You are here

Home » Content

Üstbiliş ve Üstbilişe Dayalı Öğretim

Journal Name:

  • Middle Eastern & African Journal of Educational Research

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
The purpose of this study is to discuss the concept of metacognition in different contexts, which has been highlighted more particularly in recent years in education and scientific fields in respect of learning. “Metacognition”, differently translated by educators as “cognition knowledge, self regulation, self consciousness”, is translated as “metacognitive skills” in this study and in the shortest sense it means one’s being aware of his or her own thinking processes and ability to control those processes. This article informs about what metacognition and metacognition-based learning is, approaches to learning metacognitive strategies and significance and necessity of teachers’ using metacognitive strategies in their classes. Examples from different studies carried out on this subject from all over the world and Turkey are also included in this study. A theoretical and analytical research model is used for the analysis and determination of the current situation. Document review is carried out, which is a qualitative data collection method. At the end of the study it is seen that there are many different definitions of metacognition in the literature. Metacognition-based teaching and metacognitive learning strategies are analyzed and some implications are suggested.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmanın amacı, eğitim ve bilimsel alanda öğrenme konusuyla ilgili olarak özellikle son yıllarda sıklıkla vurgusu yapılan üstbiliş kavramını çeşitli bağlamlarda tartışmaktır. Eğitimcilerin bir bölümünün biliş bilgisi bir bölümünün biliş üstü, bir bölümünün öz düzenleyici diğer bir bölümünün ise öz bilinç, bu araştırmada ise üstbiliş beceri diye çevirisi yapılan “metacognition” en kısa tanımıyla, kişinin kendi düşünme süreçlerinin farkında olması ve bu süreçleri kontrol edebilmesi anlamına gelir. Bu makalede, üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretimin ne olduğu, üst biliş stratejilerinin öğrenilmesindeki yaklaşımlar ve öğretmenlerin derslerinde üstbilişsel stratejileri kullanmalarının önemi ve gereği hakkında bilgi verilmiştir. Türkiye’de ve dünyada bu konuyla ilgili yapılan çalışmalardan örnekler verilmiştir. Çalışmada kullanılan araştırma modeli, mevcut durumun belirlenmesi ve analiz edilmesine yönelik kuramsal analitik araştırma modelidir. Bu çalışmada nitel veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi yapılmıştır. Çalışma sonunda, literatürde üstbiliş kavramına yönelik çok sayıda tanım olmasına rağmen, üstbiliş ile ilgili farklı tanımların yapıldığı görülmüştür. Üstbilişe dayalı öğretimin ve üstbiliş öğrenme stratejilerine yönelik analiz yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_79204_3_pp_6-20.pdf
  • 1
6-20
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Akdur, T. E. (1996). Yardımlaşarak bilgisayar ortamında kavram haritalarının hazırlanmasının,
lise seviyesindeki öğrencilerin fizik başarısı, fizik dersine ve kavram haritalamaya yönelik
tutumları ve biliş bilgisi becerileri üzerindeki etkisi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
Akın, A. (2006). Basarı amaç oryantasyonları ile Bilisötesi farkındalık, ebeveyn tutumları Ve
akademik basarı arasındaki ilişkiler. Sakarya üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü,
Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi, Sakarya.
Akpunar, B. (2011) . “Biliş ve üstbiliş (Metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından
analizi” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and
History of Turkish or Turkic Volume 6/4 Fall 2011, p. 353-365, Turkey.
Alderman, M. K., Klein, R., Seeley, S. K., & Sanders, M. (1993). “Metacognitive selfportraits: Preservice teachers as learners”, Reading Research and Instruction, 32 (2), 38-
54.
Aral, A.O. (1999), Tahmin etme ve metakognitif bilgi. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
Bahar-Diken, R. (1993), .A case study of six EFL freshman readers: overview of metacognitive
ability in reading. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Balcı, G. (2007). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin sözel matematik Problemlerini çözme
düzeylerine göre bilişsel Farkındalık becerilerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Batha, K. ve Carroll, M. (2007). Metacognitive Training Aids Decision Making. Australian
Journal of Psychology, 59(2), 64-69.
Blakey, E. ve Spence, S. (1990). Developing Metacognition. Syracuse, NY: ERIC
Information Center Resources.
Blum, T. L. and Staats, W. J. (1999). The Assessment of Cognitive Skills for Computer Science
Education. 29th ASEE/IEEE Frontiers in Education Conference. November 10-13,San
Juan, Puerto Rico.Session: 12c1-15.
