You are here

Home » Content

TÜRK PETROL ŞİRKETİ VE ORTADOĞU PETROLLERİNİN PAYLAŞIMI

THE TURKISH PETROLEUM COMPANY AND THE PARTITION OF MIDDLE EASTERN OIL

Journal Name:

  • The Journal of Academic Social Science Studies

Publication Year:

  • 2013
DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1333

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
By the end of 1800’s the importance of petroleum had become apparent. It was the driving force behind industrialization. Besides, the military - strategic implications of petroleum for future control of the world seas was understood. Thereupon, western states and the companies turned their faces to the Middle East where for long was known to include rich oil reservoirs. First a group of leading German industrialists and bankers around Deutsche Bank stepped in the region. With the Berlin - Baghdad railway project, Germans had secured subsurface mineral rights, including oil along the path of the railway. With the inclusion of other powers a fierce competition ensued between the old rivals. Partitioning of the Middle Eastern oil, which could not be set apart from the partition of Ottoman lands, took place within and around the Turkish Petroleum Company (TPC) in the following years. The history of the TPC begins in 1914, and ends in 1929. But the rivalry and struggle over the partitioning of Middle Eastern oil using TPC as an instrument made its peak between the years of 1918 and 1925. In the article below, this struggle has been put forward depending mainly on original documents and some secondary items.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
1800’lerin sonunda Batı’da petrolün stratejik bir hammadde olarak değeri anlaşılmıştı. Petrol, endüstrileşmenin ardındaki itici güç olmasının yanı sıra, gelecekte dünya denizlerinin denetim altına alınması ve gelişen savaş teknolojisi bağlamında taşıdığı askeri ve stratejik rol bakımından yaşamsal önemde görülüyordu. Bunun üzerine Batılı devletler ve şirketler, gözlerini, uzun süredir zengin petrol rezervlerine sahip olduğu bilinen Ortadoğu bölgesine ve bu bölgenin hâkimi olan Osmanlı Devleti’ne çevirdiler. Önce Deutsche Bank öncülüğünde bir araya gelen bir grup Alman sanayicisi Berlin-Bağdat demiryolu projesi aracılığıyla bölgeye adım attılar. Projeyle Almanlar, demiryolu hattı çevresinde bulunan, petrol dâhil tüm madenlerin işletilmesi hakkını ele geçirdiler. 20. yüzyılın başında diğer güçlerin de devreye girmesiyle birlikte eski rakipler arasında şiddetli bir mücadele başladı. İzleyen yıllarda Ortadoğu petrolünün paylaşılması mücadelesi Türk Petrol Şirketi çevresinde gerçekleşti. Petrolün paylaşımı, petrol zengini toprakların paylaşımından ayrı düşünülemeyeceği için bu süreç aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin Ortadoğu topraklarının paylaşımıyla örtüşmektedir. Türk Petrol Şirketi’nin tarihi 1914’de başlar ve 1929’da adının Irak Petrol Şirketi olarak değiştirilmesiyle biter. Fakat Ortadoğu petrollerinin, Türk Petrol Şirketi’ni bir araç olarak kullanmak suretiyle paylaşılması için sürdürülen rekabetin ve verilen mücadelenin zirve yaptığı yıllar 1918 ile 1925 arasındaki dönemdir. Aşağıdaki makalede, ağırlıklı olarak arşiv belgeleri kullanılarak ve bazı ikincil kaynaklardan yararlanılarak bu mücadelenin seyri ortaya konmaya çalışılmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_79201_6_pp_561-584.pdf
  • 4
561-584
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ATAÖV, Türkkaya, Afrika Ulusal Kurtuluş Mücadeleleri, (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., 1977).
BUSCH, Briton C., Britain, India and the Arabs (1914-1921), (Los Angeles: University of California Press, 1971).
