You are here

Home » Content

19. YÜZYILDA TRABZON LİMANI: SEFERLER, TÜCCARLAR, MALLAR

Journal Name:

  • Karadeniz Araştırmaları Dergisi

Publication Year:

  • 2016
DOI: 
http://dx.doi.org/10.12787/KARAM974

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
One of the most important inner seas of world, the Black Sea reaches to Mediterranean Sea by Istanbul and the Çanakkale Straits; to the to the interior of Europe by the Danube, Dnieper and Dniester Rivers; to Asia by Caucasus. It connects sea and land trade in the shortest distance between Asia and Europe by its strategic and geographic location. Trabzon was the most important ports of the Black Sea and lived the brightest periods in when trade was condensed. Trabzon, a major transit port in the Ottoman Empire, has become a trade center to East by the 18th century with the opening of the Black Sea to international maritime trade and arrival of the foreign merchants. The East was to provide raw materials to the burgeoning industry in Europe by Trabzon-Erzurum-Tabriz Road. In 19th century, Trabzon became the busiest port of Black Sea in a very short time with the increasing volume of trade, opening embassies, the shipping agents and merchants. During this period, vinegar, wine, olives, soap, cotton, textiles, coffee, wheat, iron ore, fish, meat, fur and etc. were bought, sold and transported to other regions by non-Muslim, Turkish and foreign merchants. In this study, an attempt has been made to explain to merchants, campaigns, merchants, goods and commercial activities in the port of Trabzon in the 19th century by archive documents.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Dünyanın en önemli iç denizlerinden biri olan Karadeniz, İstanbul ve Çanakkale Boğazları’yla Akdeniz’e; Tuna, Dinyeper- Dinyester Nehirleri’yle Avrupa’nın içlerine, Kafkaslar yoluyla ise Asya’ya ulaşır. Stratejik ve coğrafi konumuyla Asya ve Avrupa arasındaki deniz-kara ticaretini en kısa mesafede birbirine bağlar. Trabzon ise, her dönemde Karadeniz’in en önemli limanı oldu ve en parlak dönemlerini ticaretin yoğunlaştığı zamanlarda yaşadı. Osmanlı Devleti’nde önemli bir transit limanı olan Trabzon, 18.yy. itibariyle Karadeniz’in uluslararası deniz ticaretine açılması ve yabancı tüccarların bölgeye gelmesiyle Doğu’yla ticaretin merkezi haline geldi. Doğu, Trabzon-Erzurum-Tebriz yoluyla Avrupa’da gelişen sanayiye hammadde sağlamaktaydı. 19. yy. itibariyle ise limanın ticaret hacminin artmasıyla, Trabzon çok kısa sürede açılan elçilikler, gemi acenteleri ve tüccarlarıyla Karadeniz’in en işlek limanı haline geldi. Bu dönemde sirke, şarap, zeytin, sabun, pamuk, dokuma ürünleri, kahve, buğday, demir, balık, et, kürk olmak üzere her türlü mal, yabancı, gayrimüslüm ve Türk tüccarlar tarafından alınıp, satılmakta ve diğer bölgelere taşınmaktaydı. Bu çalışmada tüccarlar, gemi seferleri ve mallara arşiv belgeleriyle örnekler verilirken 19. yy.’da Trabzon limanında ticari faaliyetler açıklanacaktır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-19-yuzyilda-trabzon-limani-seferler-tuccarlar-mallar.pdf
  • 49
157
187
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Aksi Seda ve Levand Herald Gazeteleri.
BAYKARA Tuncer (1988), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyasına Giriş I, Ankara,
s.96-99.
BAYTAL Yaşar (June 2013), “Trabzon Limanı İnşası”, History Studies, Vol:5,
Iss:3, s.21-35.
BOSTAN Hanefi (1997), “15-17. yy.larda Trabzon Şehrinde Nüfus Hareketleri
ve Yerleşim Yerleri”, Bir Tutkudur Trabzon, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,
s.113-171.
BRYER Anthony-WİNFİELD David (1985), The Byzantine Monuments and
Topography of The Pontos, Dumbarton Oaks Studies, Washington, s.18-
60.
BZHSHKİAN Minas (1819), Batmut'iwn Pontosi vor ē Seaw Tsov, St. Lazarus
Monastery, Venice; Karadeniz Kıyıları Tarih ve Coğrafyası (1969), Çev:
Hrand D. Andreasyan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları,
İstanbul, s.39-61.
CURZON Robert (1854), Armenia; A Year at Erzurum and on the Frontiers of
