You are here

Home » Content

SOĞUK SAVAŞ SONRASI HAZAR'IN STATÜSÜ VE SINIRLANDIRMA SORUNU: KIYIDAŞ DEVLETLER'İN YAKLAŞIMLARI AÇISINDAN ANALİZİ

Journal Name:

  • Karadeniz Araştırmaları Dergisi

Publication Year:

  • 2015
DOI: 
http://dx.doi.org/10.12787/KARAM979

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
The disintegration of the Soviet Union has revealed new areas of struggle together with new countries on the world. After the collapse of the Soviet Union, the Caspian region has become a new regional and international geopolitical struggle for influence. This region is rich in hydrocarbon resources and attracts the attention of major influential actors in world politics. Together with the collapse of the Soviet Union, the Caspian region has become the world's third largest hydrocarbon reserves. Also the new republics (Azerbaijan, Kazakhstan and Turkmenistan) which have gained its independence gave impetus to the development of multilateral diplomacy in the Caspian region. The newly independent Caspian states began to consider the Caspian region through its national interests and security. However, this perception of the region confronts the interests of the Caspian States in terms of the status of the Caspian sea and oil pipelines. The status of the Caspian sea makes it even more important. In this article, we analyzed the status of the Caspian sea and the main theses of coastal states on the status of the Caspian sea in the framework of international law.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Sovyetler Birliği’nin dağılması dünya üzerinde yeni ülkelerle beraber yeni mücadele alanlarını da ortaya çıkarmıştır. Hazar bölgesi, Sovyetler sonrası ortaya çıkan yeni jeopolitik denklemde bölgesel ve uluslararası güçlerin en çok nüfuz mücadelesine giriştiği bölgelerin başında gelmektedir. Zira bu bölge zengin hidrokarbon kaynakları ile büyük petrol oyununun yeni coğrafi mekânı niteliğini almıştır. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla beraber Hazar bölgesi enerji kaynakları dünyanın en büyük üçüncü hidrokarbon rezervi olarak ön plana çıkarken, bu bölgede bağımsızlığına kavuşan üç yeni cumhuriyetle (Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan) beraber Hazar havzası iki yönlü ilişkilerden çok yönlü bir ilişkiler havzasına çevrilmiştir. Hazar’ın kıyısındaki yeni bağımsız aktörler Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan mevcut jeopolitik konumları sebebiyle herhangi bir uluslararası suya çıkışı olmayan birer kara devletidirler. Karasal nitelikleri sebebiyle ortaya çıkan uluslararası taşıma ve koridor sorunları, bu ülkelerin gündeminde petrol ve doğalgaz boru hatlarını ön plana çıkarmıştır. Dolayısıyla Hazar’a kıyıdaş olan ülkeler Hazar'ın statüsü sorununu “milli güvenlik” sorunlarının önemli bir parçası olarak algılamaktadırlar. Bu durum ise Hazar’ın statüsünü daha da önemli kılmaktadır. Bu araştırmada Hazar’ın statüsüne ilişkin kıyıdaş devletlerin tezleri ve Hazar'ın deniz veya göl olarak hukuksal statüsünün belirlenmesinde olasılıklar analiz edilmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-soguk-savas-sonrasi-hazarin-statusu-sinirlandirma-sorunu-kiyidas-devletlerin-yaklasimlari-acisindan-analizi.pdf
