You are here

Home » Content

İslam İşbirliği Teşkilatı’na Üye Ülkelerin Veri Zarflama Analizi Ve TOPSIS Yöntemiyle Karşılaştırılması

Comparison of the Islamic Conference Member Countries via Data Envelopment Analysis and TOPSIS Method

Journal Name:

  • Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi

Publication Year:

  • 2017

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The purpose of the study is to analyse the relative efficiencies of Organization of Islamic Cooperation (OIC) member countries for the years 2013 using sociodemographic and economic variables. The efficiencies of OIC member countries have been evaluated with three models as socioeconomic, economic and sociodemographic. The analyses have been performed using DEA and TOPSIS method. According to analysis results, it has been observed that UAE, Bahrain, Benin, Brunei, Gambia, Guinea, Guinea-Bissau, Qatar, Comoros, Maldives, Malaysia and Suriname is technical and pure technical efficient in three models while the other countries are not. Turkey is not technical and pure technical efficient in socioeconomic and economic models while it is technical and pure technical efficient in sociodemographic model. Under weight restrictions, UAE, Bahrain, Bangladesh, Brunei, Indonesia, the Gambia, Qatar, Kyrgyzstan, Maldives, Malaysia, Pakistan, Turkmenistan and Oman are technical and pure technical efficient in socioeconomic and sociodemographic model. Qatar is only efficient in economic model on the other hand with the participation of Benin and Brunei they have become pure technical efficient. Under weight restrictions, it has been established that Turkey is not technical and pure technical efficient in three models. Qatar takes the first place in three models in AHP weighted TOPSIS method. Mauritania, Yemen and Nigeria take last place respectively in socioeconomic, economic and sociodemographic models. Turkey takes 42nd place in socioeconomic model, 30th in economic model and 8th in sociodemographic model in TOPSIS method.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Çalışmanın amacı, 2013 yılına ilişkin sosyodemografik ve ekonomik değişkenler kullanılarak, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)’na üye ülkelerin göreli etkinliklerinin incelenmesidir. İİT ülkelerinin etkinlikleri sosyoekonomik, ekonomik ve sosyodemografik olmak üzere üç farklı model ile değerlendirilmiştir. İncelemeler parametrik olmayan yöntemlerden Veri Zarflama Analizi (VZA) ve TOPSIS yöntemiyle yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre BAE, Bahreyn, Benin, Brunei, Gambia, Gine, Gine Bissau, Katar, Komorlar Birliği, Maldivler, Malezya ve Surinam’ın üç modelde de teknik ve saf teknik etkin olduğu görülürken, diğer ülkelerin teknik ve saf teknik etkin olmadıkları görülmüştür. Türkiye, sosyoekonomik ve ekonomik modellerde teknik ve saf teknik etkin değilken, sosyodemografik modelde teknik ve saf teknik etkindir. Ağırlık kısıtları altında sosyoekonomik ve sosyodemografik modelde BAE, Bahreyn, Bangladeş, Brunei, Endonezya, Gambia, Katar, Kırgızistan, Maldivler, Malezya, Pakistan, Türkmenistan ve Umman teknik ve saf teknik etkin iken, diğer ülkelerin teknik ve saf teknik etkin olmadıkları gözlenmiştir. Ekonomik modelde sadece Katar teknik etkinken, bu ülkelere Benin ve Brunei eklenerek saf teknik etkin oldukları görülmüştür. Ağırlık kısıtları altında Türkiye’nin üç modelde de teknik ve saf teknik etkin olmadığı saptanmıştır. AHP ağırlıklarının kullanıldığı TOPSIS yönteminde üç modelde Katar ilk sırada yer almıştır. Sosyoekonomik modelde Moritanya, ekonomik modelde Yemen, sosyodemografik modelde ise Nijerya son sıralarda yer almıştır. Türkiye, TOPSIS yönteminde sosyoekonomik modelde 42. sırada, ekonomik modelde 30. sırada ve sosyodemografik modelde de 8. sırada yer almıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-islam-isbirligi-teskilatina-uye-ulkelerin-veri-zarflama-analizi-topsis-yontemiyle-karsilastirilmasi.pdf