Brown, A. L. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other more
mysterious mechanisms. In F. E. Weinert, R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition,
motivation, and understanding (65-116). Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum
Associates.
Çakır, S.(2009). Toplumsal Bilimlerde Yeni Yöntem Anlayışı ve Temel Yaklaşımlar, Fakülte
Kitabevi, Isparta.
Çakıroğlu, A. (2007). Üstbilişsel strateji kullanımının Okuduğunu anlama düzeyi düşük
öğrencilerde Erişi artırımına etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Yayınlanmamış doktora Tezi, Ankara.
Cardelle-Elawar, M. ve Corno, L. (1985). A factorial experiment in teachers’ written
feedback on studenthomework: Changing teacher behavior a little rather than a lot.
Journal of Educational Psychology, 77, 162-173.
Çetinkaya, P ve Ertkin, E.(2002). Assessment of Metacognition and its Relationship with
Reading Comprehension, Achievement, and Aptitude. Boğaziçi University Journal of
Education. 19(1).
Çiçekçioğlu, D. (2003). Bilişsel Ve Biliş Ötesi Okuma Stratejilerinin Direk Ve Tümleşik Olarak
Bilinçlendirme Seviyesinde Öğretiminin Okuma Yeterliliğine Ve Strateji Kullanımına Etkileri.
Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek
Lisans Tezi: Ankara.
Cope, K. (1990). “S.T.O.P. and watch your students’ metacognition grow”, Journal of the
Wisconsin State Reading Association, 34(4), 17-19.
Costa, A. L. (1984). Mediating the metacognitive. Educational Leadership, 42 (3), 57-62.
http://www. ascd. org/ASCD/ pdf/journals /edilead/eli198411icosta.pdf adresinden
01.10.2012 tarihinde alınmıştır.
Demir, G. Ö. (2000). A Model to Investigate Probability and Mathematics Achievement in Terms
of Cognitive, and Effective Variables. Boğaziçi University, The Institute of Science and
Engineering, Unpublished B.S. Thesis, İstanbul.
Demirel, Ö. (2003). Eğitim Sözlüğü (Dictionary of Education), Ankara: PegemA Yayıncılık.
Demir-Gülşen, M. (2000). A model to investigate probability and mathematics achievement in
terms of cognitive, metacognitive and affective variables. Boğaziçi Üniversitesi ,Fen
Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Desoete, A., Roeyers, H. ve Buysse, A. (2001). Metacognition and Mathematical Problem
Solving in Grade 3. Journal of Learning Disabilities. 34(5), 435-449.
Doğanay, A. (1996). Öğrenmenin Boyutları: Birleşik Bir Öğretim Modeli. Çukurova
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 48-54.
Drmrod, J. E. (1990). Human learning. New York: Macmillan.
Duman, B. (2008). “Eğitim ve Öğretim İle İlgili Temel Kavramlar” Bilal Duman (Ed.)
Üstbiliş- Bilişsel Farkındalık (s.420-449). Ankara: Anı Yayıncılık.
Ekenel, E. (2005). Matematik dersi başarısı ile bilişötesi öğrenme Stratejileri ve sınav kaygısının
ilişkisi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Eskişehir.
Emily, R. L.(2011). Metacognition: A Literature Review. Research Report.
Ergin, H. (2006), “Çocuklara Düşünmeyi Öğretmek”, http://www.psikoloji.gen.tr/
content.php?41-%C7ocuklara-D%FC%FE%FCnmeyi %D6%F0retmek adresinden
01.03. 2013 tarihinde alınmıştır.
Fawcett, G. (1990), “Metacognitive modeling and invented spelling: A case study”, Ohio
Reading teacher, 24(2), 10–18.
Flavell, J.H. (1976). Metacognitive Aspects of Problem Solving. In: The Nature of Intelligence.
Resnick, Lauren B (ed.) p.233 Lawrence Erlbaum Associates.
Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of
cognitivedevelopmental inquiry. American Psychologist, 34, 906-911.
Gama, C.A. (2004). Integrating Metacognition Instruction in Interactive Learning
Environments, Unpublished Doctoral Thesis, University of Sussex, Brighton, United
Kingdom.
Garrett, A. J., Mazzocco, M.M. ve Baker, L. (2006). Development of the Metacognitive
Skills of Prediction and Evaluation in Children With or Without Math Disability.
Learning Disabilities Research & Practice, 21(2), 77-88.
Gelen, İ. (2003). Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Türkçe Dersine İlişkin Tutum, Okuduğunu
Anlama ve Kalıcılığa Etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yayınlanmamış Doktora Tezi: Adana.