  • 46
23
48
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ABBASBEYLİ Anvar, “Kaspiyskih region v sisteme sovremennıh geopolitiçeskih
otnoşeni”, Bakü Devlet Üniversitesi Dergisi 80.Yıl Özel Sayısı,
Bakü-1999.
ABDULLAYEV Cavit, "Uluslararası hukuk çerçevesinde Hazar'ın statüsü ve
doğal kaynaklarının işletilmesi sorunu", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Dergisi, Cilt: 48, Sayı: 1-4, 1999.
ABUSEYİTOV Kairat, "Status Kaspiya – Kazakhstan, Turkmenistan i Azerbaycan
gotoviyatsiya k peregovoram", http://www.old.caspenergy.
com/21/status_r.html
ADANALI Neslihan, “Türkiye’nin doğal gaza bağımlılığının değerlendirilmesi”,
http://www.izto.org.tr/NR/rdonlyres/DEE8E05D-B54A-453D-AC
66CC6DBA3FAEEA /6914/Dogalgaz.pdf
AFŞİN Danekar, "Preduprejdeniye ekologiçeskogo krizisa na Kaspiskom
more", Amu-Derya Dergisi, № 1, Almatı, 1999.
AITKEN Jonathan, Kazakistan’ın Efsanevi Lideri Nazarbayev, çev. Ali Cevat
Akkoyunlu, İstanbul, Hayat yayınları, 2010.
AKKAN Faruk, “Putin’den Orta Asya’ya enerjik atak”, Zaman Gazetesi, 11
Mayıs 2007.
ALİYEV Natık, “Türkmenistan’da petrol ihalesi”, Avrasya Dosyası Dergisi,
TİKA Bülteni, Sayı:83, Eylül 97/2.
ARAS, Osman Nuri, Azerbaycan’ın Hazar Ekonomisi ve Stratejisi, İstanbul,
Der yayınları, 2001.
AYDIN Mustafa, “Türkiye'nin Kafkasya ve Orta Asya ile ilişkileri”, Türk Dış
Politikası, Edit. Baskın Oran, 2. Baskı, İstanbul, İletişim, 2002.
Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (1982) (http://did.cevre
orman.gov.tr/ did/Files/ UNCLOS.pdf,
BORİSOV Evgeni Çerniyavski, "Çto est Kaspii i kak ego podelit", 11.07.2007,
http://student.km.ru/ref_show_frame.asp?id=C8895EF7E66D4C4C96
58E7E74E826FDF
BUTAYEV Ahmed Magomedoviç, Kaspii more ili ozero?, Mahaçkala, Drujba
yayınları, 1998.
Aidarbek Amirbek
46
ÇEBOTAREV Andrei, "Kazakhstan i İran: geopolitika Kaspiskogo regiona",
09.04.2009, http:// www.ia-centr.ru/expert/4370/
ÇETİNKAYA Mirza, “Trans-Hazar Yeniden Isıtılıyor”, Zaman Gazetesi, 8 Mayıs
2006.
ÇOLAKOĞLU Selçuk, “Uluslararası Hukukta Hazar’ın Statü Sorunu”, S.B.F.
Dergisi, Cilt:53, 1998.
EROL Mehmet Seyfettin, “Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin siyasi, güvenlik
ve kültürel açılardan analizi”, Editör Haydar Çakmak, Mehmet Seyfettin
Erol, Türkiye-Türk Cumhuriyet'leri İlişkileri, Ankara, Barış kitabevi yayınları,
2013.
EROL Mehmet Seyfettin, Yakın çevreye Putin ayarı, http://newtimes.az/
az/geopolitics/2026/, (16.08.2013)
EROL Mehmet Seyfettin, Yeni Hazar imparatorluğu hayalleri mi?, http://
www.milligazete.com.tr/koseyazisi/Yeni_Hazar_Imparatorlugu_Hayall
eri_mi/12056#.VVK63o7tmkp (08.10.2012)
EROL Mehmet Seyfettin, Hazar'da güç mücadelesi, http://arsiv.zaman.com.
tr//2001/08/16/dishaberler/dishaberlerdevam.htm, (16.08.2001)
EROL Mehmet Seyfettin, AMIRBEK Aidarbek, “Avrasya'da yeni tehditler ve
güvenlik arayışları: Kolektif güvenlik anlaşması örgütünün geleceği”,
Derleyen Mehmet Seyfettin Erol, Türk Dış Politikasında Strateji Arayışları:
