You are here

GEBZE ÇOBAN MUSTAFA PAŞA VE İZMİT PERTEV PAŞA CAMİLERİNİN KALEM İŞİ SÜSLEMELERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

AN EVALUATION ON HAND DRAWN ORNAMENTS ON THE GEBZE ÇOBAN MUSTAFA PAŞA AND İZMIT PERTEV PAŞA MOSQUES

Journal Name:

Publication Year:

Author Name
Abstract (2. Language): 
For civilizations, roads have always been significant for political, military and commercial purposes. Societies who tended to expand built accommodation places on the posts they established on these roads in order to reinforce their authority on their territory, to secure themselves and to meet their vital needs. The requirement for these centers, which were built in certain intervals, to meet the expectations caused structures with different functions to be built altogether, and consequently communities that are called social complex emerged. We see the foundations of social complex structures were laid in the State of Samanoğulları, and their construction developed and were continued in a historical process and reached its top level during the era of the mighty Ottoman Empire, and these were built on critical points in cities and in key areas on intercity routes. Bringing development and revival in the areas in which they are built, the social complexes are important not only in terms of their location and plan characteristics, but also in terms of wooden, metal, stained glass and hand drawn decorations observed on their structures and particularly on mosques, integrated with the architecture and reflecting the Ottoman taste in art. Therefore the subject of this study is the evaluation of the Gebze Çoban Mustafa Paşa and İzmit Pertev Paşa mosques, which are remarkable with their hand drawn decorations and which are among the structures of the 16th century located within the social complexes of the Ottoman Empire built on posts, with regard to their ornamentation program.
Abstract (Original Language): 
Yeryüzünde medeniyet kurmuş topluluklar için yollar; siyasi, askeri ve ticari sebeplerden ötürü her zaman önemli olmuştur. Yayılma politikası zihniyetine sahip topluluklar, sahip oldukları topraklar üzerindeki hâkimiyetlerini sağlamlaştırmak, kendilerini güvene almak ve yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamak gibi amaçlarla, bu yollar üzerinde belirlemiş oldukları menzillere, konaklama mekânları yapmışlardır. Belirli aralıklarla yapılan bu merkezlerin, beklentileri karşılaması gerekliliği, birbirlerinden farklı fonksiyonlara sahip yapıların bir arada yapılmasına neden olmuş, bu şekilde de külliye adı verilen yapı topluluklarının ortaya çıkmasını sağlamışlardır. Temeli Samanoğulları Devleti ile atılan külliyeleri yapımının tarihi süreçle birlikte gelişerek devam ettirildiği ve dünya hâkimi, Osmanlı İmparatorluğu zamanında en gelişmiş seviyesine ulaştığı, şehirlerin önemli noktalarına ve şehirlerarası güzergâhlardaki kilit yerlere yaptırıldıkları görülmektedir. Yaptırıldıkları yerin gelişmesini ve canlanmasını sağlayan külliyeleri, konumları ve plan özelliklerinin yanı sıra bünyelerinde barındırdıkları yapılarda, bilhassa camilerde, mimariyle bütünleşmiş bir şekilde uygulanan ve Osmanlı sanat zevkini yansıtan ahşap, maden, vitray ve kalem işi süslemeleriyle de önem taşımaktadır. Bu sebeple, bu çalışmanın konusu, kalem işi süslemeleriyle dikkat çeken ve Osmanlı Devleti’nin menzil külliyeleri içerisinde yer alan, XVI. yüzyıl yapılarından Gebze Çoban Mustafa Paşa ve İzmit Pertev Paşa camilerinin süsleme programı açısından değerlendirilmesi olarak belirlenmiştir.
28
50

REFERENCES

References: 

Aldoğan, A. (1982): Gebze’de Çoban Mustafa Paşa Camii ve Memluk Etkili
Bezemesi: Ak Yayınları Türkiyemiz Dergisi, 38, 27 – 38.
Cantay, G. (2002): Osmanlı Külliyelerinin Kuruluşu, Atatürk Kültür Merkezi
Yayınları
Halaçoğlu, Y., (1981). Osmanlı İmparatorluğu’nda Menzil Teşkilatı: Osmanlı
Araştırmaları Dergisi, II, 123 - 132
Metin, R. (2013). Tereke Kayıtlarına Göre XVIII. Yüzyılda Gebze (Gekbuza)’de
Sosyal Hayata Dair Bir Bakış: Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6
(26), 363 – 374. doi: 1307 - 9581
Ödekan, A. (1998). Kalemkari: Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, II, Yapı Kredi
Yayınları, 933.
Ramazanoğlu M. G. (2008). “XVI. Yüzyıl Osmanlı Külliyeleri” Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 333 - 344.
Seyhan, K. (1993). Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, İslam Ansiklopedisi, 8, Türkiye
Diyanet Vakfı Yayınları, 236 – 238.
Sönmez, N. Ü. (2010): Mimar Sinan Yapısı Menzil Külliyelerinden İzmit Pertev Paşa
Külliyesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Sakarya Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2001): Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi
Kitapevi.
Tamer, C. (1999). Gebze Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Restorasyonu 1961 – 1970,
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayın İşletmesi Yayınları
Taş, S. (2011): Hoşap Kalesi Bezemeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),
Atatürk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü Geleneksel Türk El
Sanatları Ana Sanat Dalı, Erzurum.
TDK (1988) Türkçe Sözlük II, Yeni Baskı: Türk Dil Kurumu Yayınları
SOBİAD
Mart 2015
Ela TAŞ- Ekrem ŞAHNA- Gamze ÖZTÜRK
40
Yavuzyılmaz, A. (2012): Gebze ve Çevresindeki Türk – İslam Devri Yapıları
(Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi /Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Erzurum.
Zapçı N. (1987), Tarihi Süreç İçerisinde Gebze, Türk Eserleri ve Çoban Mustafa Paşa
Külliyesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Yıldız Teknik
Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
URL: http://www.kalemisi.com/tarihce.html, erişim tarihi: 12. 10. 2014.
URL: http://www.tefekkurdergisi.com/Yazi-
TURK_SUSLEME_SANATiNDA_KALEM_iSi-183237.html, erişim
tarihi: 10.11.2014.
URL: http://www.kuranmeali.org/35/fatir_suresi/41.ayet/kurani_kerim_mealleri....

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com