Gelen, İ. (2004). Bilişsel farkındalık stratejilerinin Türkçe dersine ilişkin tutum,
okuduğunu anlama ve kalıcılığa etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9
Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
Gümüş, N. (1997). Öğrenmeyi öğretmenin öğrenci erişisi, kalıcılığı ve akademik benliğe etkisi.
Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Ankara.
Hacker, D. J. ve Dunlosky, J. (2003). Not all metacognition is created equal. New Directions
for Teaching andLearning, 95, 73-79.
Hassan, F. (2003). “Metacognitive Strategy Awareness and Reading Comprehension,”
Universiti Putra Malaysia.
Huitt, W. (1997). Metacognition. educational psychology ınteractive. Valdosta, GA:
Valdosta State University. http://www.edpsycinteractive.org/topics/cognition/
metacogn. html. adresinden 01.03. 2013 tarihinde alınmıştır
Jager, B., Jansen, M. ve Reezigt, G. (2005). The development of metacognition i primary
school learningenvironments. School Effectiveness and School Improvement, 16, 179-196.
Johnson, C. (2002), “Drama and metacognition”, Early Child Development and Care, 172,
595–602.
Keskin, A. (2009). İlköğretim Düşünme Eğitimi Dersi (6.,7., Ve 8. Sınıf) Öğretim Programının
Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
Kramarskı, B. ve Hırsch, C. (2003). Effect of computer algebra system (CAS) with
metacognitive training on mathematical reasoning. Icem-Cime Annual Conference,
Granada. Educational Media International, 40:3/4. 249-257.
Kramarskı, B. ve Zeıchner, O. (2001) Using Technology to Enhance Mathematical
Reasoning: Effects of Feedback and Self-Regulation Learning, Educational Media
International, 38(2/3), 77-82.
Kramarski, B., Mevarech, Z. R. ve Liebermann, A. (2001). Effects of multilevel versus
unilevel metacognitive training on mathematical reasoning. The Journal of Educational
Research, 94, 292-300.
Küçük- Özcan, Z.Ç. (2000). Teaching Metacognitive Strategies to 6th Grade Students. Boğaziçi
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Lın, X. (2001).“Designing metacognitive activities”, ETR&D, 49(2), 23-40.
Manning, B. H. and Payne, B. D. (1996). Self-talk for teachers and students: metacognitive
strategies for personal and classroom use. Massachusetts, Allyn and Bacon.
MasoN, L ve Santı, M. (1994). Argumentation Structure and Metacognition in
Constructign Shared Knowledge at School. Erıc: ED 371 041.
Mayer, R.E. (1987), Educational Psychology: A Cognitive Approach, Little-Brown and
Company Ltd., USA.
Mayer, R.E. (1998). Cognitive, metacognitive and motivational aspects of problem
solving. Instructional Science, 26, 49-63.
Mevarech, Z. & Frıdkın, S. (2006). The effects of ımprove on mathematical knowledge,
mathematical reasoning and meta-cognition. Metacognition and learning. 1(1), 85-97
Muhtar, S. (2006). Üstbilişsel Strateji Eğitiminin Okuma Becerisinde Öğrenci Başarısına Olan
Etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dilbilim Anabilim Dalı,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Namlu, A. G. (2004), “Bilişötesi Öğrenme Stratejileri Ölçme Aracının Geliştirilmesi:
Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c.4 S.2
ss.123-141.
Neel, R. G. (1981). Sosyal Davranışta Araştırma Yöntemleri (Çev: Ayşe Can Baysal). Fatih
Yayınevi Matbaası. İstanbul.
O’neıl, H. F. and Abedı, J.(1996). Reliability and Validity of a State Metacognitive
Inventory: Potential for Alternative Assessment. The Journal of Educational Research,.
89, 234-245. CSE Technical Report 469, National Center For research on Evaluation,
Standards and Students Testing (CRESST), Los Angeles, University of California.
Ormond, C., Luszcz, M.A., Mann, L. ve G. Beswick (1991). A metacognitive analysis of
decision making in adolescence. Journal of Adolescence, 14(3), 275-91.
Ormrod, J. E. (2003). Educational Psychology. New Jersey: Merill Prentice Hall
Özbay, M., ve Bahar, M. A. (2012). İleri Okur Ve Üstbiliş Eğitimi. Uluslararası Türkçe
Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/1 2012 s. 158-177, Türkiye.
Özbilgin, A. (1993). Effects of university EFL students in metacognitive strategies for listening
to academic lectures. Bilkent University, The Institute of Economics and Social Sciences,
Unpublished M.A. Thesis, Ankara.