  • 2
221
244
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Akgül, S. M. (2013). Türkiye’nin İslam İşbirliği Teşkilatı ile İlişkileri ve Potansiyeli: Çekim Modeli Yaklaşımı, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.
Alptekin, N., Şıklar E. (2009). Türk Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonlarının Çok Kriterli Performans Değerlendirmesi: TOPSIS Metodu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 125, 185-196.
Arslan, K. (2014). İslam Ülkeleri Arasında İşbirliğine Giden Yolda Yeni Arayışlar. Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 10, Sayı 21, 179-198.
Ashourian, M. (2012). Evaluating the Rank of Performance of Countries of the Middle East and North Africa with MADM. Journal of Informatics and Mathematical Sciences, Vol. 4, No. 3, 285-292.
Aslankaraoğlu, N. (2006). Veri Zarflama Analizi ve Temel Bileşenler Analizi ile Avrupa Birliği Ülkelerinin Sıralanması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik, Ankara.
Banker, R. D., Charnes, A. and Cooper, W. W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, Vol. 30, No. 9, 1078-1092.
Behdioğlu, S., Özcan, G. (2009). Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 3, 301-326.
Bowlin, W. F. (1998). Measuring Performance: An Introduction to Data Envelopment Analysis (DEA). The Journal Of Cost Analysis, ISSN: 0882-3871, 3-27.
Charnes, A., Cooper, W. W., Rhodes, E. (1978). Measuring the Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research 2, 429-444.
Cheng, S., Chan, C. W., Huang, G. H. (2002). Using Multiple Criteria Decision Analysis for Supporting Decisions of Solid Waste Management. Journal of Environment Science Health, Vol. 37, No. 6, 975-990.
Christian, A. V., Zhang, Y., Salifou, K. Country Selection for International Expansion: TOPSIS Method Analysis. Modern Economy 7, 470-476.
Cook, D. W., Seiford, M. L. (2009). Data Envelopment Analysis (DEA) – Thirty Years On, European Journal of Operational Research, 192,1-17.
Cooper, W. W., Deng, H., Gu, B., Li, S., Thrall, R. M. (2001). Using DEA to Improve the Management of Congestion in Chinese İndustries (1981–1997). Socio-Economic Planning Sciences 35, 227–242.
Cooper, W. W., Seiford, L. M., Tone, K. (2000). Data Envelopment Analysis-A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software, Kluwer Academic Publishers, Second Edition, USA. Kluwer Academic Publishers, Second Edition, USA.
Çağlar, A. (2003). Veri Zarflama Analizi ile Belediyelerin Etkinlik Ölçümü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik Anabilim Dalı, Ankara.
Çelik, K. (2014). Avrupa Birliği Ülkelerinin Bilişim Teknolojilerini Kullanma Etkinliklerinin Araştırılması: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Bilişim Enstitüsü, , Ankara.
Dağdeviren, M., Eren, T. (2001). Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, No. 2, 41-52.
Demirci, A. (2012). OECD Üyesi Ülkelerin Ekonomik Ve Sosyal Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Erzurum.
Demireli, E., Özdemir, A. Y. (2013). Seçilmiş Avrupa Ülkelerinde Makroekonomik Performans Ölçümü: Şans Kısıtlı Veri Zarflama Analizi İle Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 37, 303-320.
Dinç, M., Haynes, K. E. (1999). Sources of Regional lnefficiency: An Integrated Shift-Share, Data Envelopment Analysis and Input-Output Approach. The Annals of Regional Science, Vol. 33, 469-489.