Türkiye'nin Güncel Güvenlik Sorunları, Ankara, Barış kitabevi yayınları,
2011.
EROL Mehmet Seyfettin, OĞUZ Şafak, “NATO ve Kriz yönetimi”, Editör Mehmet
Seyfettin Erol, Ertan Efegil, Krizler ve Kriz Yönetimi: Temel Yaklaşımlar,
Aktörler, Örnek Olaylar, Ankara, Barış kitabevi yayınları, 2012.
“Enerjide fırsatları rakiplere kaptırıyoruz”, Zaman Gazetesi, 17 Mayıs 2007
FULLER Liz, “Analysis: still no deecision on Caspian sea”, 02.02.2005,
http://www.parstimes.com/news/archive/2005/rfe/caspian_future.h
tml
"İpek Cem’in Mattew Bryz ile söyleşisi", 14.03.2007, http://www.globalleaders.
tv/ arsiv/matthew_bryza.asp
GÖKÇE Mustafa, "Sovyet sonrası dönemde Hazar çevresinde yaşanan rekabet",
The Journal of İnternational Social Research, Volume 1/3, Spring
2008.
GLUŞENKOVA İrina, “Problemı ekologiçeskoi bezopasnosti Kaspiskogo regiona”,
12.05.2007, http://igpi.ru/monitoring/1047645476/ oct_97/e
col_secur.html,
"Hazar'a kıyıdaş ülkeler Bakü'de toplanıyor", 26.04..2011, http://www.
zaman.com.tr/haber. do?haberno=1126350
"Hazar Denizi'ne kıyısı olan ülke liderleri zirvesi", 16.10.2007, http://
www.haberler.com/hazar-denizi-ne-kiyisi-olan-ulke-liderleri-zirvesi-
2-haberi/
"Hazar’ın statüsü ile ilgili devletlerin görüşleri", http://www.genelbilge.
com/hazar-deniz-mi-hazar-gol-mu.html/
Soğuk Savaş Sonrası Hazar’ın Statüsü ve Sınırlandırma Sorunu
47
"Hazar denizinin hukuki statüsünün düzenlenmesi sorunları açısından Rusya’nın
durumu", http://www.turkey.mid.ru/sng_05_t.html
HLİYUPİN Vladimir, "Politiçeskaya elita Kazakhstana i problemı neftegazovoi
otrasli prikaspiskogo regiona", 18.03.2008, http://society.polbu.ru
/hlypin_kazakhstan/ch18_i.html
"Karachaganak", 22.12.2010, http://www.eni.com/en_IT/innovation-technology/
eni-projects/karachaganak/karachaganak-project.shtml
"Kazak petrolü de Ceyhan'a akacak", 25.04.2005, http://www.yapi.com.
tr/Haberler/kazak-petrolu-de-ceyhana-akacak_25961.html
"Kazakistan, petrol üretimini artırdı", 17.03.2010, http://www.haber24.
com/Ekonomi/1-108625/Kazakistan-petrol-uretimini-artirdi.html
KAHRAMAN Alter, "Hazar ekseninde boru hatları diplomasisi", Stratejik
Araştırmalar Dergisi, Sayı: 12, 2008.
LAÇİNER Sedat, ÖZERTEM Selim, "Hazar enerji kaynakları: enerji – siyaset
ilişkisi ve Türkiye", Orta Asya ve Kafkasya Güç Politikası, der. Turgut
Demirtepe, Ankara, USAK yayınları, 2008.
LEVİNSON Maksim, "Problemı statusa Kaspiskogo moriya", 05.04.2001,
www.whitecase.ru/articles/neftegaz.pdf
MALIŞEVA Dinara, "Mnogostoronniye soperniçestvo na Kaspii", Sentralnaya
Asia i Kafkaz, № 2 (20), 2002.
MAMEDOV Sohbet, "Kaspii ne podelili, no obyavili bezopasnoi zonoi", 19.
11.2010, http://www.ng.ru/cis/2010-11-19/6_kaspiy.html
MAMEDOV Rüstem, “Mejdunarodno-pravovoy status kaspiyskogo moriya
kak pograniçnogo ozera”, Beynelhalk Hukuk Dergisi, Bakü, No:1.
ONICA Timur, "Optimism increases for Caspian sea agreement", 18.04.2004,
http://www.eurasianet.org/departments/business/articles/eav04190
4.shtml
PALA Cenk, “Boru Hatlarına Bitmeyen Senfoni: Hazar’ın Hukuki Statüsü”,
PetrolGas Dergisi, Sayı:23, Mayıs-Haziran 2001
