
DE ANDRIA, Jacob (Yayına hazırlayan), Annuaire des Commerçants de Smyrne and
del’Anatolie, Imprimerie Commerciale G. Timoni and Co., Smyrne 1896.
ATİLLA, A. Nedim, İzmir Demiryolları, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını,
İzmir 2002.
BEKMAN, Esra, Kanun Çalmayı Otodidakt Yöntemle Öğrenmiş Beş Kanunçaların Görüş ve
Yaklaşımları Bağlamında XX. Yüzyıl Kanun Sanatına Bakış, Yıldız Teknik
Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı, Yüksek lisans tezi, İstanbul 2007.
BENJAMIN, Samuel Greene Wheeler, The Life and Adventures of a Free Lance, Free Press
Company, Burlington, Vt. 1914. BENJAMİN, Samuel Greene Wheeler, The
World’s Paradises, D. Appleton and Company, New York 1880.
BERBER, Engin, Sancılı Yıllar: İzmir 1918-1922, Ayraç Yayınları, Ankara 1997.
BERBER, Engin, İzmir 1876 ve 1908 (Yunanca Rehberlere Göre Meşrutiyette İzmir), İzmir
Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, İzmir 2008.
BERKANT, Cenk, İzmirli Bir Mimar: Raymond Péré”, Yüksek lisans tezi, Ege
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2005.
Cataloque of Saint Paul’s Institute in Tarsus, C. B. Tatikian, Smyrna 1896.
CEVAT SAMİ ve HÜSEYİN HÜSNÜ, (Sadeleştirerek yayına hazırlayan: Erkan Serçe),
İzmir 1905, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı: 5, İzmir 2000.
CHRISTMAS, Henry, İstanbul ve Ege Yollarında, çev. Mustafa Özbaş, Kitap Yayınevi,
İstanbul 2012.
ÇALIŞICI PALA, İrem, ‚Osmanlı Dönemi’nde Sarayda Kahve Sunumunda Kullanılan
Pişmiş Toprak Formlar‛, Kahve: Kırk Yıllık Hatırın Kitabı, ed. Emine Gürsoy
Naskali, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011, s. 79-109.
ÇORAPÇIOĞLU, M. Yavuz, ‚Smyrna Main Ottoman Post Office and Chadirvan-Alti
Branch Office‛, The Levant: Journal of the Otoman and Near East Philatelic Society,
Vol. 5, No. 6 (Sept 2010), s. 96-108.
DAŞÇI, Semra, ‚1893-1896 İzmir Ticaret Yıllıklarında Adı Geçen Sanatçılar ve Sanatla
İlgili Meslekler Üzerine Bir Değerlendirme‛, İnsan ve Toplum Bilimleri
Araştırmaları Dergisi, C. I, S. 3, 2012, s. 17-52.
DAWSON-DAMER, Mary G. E., Diary of a Tour in Greece, Turkey, Egypt and the Holy
Land, Vol. I, Henry Colburn Publisher, London 1841. Exposition Universelle de
1889 a Paris: Cataloque Géneral Officiel, Vol. I, Impr.L. Danel, Lille 1889.
551 Semra DAŞÇI
GRAVES, Algernon, The Royal Academy of Arts: A Complete Dictionary of Contributors and
Their Works from Its Foundation in 1769 to 1904, Vol. II, Henry Graves and Co.,
London 1905.
GÜNVER, Güneş, ‚II. Meşrutiyet Döneminde İzmir’de Tiyatro Yaşamı‛, Ankara
Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 2007,
S.18, s. 151-171.
HERVÉ, Francis, A Residence in Greece and Turkey, Vol. I, Whittaker and Co. London
1837.
İBRAHİM CAVİD, Aydın Vilâyet Sâlnâmesi R. 1307 / H. 1308, (Haz. M. Babuçoğlu ve
diğ.), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2010.
IKONOMOS, Constantin – Bonaventure F. Slaars, Etude Sur Smyrne, Tatikian, Smyrne
1868.
KURMUŞ, Orhan, Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, Savaş Yayınları, Ankara 1982.
KUYULU, İnci, Karaosmanoğlu Ailesi’ne Ait Mimari Eserler, Kültür BakanlığıYayınları,
Ankara 1992.