Eleren, A., Özgür, E. (2006). 1986-2006 Türkiye Ekonomisinin Performans Değerlendirmesi. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 1, 1-14.
Emrouznejad, A. (2003). An Alternative DEA Measure: A Case of OECD Countries. Applied Economics Letters, Vol. 10, No. 12. 779-782.
Erçakar, M. E. ve Karagöl, E. T. (2011). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar. SETA Yayınevi, No: 33, 1-29.
Ersun, N. ve Arslan, K. (2010). İslam Ülkeleri Arasındaki Ticaretin Geliştirilmesinde “Çok Taraflı Kliring Birliği” Projesinin Rolü ve Önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 48, 172-190.
Eyüboğlu, K. (2015). Comparison of Developing Countries’ Macro Performances with AHP and TOPSIS Methods. Çankırı Karatekin Üniversitesi, İİBF Dergisi, 1-16.
Farrell, M. J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of The Royal Statistical Society, Vol. 120, No. 3, 253-290.
Genç, T., Masca, M. (2013). TOPSIS ve PROMETHEE Yöntemleri ile Elde Edilen Üstünlük Sıralamalarının Bir Uygulama Üzerinden Karşılaştırılması, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, 539-566.
Giray, S. (2015). Comparing The Effect of Global Crisis 2008 on The Economic Performance of Turkey with EU Member States: Factor Analysis and TOPSIS Application. Eurasian Journal of Economics and Finance, Vol. 3. No. 1, 1-12.
Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7 (2), 221-244, Temmuz, 2017
240
Karabulut, K., Ersungur, Ş. M., Polat Ö. (2008). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’nin Ekonomik Performanslarının Karşılaştırılması: Veri Zarflama Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, 1-11.
Kocakoç, İ. D. (2003). Veri Zarflama Analizi’ndeki Ağırlık Kısıtlamalarının Belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Sürecinin Kullanımı. D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt: 18 Sayı: 2, 1-12.
Koçak, H., Çilingirtürk, A. M. (2011). AB Ülkeleri ve Aday Ülkelerin Kaynak Kullanımında Etkinliklerinin Karşılaştırmalı Analizi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Vol. 40, No. 2, 166-175.
Lin, C. H., Twu, C. H. (2012). Combination of A Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP) with The Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) for Fashion Design Scheme Evaluation, Textile. Research Journal 82, 1065–1074.
Lovell, C. A. K. (1995). Measuring the macroeconomic performance of the Taiwanese economy. International Journal Production Economics 39, 165-178.
Mohamad, N. (2007). A Linear Programming Formulation of Macroeconomic Performance: The Case of Asia Pacific. MATEMATIKA, Vol. 23, No. 1, 29-40.
Mohamad, N. H., Said, F. B. (2011). Comparing Macroeconomic Performance of OIC Member Countries. International Journal of Economics and Management Sciences, Vol. 1, No. 3, 90-104.
OPEC (2016). Annual Statistical Bulletin. http://asb.opec.org/index.php. (23.4.2016)
Opricovic, S., Tzeng, G. H. (2004). Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research 156, 445–455.
Öncel, A., Şimşek, S. (2011). Türkiye’de Bölgelerarası Kaynak Kullanım Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 88, Sayı: 37, 87-119.
Öner, B. (2013). Türkiye’de İllerin Ekonomik Performanslarının Veri Zarflama Analizi ve Temel Bileşenler Analizi Yöntemleri ile Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik Anabilim Dalı, Samsun.
Özcan, Y. A. (2008). Health Care Benchmarking and Performance Evalutaion An Assessment Using Data Envelopment Analysis (DEA), Springer Science Business Media, USA.
Özden, Ü. H. (2011). TOPSIS Yöntemi İle Avrupa Birliğine Üye ve Aday Ülkelerin Ekonomik Göstergelere Göre Sıralanması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, 215-236.