Russia, Turkey and Persia, London, s.24.
DEYROLLE Théophile (1876), “Voyage Dans Le Lazistan Et L’Armenie”, Le
Tour Du Monde, Libraire Hachette, Paris; 1869’da Trabzon’dan Erzurum’a
Seyahat (1939), Çev: Ekrem Koçu, Çığır Kitabevi, İstanbul, s.7-15.
DİNÇER Celal (1972), Osmanlı Vezirlerinden Hasan Fehmi Paşa'nın Anadolu'nun
Bayındırlık İşlerine Dair Hazırladığı Layiha, TTK Yayınları, Cilt:
V-VIII, Sayı: 9-12, Ankara, s.184-185.
KURAN Ercüment (1995), “19.yy.da Osmanlı Devleti’nde Deniz Ulaşımı:
İdare-i Mahsusa’nın Kuruluşu ve Faaliyeti”, Çağını Yakalayan Osmanlı,
Yayına Hazırlayan: Ekmeleddin İhsanoğlu-Mustafa Kaçar, IRCICA, İstanbul,
s.159-163.
FALLMERAYER Jakob Philip (1845), Fragmente Aus Dem Orient, Stuttgart;
Doğu’dan Fragmanlar (2002), Çev: Hüseyin Salihoğlu, Ankara.
GOLOĞLU Mahmut (1975), Fetihten Kurtuluşa Kadar Trabzon Tarihi, Ankara,
Kalite Matbaası, s.167-169.
GRENVILLE Henry (1965), Observations Sur L’etat Actuel De L’Empire
Ottoman, Ed: Andrew S. Ehrenkreutz, The University of Michigan Press,
p.110.
HAMILTON William John (1842), Researches in Asia Minor, Pontus and
Armenia with Some Account of Their Antiquites and Geology, London;
Küçük Asya (2013), Çev: Kasım Toraman, Midas Kitap, Ankara, s.242-
247.
ISSAWI Charles (1970), “The Tabrız-Trabzon Trade 1830-1900: Rise and
Decline of a Route”, International Journal of Middle East Studies, Vol:1,
Cambridge, s.18-19.
19. Yüzyılda Trabzon Limanı
185
KALELİ Hüseyin (Aralık 2003), “19. Yy.da İran Transit Ticaret Yolu İçin
Osmanlı-Rus Rekabeti”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilgiler Dergisi,
Sayı: 9, s. 22.
Kazgan Haydar (1991), Galata Bankerleri, Türk Ekonomi Bankası Yayını
İstanbul, s.161.
KILIÇ Orhan (2000), “18.yy. İlk Yarısında Trabzon Eyaleti'nin İdari Taksimatı
ve Tevcihatı”, Uluslararası Trabzon Tarihi Toplantısı Bildirileri (6-
8 Kasım 1998), Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları, No: 81, 2. Baskı,
Trabzon, s.179.
KINNEIR John MacDonald (1818), Journey Through Asia Minor, Armenia,
and Koordistan in the Years 1813 and 1814, Pub: John Murray, London,
s.341.
KOCH Karl Heinrich Emil (1846), Wanderungen im Oriente, während der
Jahre 1843 und 1844: Reise längs der Donau nach Konstantinopel und
nach Trebisond, Weimar, s.53.
KÖSE Osman (2006), 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması, TTK Yayınları, Ankara.
LAYARD Austen Henry (1853), Discoveries in The Ruins of Nineveh and
Babylon; with Travels in Armenia, Kurdistan and the Desert, London, s.6.
MEEKER Michael E. (2005), İmparatoluktan Gelen Bir Ulus, Türk Modernitesi
ve Doğu Karadeniz’de Osmanlı Mirası, Çev: Tutku Vardağlı, Bilgi Üniv.
Yayınları, İstanbul, s.204-205.
MR. SCHUYLER TO MR. HUNTER, Possibilities of Trade with Persia, Consulate
General of US, Constantinople, 28 October 1877, s.147.; Papers
Relating to Foreign Relations of US 1877-78, Government Printing Office,
Washington, 1878.
Muahedat Mecmuası, Cilt: III, TTK Yayınları, Ankara, 2008, s.244.
Ortaylı İlber (1997), “19. yy.da Trabzon Vilayeti ve Giresun Üzerine Gözlemler”,
Bir Tutkudur Trabzon, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, s. 262-280.
ÖNDEŞ Osman (2013), Vapur Donatanları ve Acenteleri Tarihi, İMEAK Yayınları,
İstanbul, s.247.
PAMUK Şevket (1984), Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi, Yurt Yayınları,
Ankara, s.54.
Parliamentary Papers, Accounts and Papers (1855-1914), Commercial
Reports from Consular Offices in Turkey (Türkiye'deki Elçilerden
Londra'ya Gönderilen Ticaret Raporlarının İstanbul, İzmir, Trabzon Elçiliklerine
Ait Ciltleri). Baskıcı Murat (2008),“Osmanlı Anadolu’sunda
Sigorta Piyasası:1860-1918”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Sayı:
54/4, s.1-33.
QUATAERT Donald (1999),Osmanlı İmalat Sektörü, Çev: Tansel Güney, İletişim
Yayınları, İstanbul, s.115, 169, 177.
ROWE Kenneth (1996), The Postal History and Markings of the Forwarding
Shipping Agents, Pub: Leonard Hartmann, Louisville.
Yasemin Nemlioğlu Koca
186
