Journal Name:
- Karadeniz Araştırmaları Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author |
|---|---|
Abstract (2. Language):
Being a migration area due to its location and fertile lands since the
foundation of Ottoman Empire, Sakarya, despite its richness in domestic
architecture, has witnessed frequent earthquakes which highly
damaged the houses, as located on the 1st grade seismic belt. A few
houses in city centre and the districts have survived so far apart from the ones in the district of Taraklı. Not older than the late nineteenth
century samples, these houses, in terms of planning and functionality,
holds the same characteristics as the houses built in the wide area
that the Turkish architecture expands, while in terms of decoration,
has been under the influence of the nineteen century fashion trend as
a result of its closeness to the capital, İstanbul back then. The Baroque,
Rococo, Empire and Neo-Classical elements found in house
decorations, has been applied in appropriate with the Westernization
policy of Ottoman Empire. Reflecting Western art traditions this fashion
trend, followed both in İstanbul and Anatolia after late eighteen
century, although did not change the original line and body of the
construction, has been dominated in decoration with Western motifs
combinations like Baroque elements, garlands “S”, “C” folds, oyster
motifs, naturalist blossoms, landscape depictions and still life. Decoration
materials in Sakarya and its districts are consisted mainly of
wood, paint, metal and plaster. These materials are figured by techniques
like hand carving, pounding, engraving, openwork, embossing
and hammering. The decorations are mainly observed in the inner
sites of the houses, particularly in the headrooms of the houses. In
these houses, the decorations are concentrated mostly in ceilings and
ceiling roses. Apart from headrooms, decorations are seen in the
other parts of the house, along with ceilings and walls, in architectural
components like doors, barriers, column heading, eaves and archs.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren konumu ve verimli toprakları
sayesinde sürekli göç alan Sakarya, ev mimarisi konusunda zengin
bir yöre olmasına rağmen 1. derecede deprem kuşağında bulunduğu
için sık sık depremler yaşamış ve bu depremlerden en çok evler büyük
zararlar görmüştür. Depremlerden en az zarar gören Taraklı ilçesindeki
evler dışında merkez ilçe ve diğer ilçelerden çok az ev günümüze
ulaşabilmiştir. XIX. yüzyıl sonlarından daha eski örneklere rastlayamadığımız
bu evler plan ve işlevsellik bakımından Türk mimarisinin
yayıldığı geniş coğrafyada yer alan evlerle benzer özellikler göstermekle
birlikte, bezeme bakımından başkent İstanbul’a olan yakınlığından
dolayı özellikle XIX. yüzyıl moda beğenisinin etkisi altında
kalmışlardır. Evlerde görülen bezemelerde Barok, Rokoko, Ampir ve
Neo-Klasik unsurlar Batılılaşma Dönemi Osmanlı sanatının programına
uygun olarak seçmeci bir biçimde uygulanmıştır. XVIII. yüzyıl sonlarından
itibaren İstanbul’da ve aynı zamanda Anadolu’da da izlenen
Batı sanat geleneklerini yansıtan bu moda beğenisi, yapıların esas kuruluş
ve çizgilerini pek değiştirmişse de dekorasyonda; Barok kartuşlar,
girlandlar (asma çelenk), “S” “C” kıvrımlar, istiridye motifleri, natüralist
çiçekler, manzara tasvirleri, natürmortlar gibi Batılı motiflerin
oluşturduğu kompozisyonları hâkim kılmıştır. Sakarya ve ilçelerindeki
evlerde bezeme malzemesi başta ahşap olmak üzere, boya, metal ve
alçı malzemeden oluşmaktadır. Bu malzemeler; kalemişi, çakma, oyma,
ajur, kabartma, döküm ve dövme gibi tekniklerle desenli hale getirilmişlerdir.
İncelediğimiz evlerde bezemelerin en yoğun görüldüğü
yerler daha ziyade evlerin iç mekânlarında, özellikle de evlerin başodalarında
önem kazanmaktadır. Bu odalarda tavanlar, tavan göbekleri
ve duvarlar bezemelerin yoğunlaştığı yerlerdir. Başodaların dışında
diğer bölümlerde de tavan ve duvarların yanı sıra kapı, korkuluk, sütun
başlıkları, çatı saçakları ve kemerler gibi mimari elemanlarda karşımıza
çıkmaktadır.
FULL TEXT (PDF):
- 48