Contender in the Classical Turkish Poem
Journal Name:
- Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Positive and negative human types are united around their specific character features in The Classical
Turkish Poetry. Main character features of positive types are various virtues such as sincerity, loyalty and
ingenuity. On the other hand negative types have bad character features such as hypocrisy, selfishness and
lying. Poets compare these types with theirs characteristics, try to clarify ideal person and his relevant
conceptions by sampling.
Positive ideal types are man of heart, especially lover, wise and optimistic persons. They live in a way that
is away from selfishness and have no problem of showing themselves like and proving their superior
qualifications to the others. From other side, negative types such as opponent, ascetic and preacher found
their lives upon selfishness and claim that have been equipped with various virtues in their attitudes,
behaviors and words as a requirement of this reaching the benefits of world with glory, fame, authority,
property and possessions. These types are called contender (muddeî) because their lives are shaped within
this framework in general. This (muddeî) name is their upper identity almost.
Contender is a person that claims that he has ideal persons’ features, but has none of these. His inner and
external worlds and self and words are not the same. Every move and act misleading. His words are always
lies. He regulates his relations according to world benefits and so descends forever. Although there is not a conflict interest among them, he treats man of heart as an enemy. He condemn him in every oppotinity to
shows that he is worthless, and so tries to glorify himself in the eyes of the other peoples.
Except for his being talentless and ignorance main reason for these worst features is to be far from love and
affection. Because a person that is far from these can not live the states of abandonment and absence that
are necessary for ingenuity and truth because of addition to ego and desires. Contender has not an effort in
this direction. Based on own opinion, the contender thinks that he had lived these status and reached to all
targets whole, ignores the suggestions of the man of heart about these subjects. Thus, he chases his
suspicion and dreams, claims that they are truth and tries to prove this case with various tricks.
This study aims to display concept of contender and common character and behavior features of contender
types and their relations with other types in Classical Turkish Poem with the sample texts.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Klasik Türk şiirinde gerek olumlu gerekse olumsuz tipler kendilerine özgü bir takım ortak karakter özellikleri
etrafında birleşir. Olumlu tiplerin başlıca karakter özellikleri samimiyet, sadakat ve marifet gibi çeşitli faziletler
iken; olumsuz tiplerinki riyakârlık, menfaatçilik ve yalancılık gibi kötü huylardır. Şairler bu tipleri özellikleri ile
birlikte karşılaştırarak ideal insan tipi ve onunla ilgili telakkileri örnekleme yoluyla belirginleştirmeye çalışır.
Olumlu ideal tipler başta âşık, arif ve rindler olmak üzere gönül ehli kimselerdir. Bunlar benlikten uzak bir
şekilde yaşar. Bu tiplerin kendilerini başkalarına hoş göstermek ve sahip oldukları üstün vasıfları ispatlamak
gibi bir dertleri bulunmaz. Rakip, zahid, vaiz ve sofu gibi olumsuz tipler ise yaşantısını benlik üzerine
kurmuştur ve bunun gereği olarak şan, şöhret, makam, mal ve mülk gibi dünya menfaatlerine ulaşmak için
tavır, davranış ve sözleriyle çeşitli faziletlerle donanmış olduğunu iddia ederler. Hayatları genel itibarıyla bu
çerçevede şekillendiğinden dolayı bu tipler müddeî olarak adlandırılır. Müddeîlik bunların âdeta üst kimliğidir.
Müddeî, ideal insan tipinin sahip olduğu özellikleri taşıdığını ileri süren fakat bunların hiç birisini taşımayan
kimsedir. Onun içi ile dışı, özü ile sözü bir değildir. Her hareket ve fiili yanıltıcıdır. Sözleri daima yalandır.
İlişkilerini dünya menfaatlerine göre düzenler ve bu yüzden alçaldıkça alçalır. Kendisiyle bir menfaat
çatışması olmadığı hâlde kendine rakip gördüğü gönül ehli kimselere şiddetle düşmanlık yapar. Onları her
fırsatta kınayarak değersiz göstermeye ve böylece kendini başkalarının gözünde yükseltmeye çalışır.
Kabiliyetsizlik ve cehalet bir yana bırakılırsa bu kötü özelliklerin başlıca sebebi onun aşk ve muhabbetten
uzak olmasıdır. Çünkü bunlardan uzak olan kimse benlik ve hevanın esiri olduğundan marifet ve hakikate
ulaşmanın şartı olan terk ve fenâ hâllerini yaşayamaz. Müddeînin bu yolda bir gayreti yoktur. Kendi fikrince
bu hâlleri yaşamış ve ulaşılması gereken yere ulaşmış olduğundan gönül ehlinin bu konulardaki telkinlerine
kulak asmaz. Böylece zan ve hayâllerinin hak ve hakikat olduğu iddiası peşinde sürüklenir ve çeşitli hilelerle
bu davasını ispata çalışır.
Bu çalışma, klasik Türk şiirinde müddeîlik kavramını, müddeî olarak adlandırılan tiplerin ortak karakter ve
davranış özelliklerini ve diğer tiplerle münasebetlerini örnek metinlerden hareketle sergilemeye yöneliktir.
FULL TEXT (PDF):
- 3