KÜRKMAN, Garo, Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni Ressamlar, Matüsalem, İstanbul
2004.
MANSEL, Philip, Levant: Slendour and Catastrophe on the Mediterranean, Yale University
Press, New Haven 2011.
MICHAUD, J. F. ve J. J. F. Poujoulat, İzmir’den İstanbul’a Batı Anadolu 1830, İstiklal
Kitabevi, İstanbul 2007.
LE MESURIER, Henrietta, Ismeer, or Smyrna and Its British Hospital in 1855, James
Madden, London 1856.
NALPAS, Joseph L. - Jacob de Andria (Yayına hazırlayan), Annuaire des Commerçants
de Smyrne and de l’Anatolie, Imprimerie Commerciale G. Timoni and Co.,
Smyrne 1893.
NALPAS, Joseph L., (Yayına hazırlayan), Annuaire des Commerçants de Smyrne and
del’Anatolie, Journal de Smyrne, Smyrne 1894.
OVADYA, Silvyo (Ed.), Osmanlı İmparatorluğu’nda Yahudiler, Gözlem Gazetecilik Basın
ve Yayın, İstanbul 2000.
ÖZTUNCAY, Bahattin, James Robertson: The Pioneer of Photography in the Ottoman
Empire, Eren, İstanbul 1992.
İzmirli Ressam Boğos Tatikyan ve Abd Ulusal Kütüphanesi’ne Hediye
Olarak Hazırlanan Gravür Albümü 552
ÖZTUNCAY, Bahattin, The Photographers of Constantinople: Text and Photographs, Ayraç,
İstanbul 2003
PAMUKCİYAN, Kevork, ‚İzmir’in Büyük Yer Sarsıntıları‛, Ermeni
KaynaklarındanTariheKatkılar-III; Zamanlar, Mekanlar, İnsanlar, Aras Yayıncılık,
İstanbul 2003, s. 312-316.
SARIYILDIZ, Gülden, Sokak Yazıcıları: Osmanlılarda Arzuhaller ve Arzuhalciler, Derlem
Yayınları, İstanbul 2010.
SHAW, Stanford, Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler, Kapı,
İstanbul 2008.
SINGER, Isidore - Cyrus Adler ve diğ., Jewish Encyclopedia: a Descriptive Record of the
History, Religion, Literature and Customs of the Jewish People from the Earliest Time
to the Present Day, C. 12, Ktav Publishing Home, New York 1901.
TER MİNASSİAN, Anahide ‚Ermeniler: Küçük Bir Cemaatin Dinamizmi‛, İzmir 1830-
1930:Unutulmuş Bir Kent mi?, (der. Marie-Carmen Smyrnelis), (çev. I. Ergüden),
İletişimYayınları, İstanbul 2008, s. 91-106.
TUĞLACI, Pars, Tarih Boyunca Batı Ermenileri, C. III, Pars Yayınları, İstanbul 2004.
WHITMAN, Sydney, Turkish Memories, Charles Scribner’s Sons, New York 1914.
YETKİN, Sabri (yay. haz.), Ticarî ve İktisadî İzmir Rehberi 1926, İzmir Büyükşehir
Belediyesi Kent Kitaplığı: 28, İzmir 2002.
Çevrimiçi kaynaklar
‚Sotheby’s: Travel, Atlases, Maps and Natural History‛,
http://www.sothebys.com/en/auctions/2012/travel-atlases-maps-natural-his...
l12401/overview.html (Erişim 21.07.2012)
‚Fine Judaica: Printed Books and Manuscripts‛,
http://www.kestenbaum.net/docs/Auction_33.pdf (Erişim: 21.07.2012)
de Tholozany, Pauline, ‚The Expositions Universelles in Nineteenth Century
Paris‛. http://library.brown.edu/cds/paris/worldfairs.html#de1889, (Erişim
16.04.2012)
‚Abdul-Hamid II Collection of Photographs of the Ottoman Empire‛, Library of
Congress Catalog Record, http://lccn.loc.gov/2003652945 (Erişim:
553 Semra DAŞÇI
21.07.2012)
‚Sultan Abdul Hamid II Collection‛, India Office Select Materials,
http://www.bl.uk/catalogues/indiaofficeselect/PhotoShowDescs.asp?CollID=...
(Erişim: 21.07.2012)

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com