CUMMING, Henry H., Franco-British Rivalry in the Post-War Near East: The Decline of French Influence, (Connecticut: Greenwood Press, 1986, c. 1938 (Oxford University Press), 1986, c. 1938).
DE NOVO, John A., American Interests and Policies in the Middle East, 1900–1939, (Minneapolis: The University of Minnesota Press, 1963).
EARLE, Edward M., Turkey, The Great Powers and the Baghdad Railway, (New York: MacMillan & Co, 1924).
EVANS, Lawrence, United States Policy and the Partition of Turkey, 1914-1924, (Baltimore: The John Hopkins Press, 1965).
FOSTER, Henry A., The Making of Modern Iraq: A Product of World Forces, (London: Williams and Norgate Ltd., 1936).
FROMKIN, David, A Peace to End All Peace: Creating the Modern Middle East 1914-1922, (London: Penguin Books Ltd., 1991).
84 TNA, PRO, FO 371/10828, E 7000/43/65; FO 371/10829, E 7437/43/65.
85 TNA, PRO, FO 371/11455, E 2207, 2960, 3504/27/65.
86 Schwadran, The Middle East, pp. 204-13, 238-50; Longrigg, Oil in the Middle East, pp. 45-7, 67-75; Mejcher, Imperial Quest for Oil, pp. 162-3; De Novo, American Interests, pp. 198-9; Sluglett, Britain and Iraq, pp. 113-14.
The Turkish Petroleum Company And The Partition Of Middle Eastern Oil 583
HELLER, Joseph, British Policy towards the Ottoman Empire, 1908-1914, (London: Frank Cass & Co., Ltd., 1983).
HELMREICH, Paul C., From Paris to Sevres: The Partition of the Ottoman Empire at the Peace Conference of 1919-1920, (Columbus: Ohio State University Press, 1974).
HOWARD, Harry N., The Partition of Turkey: A Diplomatic History 1913-1923, (New York: Howard Fertig Inc., 1966).
HUREWITZ, Jacob C. (ed), Diplomacy in the Near and Middle East– A Documentary Record 1914-1956, Vol. II, (New York: D. Van Nostrand Co., Inc., 1958).
GREW, Joseph C., Turbulent Era: A Diplomatic Record of Fourty Years, 1904-1945, Vol. II, (Boston: Houghton Miffin Co., 1952).
İLKIN, Selim, ‚1922-1923 Yılları Türkiye’sinde Bir Yabancı Sermaye Girişimi: Chester Demiryolu Projesi,‛ Türkiye İş Bankası Uluslararası Atatürk Sempozyumu (17-22 Mayıs 1981), Bildiriler ve Tartışmalar, (Ankara: Türkiye İş Bankası Yay., 1983), 739-81.
KENT, Marian, Oil and Empire. British Policy and Mesopotamian Oil 1900-1920, (New York: Barnes and Noble, 1976).
LENCZOWSKI, George, The Middle East in World Affairs, (New York: Cornell University Press, 1958).
LONGRIGG, S. H., Oil in the Middle East, Its Discovery and Development, (London: Oxford University Press, 1968).
MEJCHER, Helmut, Imperial Quest for Oil, (London: Ithaca Press,1976).
MERAY, Seha L. (ed), Lozan Barış Konferansı– Tutanaklar, Belgeler, Vol. I/1/1, (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., 1969).
NEVAKIVI, Jukka, Britain, France and the Arab Middle East, 1914-1920, (London: Athone Press, 1969).
SCHWADRAN, Benjamin, The Middle East, Oil and the Great Powers, (New York: Frederick A. Preager, 1955).
SLUGLETT, Peter, Britain and Iraq, 1914-1932, (London: Ithaca Press, 1976).
SONYEL, Salahi R., Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, Vol. II, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1991).
STIVERS, William, Supremacy of Oil: Iraq, Turkey and the Anglo-American World Order, 1918-1930, (London/Ithaca: Cornell University Press, 1982).
TEMPERLEY, Harold W. V., A History of the Peace Conference of Paris, Vol. VI, (London: Henry Frowde and Hodder and Stoughton, 1924).
584
İhsan Şerif KAYMAZ
WILSON, Arnold T., Mesopotamia 1917-1920: A Clash of Loyalties. A Personal and Historical Record, (London: Oxford University Press, 1931).
YERGIN, Daniel, The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power, (New York: Simon & Schuster, 1991).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com