Journal Name:
- Karadeniz Araştırmaları Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Nuri Demirağ as a businessman had a distinctive profile
among his peers with projects performed by him in Turkish
Aviation Industry as well as integrated development
projects that haven’t been performed yet. Demirağ has
broken some grounds in Turkish economic and political
life. During transition to multi- party system in Turkey, he
has broken a new ground by establishing first opponent
party to compete against single- party system. However,
what was more remarkable than all these was his success
in construction of first private domestic railway line and
production of first domestic mass production planes and
parachutes in Turkish Private Aviation Industry. He also
had development and industrial project plans done which
were first initiated by government in 1930s but he was not
able to put them into practice due to lack of support of
government. When considering economic policies of Turkish
government in 1920s and 1930s, it is obvious that
Demirağ took advantage of capital accumulation process
like other businessmen of his period. From a certain point,
unlike these businessmen, who preferred guaranteed and
quick profits under government control, he was distinguished
among his peers with desire to invest in aviation
industry, in such a challenging and risky area in Turkey.
What lies behind Demirağ’s attempt was not only that aviation
industry promised for future and huge profits but also
he regarded this sector as an important factor in the efforts
of industrialization process of his country. But efforts
of Demirağ in aviation industry and projects designed for
industrialization and integrated development of the country
were not supported and even precluded, by the government.
This must have been because of the fact that
Demirağ went beyond the role of private sector determined
by the administrators in this period. According to
Demirağ, the reason for the barriers to his attempts was
government economic policies. However, projects that he
produced and would produce were not contrary to the official
economic policies. When one seeks the reason for
prevention of his investments and efforts, political mentality
of these administrators must be taken into account.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Bir işadamı olarak Nuri Demirağ, hem Türk özel havacılık
sanayinde gerçekleştirdikleri, hem de gerçekleştiremediği
bütünsel kalkınmaya yönelik projeleriyle, döneminin işadamlarından
farklı bir profile sahiptir. Demirağ, Türk ekonomik
ve siyasi hayatında çeşitli ilklere imza atmıştır. Çok
partili hayata geçiş sürecinde, ilk muhalefet partisini kurarak
siyasi alanda bir ilki gerçekleştirmiştir. Ancak ekonomik
alanda, ilk özel yerli demiryolu hattını döşemesi, Türk
özel havacılık sanayiinde seri üretime yönelik ilk yerli
uçakları ve yerli paraşütleri üretmesi çok daha dikkat çekici
olmuştur. Ayrıca 1930’larda devletin yapmaya başladığı
kalkınma ve sanayi planlarından kendisi de yaptırmış, ama
hükümetten destek görmediği için uygulamaya geçirememiştir.
Türkiye’nin 1920’ler ve 1930’lardaki iktisat politikaları
göz önünde tutulursa, Demirağ döneminin diğer işadamları
gibi sermaye birikim sürecinden yararlanmıştır.
Ancak belli bir noktadan sonra, havacılık sanayi gibi o dönem
Türkiyesi için zorlu ve riskli bir alana yönelerek, devlet
koruması altında garanti ve kolay kârları tercih eden
döneminin işadamlarından ayrılmıştır. Demirağ’ın bu girişiminin
altında, sadece havacılık sanayin gelecek ve büyük
kârlar vaat etmesi değil, bu sektörü ülkenin sanayileşme
hamlesinde önemli bir unsur olarak görmesi de yatmaktadır.
Ancak onun havacılık sanayindeki girişimleri ve ülkenin
sanayileşmesi, bütünsel kalkınması yönündeki projeleri
devletçe desteklenmemiş, hatta engellenmiştir. Bunun
nedeni de Demirağ’ın, dönemin yöneticilerinin özel sektöre
biçtikleri rolün ötesine geçmesi olmalıdır. Demirağ girişimlerinin
engellenmesinin nedeni olarak, dönemin devletçi
iktisat politikalarını görmüştür. Oysa onun yaptıkları
ve yapmayı istedikleri, devletçi iktisat politikalarının amaçlarına
ters düşmemektedir. Onun engellenmesinin nedeni,
dönemin yöneticilerinin zihniyetinde aranmalıdır.
FULL TEXT (PDF):
- 49