SANDWITH Humphry (1856), A Narrative of the Siege of Kars and of the Six
Months Resistance by the Turkish Garrison Under General Williams to
the Russian Army, London, s.16-17.
ŞAKİR Şevket (2001), Trabzon Tarihi, Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları,
Trabzon, s.55-56
TEXİER Charles Felix Marie (1849), Description de L’Asie Mineure, Paris;
Küçük Asya (2002), Çev: Ali Suat, Enf.ve Dok.Hiz.Vak.Yay., Ankara, s.32.
TOLEDANO Ehud R. (1994), Osmanlı Köle Ticareti(1840-1890), Çev: Y.Hakan
Erdem, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, s.125-144.
TURGAY A. Üner (1994), “Trabzon Limanı”, Doğu Akdeniz’de Kent Limanları,
Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s.55.
Türk Deniz Ticareti (1999),Yayına Hazırlayan: Şükrü Yaman, Türkiye Denizcilik
İşletmeleri Yayınları, İstanbul, s.183.
WALPOLE Frederick (1851), The Ansayrii and the Assassins: With Travels in
the Further East in 1850 to 1851, Including a Visit to Nineveh, London,
s.219-221.
YERASİMOS Stéphane (1994), “La Communauté Grecque de Trabzon au XIX
e Siécle”, CIEPO VII. Sempozyum Bildirileri, Ankara, s.247.
YILMAZ Özgür (Güz 2013), “19. yy.da Trabzon’da Fransız Ticareti ve Yatırımları”,
Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Yıl 8, Sayı 15, s.39-76.
TSMK. No:9435 E-Trabzon Limanı’nın inşaat planı.
Ceride-i Bahriye, H.26 Şevval 1306/R.13 Haziran 1305/M.25 Haziran 1889
Salı
BOA. A.MKT.UM. No:402/35; H.16 Cemazeyilevvel 1276/M. 11 Aralık 1859.
BOA.Cevdet Tasnifi MAD. No: 22123.
BOA.Cevdet Tasnifi MAD. No: 876.
BOA.Cevdet Tasnifi No:10927; M.1832.
BOA.Cevdet Tasnifi No:10979; H.23 Muharrem 1247/M.4 Temmuz 1831.
BOA.Cevdet Tasnifi No:1374; H.18 Muharrem 1263/M.6 Ocak 1847.
BOA.Cevdet Tasnifi No:143; H.Recep1280/M.Aralık 1863-Ocak 1864
BOA.Cevdet Tasnifi No:1646; H. Zilhicce 1218/M. Mart-Nisan 1804.
BOA.Cevdet Tasnifi No:1783; H. Rebiyülahir 1255-M. Haziran/Temmuz
1839.
BOA.Cevdet Tasnifi No:1826; H.2 Zilhicce 1216/M.5 Nisan 1802.
BOA.Cevdet Tasnifi No:18641.
BOA.Cevdet Tasnifi No:2204; H.4 Zilhicce 1232/M.15 Ekim 1817.
BOA.Cevdet Tasnifi No:477; H. Şevval 1214/M. Şubat-Mart 1800.
BOA.Cevdet Tasnifi No:497; H.17 Muharrem 1247/M.28 Haziran 1831.
BOA.Cevdet Tasnifi No:5211; H.29 Recep 1219/M.3 Kasım 1804.
BOA.Cevdet Tasnifi No:6886; H. Ramazan 1215/M. Ocak-Şubat 1801.
BOA.Cevdet Tasnifi No:8042; H. Ramazan 1237/M. Mayıs-Haziran 1822.
BOA.Cevdet Tasnifi No:8131; H.14 Muharrem 1242/M.18 Ağustos 1826.
BOA.Cevdet Tasnifi No:98; H.12 Cemaziyülevvel 1235/M.26 Şubat 1820.
BOA.Cevdet Tasnifi, Darphane Defterleri No: 190.
19. Yüzyılda Trabzon Limanı
187
BOA.Cevdet Tasnifi, Darphane Defterleri No: 1963, 2328, 2345.
BOA.Yıldız Tasnifi MTV No:77/18; H.11 Cemazeyilevvel 1310/M. 31 Aralık
1892.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:1026/110- M.2 Mayıs 1896.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:118/45-M.17 Mayıs 1870.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:14/204A; H.20 Cemaziyülevvel 1269/M.1 Mart
1853.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:140/19-R.14 Nisan 1280/M.26 Nisan 1864.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:24/18-21; H.3 Safer 1270/M.5 Kasım 1853.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:25/40-41; H.29 Safer 1270/M.1 Aralık 1853.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:280/55A-M.15 Eylül 1887.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:496/99-M.28 Şubat 1886.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:63/312A; H.22 Şaban 1288/M.6 Kasım 1871.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:661/18-R.5 Haziran 1291/M.17 Haziran 1875.
Dz.K.K. Arşivi Defter No:690/35-R.28 Teşrinisani 1293/M.10 Aralık 1877.
Trabzon Şeriyye Sicilleri, No: 1866, Vr.68a.
Trabzon Şeriyye Sicilleri, No:1917, Vr.12a.
Trabzon Şeriyye Sicilleri, No:1931, Vr. 6a.
Trabzon Vilayet Salnamesi H.1287/M.1870, Yayına Hazırlayan: Kudret
Emiroğlu, Trabzon İli ve İlçeleri Eğt. Kül. Sos. Yrd. Vakfı Yayınları, Ankara,
1993, s.79-87.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com