PALA, Cenk, “Hazar’ın Hukuki Statüsü: Nerede Kalmıştık?”, PetroGas Dergisi,
Sayı:29, Nisan 2002.
PALA Cenk, "Hazar boru hatları, Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru hatları",
Avrasya Dosyası, Cilt: 7, Sayı: 4, 2001-2002.
PALA Christopher, "China slakes oil thirst / Kazakhstan to sell field for
nearly $2 billion", 04.01.2007, http://articles.sfgate.com/2007-01-04/
business/17226097_1_oil-field-caspian-pipeline-consortium-caspiansea
PIROUZ Mujtahed Zadeh, “The Caspian Sea dilemma: an Iranian construct”,
Hazar Panoraması Dergisi, No:1, Bakü, 2005.
PUŞİK Evgeni, "Niyaftenoi Kazahstan igraet svoyu igru", Zerkalo nedeli, 12.
06.2010.
“Putin podelilsiya c glavoi Turkmeni gazovımi planami na buduşeye”, 11.05.
2007, http://izvestia.ru/news/news134879/
Aidarbek Amirbek
48
“Putin vstretilsya s preemnikom Turkmenbaşi”, 24.04.2007, http://www.
gazeta.ru/2007/04/24/kz_m237566.shtml
“Sammitı glav prikaspiskih gosudarstv”, 18.11.2010, http://www.newskaz.
ru/politics/20101118/ 930717.html (Son erişim 22.04.2011)
SAZANOVA Anna, "Türkmençayski mirnıi dogovor mejdu Rossiei i İranom",
Pod styagom Rossii: Sbornik arhivnıh dokumentov, der. Sazanova A.,
Gerasimov N., Gluşkov O., Kistereva S., Moskova, Ruskaya kniga yayınları,
1992.
SEMEDOV Semet, Mejdunarodno pravovoi status Kaspiiskogo morya, Moskova,
Yuniti yayınları, 2009.
ŞAYMERGENOV Tayir, "Geopolitika i energetiçeskaya diplomatiya v Kaspiisko
– Sentralno Aziatskom refione", Sentralnaya Asia i Kafkaz, № 5 (47),
2006.
ŞİR Aslan, "Hazar'ın statüsü, jeopolitiği ve bölgesel güvenliğe etkileri", Global
Strateji Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 12, 2008
"Tengiz – Novorossiysk pipeline expansion works commence this month", 13.01.
2010, http://pipelinesinternational.com/news/tengiz_novorossiysk_
pipeline_expansion_works_commence_this_month /011785/
TERZİOĞLU Sırrı, "Hazar'ın statüsü hakkında kıyıdaş devletlerin hukuksal
görüşleri", Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, 2008, Cilt:3,
Sayı: 5.
TOKAYEV, Kasımjomart, Diplomatiya Respubliki Kazahstan, Almatı, Atamura
yayınları, 2002.
ÜNAL Ömer, “Azerbaycan Rusya İlişkilerinde Hazar Sorunu”, Journal of
Qafqaz university, Cilt:1, №2, 1998.
"V Tegerane proşel vtoroi sammit glav prikaspiskih gosudarstv", 16.10.
2007, http://www.nomad.su/ index.php?a= 3-200710170427
VELİEV Cavid, 10.12.2006, “İran’ın Hazar’da etkinliğini artırma çabaları”,
http://www.tusam.net/makaleler.asp? id=584&sayfa=14
VELİZADE İlgar, "Esli İran İzmenit svoyu pozisiyu, status Kaspiya mojat bıt
reşen v samoye korotkoye vremiya", 15.03.2011, http://www.news
azerbaijan.ru/analytics/20110315/43658302.html
YAN F. Sylvester, "Gigantskoye mestorojdeniye Karaçaganak – realisasia
ego potensiala", http://www.slb.com/~/media/Files/resources/oilfiel
d_review/russia98/aut98/karach. ashx
YURYEV Maksim, "Pozisia İrana po probleme pravovogo statusa Kaspiskogo
moriya", 26.11.2009, http://www.iimes.ru/rus/stat/2009/26-11-09a.
htm
ZEYREK Deniz, “Enerjik fırtına denizi: Hazar”, Radikal Gazetesi, 24 Ağustos
2001.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com