You are here

TÜRKÇENİN SADELEŞTİRİLMESİNDE YANLIŞ EK KULLANIMI VEYA EKLERİN YANLIŞ KULLANILMASI

FALSE SUFFIX USE OR INCORRECT USE OF SUFFIXES IN TURKISH SIMPLIFICATION

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_741
Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
The removal of redundant Arabic & Farsi vocabularies and gramatical rules from Turkish language and the use of Turkish equivalents begins with Şinasi during Tanzimat Period. That brought about simplification of Turkish language in its natural way of development in National Literature period, which headed as ‘New Language’. However, the simplification (~ nativisation) of Turkish language intensified in the period of 1940-1980. That simplification led to good results as well as bad. Those that were mentioned as bad results caused irregularity of the language by generating many irregular epitomes. In this study, between the years 1940-1980 in order to simplify Turkish language, false suffix use or incorrect use of suffixes derived from the new addition to the use of foreign words and suffixes instead derived from the incorrect use of wrong words was determined. It was pointed out that during this period the deriving wrong word was realized without watching out Turkish, structure, rules, vowel and consonant harmony, structure and function of joints of attention. It was tried to show that such kind of wrong suffix or suffixes were derived without paying attention to the meaning and functions of the rules of Turkish. Instead of derivational suffix the inflection words and imitational words were studied. It was detected that derivations, in order to simplify the word deriving which employed from the 1940s to 1980, were impoverished Turkish. Itwas concluded that simplification should be carried out in the natural function of the language because it was concluded that such simplification would be more efficient.
Abstract (Original Language): 
Türkçedeki gereksiz Arapça, Farsça kelime ve gramer unsurlarını atma, yerlerine Türkçe karşılıklarını kullanma eğilimi, Tanzimat döneminde Şinasi ile başlamıştır. Bu eğilim, Milli Edebiyat döneminde ‚Yeni Lisan‛ adıyla sürdürülerek Türkçenin doğal seyri içinde sadeleşmesinin yolu açılmıştır. Türkçenin sadeleştirilmesi (~özleştirilmesi) gerekçesi ile başlatılan çalışmalar, 1940-1980 döneminde yoğunlaşmıştır. Söz konusu sadeleştirme girişimlerinin müspet sonuçlarının yanı sıra menfi sonuçları da olmuştur. Bu menfi sonuçlar, kural dışı birçok örnek oluşturarak dilde düzensizliğe sebep olmuştur. Bu çalışmada, 1940–1980 yılları arasında Türkçeyi sadeleştirmek maksadıyla yeni türetilen veya dilden atılan yabancı kelimelerin yerine türetilen kelimelerde yanlış ek kullanımı ve eklerin yanlış kullanılması incelenmiştir. Bu dönemde, Türkçenin yapısı, kuralları, ünlü ve ünsüz uyumları, eklerin yapısı ve işlevlerine dikkat edilmeden yapılan yanlış kelime türetmeye dikkat çekilmiştir. Bu türden yanlış eklerle yanlış olarak veya eklerin anlam ve işlevlerine dikkat edilmeden türetilen kelimeler ile yabancı dillere ait eklerle türetilen kelimelerin Türkçenin kurallarının belirlenmesinde ve öğretilmesinde oluşturduğu tahribat gözler önüne serilmeye çalışılmıştır. Yapım ekleri yerine çekim ekleriyle türetilen kelimeler ile yabancı kelimelere benzetilerek oluşturulan taklit kelimeler üzerinde durulmuştur. 1940’lı yıllardan 1980’e kadar Türkçenin sadeleştirilmesi maksadıyla yapılan kelime türetmelerde yapılan yanlış türetmelerin Türkçede düzensizliğe neden olduğu tespit edilmiştir. Türkçenin sadeleştirilmesinin dilin doğal işleyişi içinde bilimsel olarak yapılması gerektiği ve bunun daha verimli olacağı sonucuna varılmıştır.
57-76

REFERENCES

References: 