Özcan, Z, Ç. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Derslerinde Biliş Üstü Beceri Geliştiren Stratejileri
Kullanma Özelliklerinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Özer, B. (1998). “Öğrenmeyi Öğretme”. (Editör: Ayhan Hakan). Eğitim Bilimlerinde
Yenilikler(s.146-164) Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi İlköğretim
Öğretmenliği Lisans Tamamlama Programı, Eskişehir.
Özsoy, G. (2007). İlköğretim Beşinci Sınıf Düzeyinde Üstbiliş Stratejileri Öğretiminin, Problem
Çözme Başarısına Etkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış
Doktora tezi, Ankara.
Palıncsar, A.S., & Brown, A. L. (1984), Reciprocal teaching of comprehensionfostering and
comprehension-monitoring activities, Cognition and Instruction, 1(2), 117-175.
Paris, S. G. & Winograd, P. (1990). Promoting metacognition and motivation of
exceptional children. Remedial and Special Education, 11(6), 7-15.
Parıs, S. G., Wixson, K. K., Palincsar, A. S. (1986). “Instructional approaches to reading
comprehension”, Review of Research in Education, 13, 91–128.
Pilten, P. (2008). Üstbiliş Stratejileri Öğretiminin İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin
Matematiksel Muhakeme Becerilerine Etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Schraw, G. (1997). The effect of generalized metacognitive knowledge on test
performance and confidence judgements. The Journal of Experimental Education, 65(2),
135-146.
Schraw, G. (1998). Promoting general metacognitive awareness. Instructional Science, 26,
113-125.
Schraw, G. and Sperlıng – Dennıson, R. (1994). Assessing Metacognitive Awareness,
Contemporary Educational Psychology, 19, 460-470.
Schunk,D.H., Zimmerman, Barry J.,(1998). Self- Regulated Learning From Teaching to Self
Reflective Practice. New York: Guilford Press.
Selçuk, Z. (1999). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Senemoğlu, N. (1997). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi
Kitabevi.
Soydan, Ş. (2001). Development of Instruments for The Assessment of Metacognitive Skills in
Mathematics: An Alternative Assessment Attempt. Boğaziçi Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Sperlıng, R., Howard, L., Mıller, L., & Murphy, C. (2002). Measures of Children´s Knowledge
and Regulation of Cognition, Contemporary Educational Psychology, 27, 51-79.
Sübaşı, G. (2000). Etkili Öğrenme: Öğrenme Stratejileri. Milli Eğitim Dergisi, 146,
http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/146/subasi.htm. Adresinden 09.08.2012 tarihinde
alınmıştır.
Swanson, H. L. (1990), Influence of metacognitive knowledge and aptitude on problem
solving, Journal of Educational Psychology, 82(2), 306–314.
Toprak, A. (2005). Eş Zamanlı Olmayan Web Tabanlı Dersin Öğretmen Adaylarının Başarısına,
Zihin-Üstü Yetilerine ve Bilgisayara, Www ve Web Tabanlı Derse Karsı Tutumlarına Etkisi.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.Yayınlanmamıs Doktora Tezi
Ankara.
Tunçman, N. (1994). Effects of training preparatory school EFL students at Middle East
Technical University in a metacognitive strategy for reading academic texts. İhsan
Doğramacı Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek
lisans tezi, Ankara.
Vadhan, V., ve Stander, P. (1994), “Metacognitive ability and test performance among
college students”, The Journal of Psychology, 128(3), 307-309.
Victor, A. M. (2004). The effects of metacognitive instruction on the planning and academic
achievement of first and second grade children. Unpublished doctoral dissertation, II
Graduate College of the Illinois Istitute of Technology, Chicago.
Wagner, R. K., Sternberg, R. J. (1984). “Alternative conceptions of intelligenceand their
implications for education”, Review of Educational Research, 54(2), 179–223.
Yavuz, D. (2009). Ögretmen Adaylarının Öz-Yeterlik Algıları Ve Üstbilişsel Farkındalıklarının
Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Zonguldak Karaelmas üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve öğretim Anabilim dalı Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak.
Yımer, A. & Ellerton N. F. (2006). Cognitive and Metacognitive Aspects of Mathematical
Problem Solving: An Emerging Model. Mathematics Education Research Group of
Australasia, Conference Proceedings,575-582.
Yüzbaşıoğlu, Z. T. (1991). Turkish university EFL students’ metacognitive strategies and beliefs
about language learning. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com