You are here

MEYHANELERLE MUKADDES MEKÂNLAR ARASINDA MESAFE TAYİNİ: SULTAN II. ABDÜLHAMİD DEVRİ İSTANBUL’UNDAN ÖRNEKLER

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.12787/KARAM993

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Alcohol, known since the Sumerians, was well accepted and welcomed by some religions but forbidden by Islam. Due to this prohibition Ottoman Empire did not allow Muslims to either consume or sell alcohol nor open a pub. But Ottoman society did not consist of only Muslims. Therefore non-Muslims within certain conditions were allowed to consume alcohol or open a pub. Accordingly, it was possi- ble to open a pub in non-Muslim neighborhood and away from places considered sacred by Muslims. It was forbidden to open a pub near Mosque, madrasah, cemetery, and shrines. A certain distance (100 Turkish yards) has been appointed for this and license applications was accepted or denied based on this distance frame. Nevertheless, due to lack of close examination some pubs were observed in near sacred places. Such licenses were cancelled later but these practices led to objections and there had been some problems. This article focuses on the distance issue which was the most important requirement to open a pub and addressed the resulting problems with several examples.
Abstract (Original Language): 
Sümerlerden beri bilinen ve tüketilen içki, bazı dinler tarafından kabul görüp hoş karşılanmış olmakla birlikte İslam dini tarafından yasaklanmıştı. Bu yasak çerçevesinde Osmanlı Devleti, Müslümanların içki içmesine, satmasına ve meyhane açmasına müsaade etmemişti. Ancak Osmanlı toplumu sadece Müslümanlardan oluşmuyordu. Bu nedenle gayrimüslimlere içki içmek ve meyhane açmak hususlarında bazı özel şartlar dâhilinde izin verilmişti. Buna göre gayrimüslim mahallerinde ve Müslümanlar tarafından kutsal kabul edilen mekânlara uzak yerlerde meyhane açmak mümkündü. Cami, medrese, mezarlık ve türbe gibi yerlere yakın meyhane açılmasına izin verilmiyordu. Bunun için belirli bir mesafe (100 arşın) tayin edilmiş ve bu mesafe çerçevesinde taleplere ruhsat verilmiş veya reddedilmiştir. Buna rağmen yeteri kadar araştırma yapılmadığı için bazı kutsal mekânlara yakın yerlerde de meyhanelerin açıldığı görülmüştür. Bu türden meyhanelere verilen ruhsatlar sonradan iptal edildiğinde itirazlara neden olmuş ve birtakım sorunlar yaşanmıştı. Bu makalede çeşitli örneklerle, meyhane açmak için en önemli şart olan mesafe meselesi üzerinde durulmuş ve bunun neden olduğu sorunlara değinilmiştir.
211
224

REFERENCES

References: 