ACAR, İsmail (2000)Türkçecilik Çalışmaları Açısından Bugünkü Türkiye Türkçesi, Balıkesir.
AĞAKAY, M. Ali (1962) ‚Örnekseme Üzerine‛ Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ekim 1962, C: XII, S: 133, Ankara s. 12-13.
AKSAN, Doğan (1989), ‚Kavram Alanı-Kelime Ailesi İlişkileri ve Türk Yazı Dilinin Eskiliği Üzerine‛, TDAY Belleten 1971, Türk Dil Kurumu, Ankara, s.253-262.
AKSAN, Doğan (1999), Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin Yayınları, Ankara.
ARAT, R. Rahmeti (1955) "Türkçede Kelime ve Eklerin Yapısı", (Nisan 1955, C: IV, S: 43, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi). Ankara, s. 396-401.
ATALAY, Besim (1941) Türk Dilinde Ekler veKökler Üzerine Bir Deneme, TDK Yayınları, Ankara.
ATAY, Falih Rıfkı (1980) Çankaya, İstanbul.
BANGUOĞLU, Tahsin(1941) "Türkçede Kelime Teşkili", DB I, İstanbul.
BANGUOĞLU, Tahsin(2000) Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, 6.Baskı, Ankara.
Türkçenin Sadeleştirilmesinde Yanlış Ek Kullanımı veya Eklerin Yanlış Kullanılması 75
BULAK, Şahap (2012) ‚Kelime Türetme ve Bir Kelime Türetme Önerisi: Çaysa- Üzerine‛ The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Volume 5 Issue 1, s. 63-74.
CAFEROĞLU, Ahmet (1973) "Türkçe Türetme Ekleri Üzerine Bir Çalışma", HSBBD V, 1, s.47-56.
CİN, Recai (1971), Kavramlar Dizini, Türk Dil Kurumu, Ankara.
ÇOLPAN, Yılmaz (1963) Ataç’ın Sözcükleri, TDK Yayınları, Ankara.
DEMİRCAN, Ömer (1977) Türkiye Türkçesinde Kök- Ek Bileşmeleri, TDK Yayınları, Ankara.
DİZDAROĞLU, Hikmet (1962) Türkçede Sözcük Yapma Yolları, TDK Yayınları, Ankara.
ERGİN, Muharrem (1993) Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, 20. Baskı, İstanbul.
GÜLSEVİN, Gürer (2006) ‘Dil Kirliliği Sorunu’, Türkçenin Çağdaş Sorunları, Divan Yayınevi, İstanbul.
GÜLSEVİN, Gürer (1997) Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, TDK Yayınları, Ankara.
HATİPOĞLU, Vecihe (1974) Türkçenin Ekleri, TDK Yayınları, Ankara, 173 s.
İNAN, Âfet (1959) Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Ankara.
KORKMAZ, Zeynep (1985) ‚Dil İnkılâbının Sadeleşme ve Türkçeleşme Akımları Arasındaki Yeri‛, Türk Dili, Mayıs 1985, sayı:401, s.1-32
KORKMAZ, Zeynep (1993) ‚Bilinçli Dil Sevgisi ve ‘Eleştirel Düşünce’ Üzerine‛, Türk Dili Dergisi 1993 sayı: 501 Ankara, s. 387-392.
KORKMAZ, Zeynep (2003) Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara.
KORKMAZ, Zeynep (1995) ‚Köktürkçede İsimden Fiil Türeten Ekler ve Köken Yapıları üzerine‛, TDÜA I , TDKYayınları, Ankara, s. 188-194.
KORKMAZ, Zeynep (2000)Türkçe 'de Eklerin Kullanılış Şekilleri ve Ek Kalıplaşması Olayları,4. Baskı, TDK Yayınları, Ankara, 92 s.
KÖSEARİF, Fuat (1945) "Ekler ve Takılar", TDAY-B, Seri: III, Sayı: 4 -5, Kasım 1945, TDK Yay., Ankara, s. 343-352.
LEVEND, Agah Sırrı (1972) Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları. Ankara.
LYONS, John (1996), Semantics I, Cambridge University Pres.
MANSUROĞLU, Mecdut (1960) "Türkiye Türkçesinde Söz Yapımı Üzerine Bazı Notlar", TDED, İÜ Edebiyat Fak.Yayınları, İstanbul, C. 10, S. 1-2, s. 5.
76
Şahap BULAK
MUSAOĞLU, Mehman (1997) ‚Yazı Dilinde Pürizm, Alıntı Kelimeler ve Dil Kültürü‛ Türk Dili, Nisan 1997, sayı: 544, s.362-370, Ankara.
ÖKSÜZ, Yusuf Ziya (1995) Türkçenin Sadeleşme Tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi, Ankara.
ÖZDEMİR, Emin (1969) Dil Devrimimiz, TDK Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
ÖZTÜRK, Rıdvan (2010) Yeni Uygur Türkçesi Grameri, TDK Yayınları, Ankara.
TAŞKIRAN, Celal (2001) "Türkçenin Ekleri", ÇTD, Dil Derneği Yayınları, Ankara, C.14, S. 163, s. 309.
TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1976) Tarih Boyunca Türkçecilik Cereyanı, Türk Dünyası El Kitabı, TKAE Ankara.
TİMURTAŞ, Faruk Kadri (2008) Türkçemiz ve Uydurmacılık, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
TRIER, Jost (1931), Der DeutscheWortschatz im SinnbezirkdesVerstandes, Carl Winters Universitetbuchlandung, Heidelberg.
Türkçe Sözlük I-II (1998) Türk Dil Kurumu Yayınları, 9. Baskı, Ankara.
ZÜLFİKAR, Hamza (1991) Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları, TDK Yayınları, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com