Arşiv belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Belge numaraları metin içerisinde verilmiştir.
Sadaret Mektubî Kalemi Nezâret ve Devâir Yazışmalarına Ait Belgeler (A.
MKT. NZD.)
Bâb-ı Âli Evrak Odası Evrakı (BEO.)
Dâhiliye Mektubi Kalemi Evrakı (DH. MKT.)
Dâhiliye Nezâreti Muhaberât ve Tensîkât Müdüriyeti Evrakı (DH. EUM.
MTK.)
Dâhiliye Nezâreti Emniyet-i Umûmiye Tahrirat Kalemi Evrakı (DH. EUM.
THR).
Dâhiliye Nezâreti Hukuk Müşavirliği Evrakı (DH. HMŞ.)
Dâhiliye Nezâreti Muhaberât-ı Umûmiye İdaresi Evrakı (DH. MUİ.)
Dâhiliye Nezâreti Mebani-i Emiriye-Hapishaneler Müdürlüğü Müteferrik
Evrakı (DH. MB. HPS. M.)
Meclis-i Vükela Mazbataları (MV.)
Yıldız Tasnifi Perakende Evrakı Mabeyn Erkânı ve Saray Görevlileri Arizaları
(Y. PRK. SGE.)
Zaptiye Nezâreti Evrakı (ZB.)
Kitap ve makaleler
Abdülaziz Bey (1995). Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri, Birinci Kitap,
(haz. Kâzım Arısan, Duygu Arısan Günay), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt
Yayınları.
Ahmet Refik (1935). On Altıncı Asırda İstanbul Hayatı (1553-1591), İstanbul:
Devlet Basımevi.
AKGÜNDÜZ Ahmet (1987). “Osmanlı Hukukunda Gedik Hakkının Menşei ve
Gedik Hakkıyla İlgili Ebussuud’un Bir Risalesi”, Türk Dünyası Araştırmaları,
46:149-162.
ALBAYRAK Sadık (1997). 42 Orijinal Belge Işığında Eski İstanbul’da Sosyal
Hayat ve Çevre, İstanbul: İGDAŞ.
BAKTIR Mustafa (2011). “İçki, İslam’da”, DİA, 21: 458-462.
BOZKURT Nebi (2011). “İçki”, DİA, 21: 455-464.
DEMİRCİ Kürşat (2011). “İçki, İslam Öncesi Dinlerde”, DİA, 21: 456-458.
Dersaadet ve Bilad-ı Selase ile Taşralarda Kadeh ve Kıyye ile Müskirat
Füruht Edenlerden İşbu 1283 Senesi Teşrin-i Evvel-i Rûmînin On İkinci
Gününden İtibaren Alınacak Resm-i Bey‘iyyeye Dair Olub Ahkâm-ı
Mündericesi Gerek Devlet-i Aliyye Gerek Devlet-i Ecnebiyye Teb‘ası
Hakkında Bilâ-İstisna Meriyyü’l-İcrâ Nizamnâmedir (1289). Düstûr,
Cüz-i Sânî, İstanbul: Matbaa-i Amire.
ENGİN Vahdettin (2001). Sultan Abdülhamid ve İstanbul’u, İstanbul: Simurg
Yayınları.
Uğur Akbulut
224
Evliya Çelebi (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, 1, 1-
6. Kitaplar, (haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı), İstanbul: Yapı Kredi
Yayınları.
FAROQHI Suraiya (1998). Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam Ortaçağdan
Yirminci Yüzyıla, (çev. Elif Kılıç), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
GERLACH Stephan (2007). Türkiye Günlüğü 1573-1576, I, (ed. Kemal Beydilli),
(çev. Türkis Noyan), İstanbul: Kitap Yayınevi.
GERLACH Stephan (2007). Türkiye Günlüğü 1577-1578, II, (ed. Kemal
Beydilli), (çev. Türkis Noyan), İstanbul: Kitap Yayınevi.
KAL’A Ahmet (1990). “Gediklilerin Doğuşu ve Gedikli Esnafı”, Türk Dünyası
Araştırmaları, 67: 181-187.
KÖSE Osman (2007). “XVIII. Yüzyıl Sonları Rus ve Avusturya Savaşları Esnasında
Osmanlı Devletinde Bir Uygulama: İstanbul’da İçki ve Fuhuş
Yasağı”, Turkish Studies, 2/1: 104-123.
KRAMER, S. N. (1995). Tarih Sumer’de Başlar, (çev. Muazzez İlmiye Çığ),
Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Naîmâ Mustafa Efendi (2002). Târih-i Na‘îmâ, II, (haz. Mehmet İpşirli), Ankara:
Türk Tarih Kurumu Yayınları.
NAZIR Bayram (2011). Dersaadet’te Ticaret, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
ORTAYLI İlber (2005). İstanbul’dan Sayfalar, İstanbul: İletişim Yayınları.
ÖZKAYA Yücel (1990). “III. Selim’in İmparatorluk Hakkındaki Bazı Hatt-ı
Hümayunları-II” Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama
Merkezi Dergisi (OTAM), 1/1: 333-354.
PASPATIS Aleksandros (2014). Balıklı Rum Hastanesi Kayıtlarına Göre İstanbul’un
Ortodoks Esnafı 1833-1860, (çev. Marianna Yerasimos), İstanbul:
Kitap Yayınevi.
Selânikî Mustafa Efendi (1999). Tarih-i Selânikî (1002-1008/1595-1600), II,
(haz. Mehmet İpşirli), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Sokaklara Dair Nizamnâme (1289). Düstûr, Cüz-i Sânî, İstanbul: Matbaa-i
Amire.
TOSUN, Mebrure-Kadriye Yalvaç (1975). Sumer, Babil, Assur Kanunları ve
Ammi-Şaduqa Fermanı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
ÜNAL Mehmet Ali (2011). Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
YILDIRIM Mustafa (2001). “İslam Hukukunda İçki İçme Suçu ve Cezası”,
Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIII-XIV: 31-52.
YILMAZ Fehmi (2010). Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
YILMAZ Fikret (2005). “Boş Vaktiniz Var mı? Veya 16. Yüzyılda Anadolu’da
Şarap, Eğlence ve Suç”, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, I: 11-49.
ZAT Vefa (1994). “Meyhaneler”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 5,
İstanbul: Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı: 434-443.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com