Radulescu, C. Z., Rahoveanu, A. T., Radulescu, M. (2010). A Hybrid Multi-Criteria Method for Performance Evaluation of Romanian South Muntenia Region in Context of Sustainable Agriculture. Proceedings of the International Conference on Applied Computer Science, 303-308.
Ramanathan, R. (2003). An Introduction to Data Envelopment Analysis A Tool for Performance Measurement, Sage Publications, New Delhi, India.
Ramanathan, R. (2006). Evaluating the comparative performance of countries of the Middle East and North Africa: A DEA application. Socio-Economic Planning Sciences 40, 156–167.
Rao, R. V. (2013). Decision Making in the Manufacturing Environment Using Graph Theory and Fuzzy Multiple Attribute Decision Making Methods, Springer-Verlag, Vol: 2, London.
Saaty, T. L. (1990). How to Make A Decision: The Analytic Hierarchy Process. European Journal of Operational Research 48, 9-26.
Saaty, T. L. (1994). How to Make A Decision: The Analytic Hierarchy Process. INTERFACES 24: 6, 19-43.
Samut, P. S. (2014). İki Aşamalı Çok Kriterli Karar Verme ile Performans Değerlendirmesi: AHP ve TOPSIS Yöntemlerinin Entegrasyonu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 14, No. 4, 57-68.
SESRIC (2016b). OIC Economic Outlook: Transforming The Potentials into Impact. OIC, Ankara. (http://www.sesric.org/files/article/562.pdf (04/06/2017)).
SESRIC (2016a). List of Statistical Indicators of the BASEIND Statistics Database. http://www.sesric.org/baseind-indicators.php (28.04.2016)
Sherman D. H., Zhu J. (2006). Service Productivity Management Improving Service Performance Using Data Envelopment Analysis (DEA), Springer Science Business Media, USA.
Şengül, Ü., Eslemian, S., Eren, M. (2013). Türkiye’de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 21, 75-99.
Tekin, A. S. (2011). Etkinlik Hesaplama Yöntemi Olarak Veri Zarflama Analizi ve Avrupa Birliği Ülkeleri ile Türkiye’nin Göreli Finansal Etkinliğin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
Tireli, M., Coşkun, S., Kunduracı, N. F. (2013). İİT Ülkeleri ve Türkiye’ye Ait Sosyal Göstergeler İle İnsani Gelişim Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Karşılaştırmalı Analizi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Cilt: 7, Sayı. 30, 61-87.
Tong, L. L., Wang, C. H., Chen, H. C. (2005). Optimization of Multiple Responses Using Principal Component Analysis and Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution. Int J Adv Manuf Technol, 27, 407–414.
Triantaphyllou, E. (2000).Multi-Criteria Decision Making Methods: A Comparative Study, Kluwer Academic Publishers, Applied Optimization, Vol. 44, USA.
Tüylüoğlu, Ş., Karalı, B. (2005). İnsani Kalkınma Endeksi Ve Türkiye İçin Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 53-88.
Tzeng, G. H., Huang, J. J. (2011). Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications, Kluwer Academic Publishers, Applied Optimization, Vol. 44, USA.
İslam İşbirliği Teşkilatı’na Üye Ülkelerin Veri Zarflama Analizi Ve TOPSIS Yöntemiyle Karşılaştırılması
H. SEVGİN & A. ÇAĞLAR
241
Urfalıoğlu, F., Genç, T. (2013). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Türkiye’nin Ekonomik Performansının Avrupa Birliği Üye Ülkeleri ile Karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 2, 329-360.
UNDP (2016). Human Development Data. http://hdr.undp.org/en/data. (18.03.2016)
Ünal, G. (2008). Lojistik Hizmet Sağlayıcısı Seçiminde AHP ve TOPSIS Yöntemlerinin Uygulanması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği, Kocaeli.
Yanar, R. (2015). İki Ateş Arasında İran Ekonomisi. Ortadoğu Analiz, Cilt: 7, Sayı: 67, 90-93.
Yavuz, B. (2012). Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile OECD Ülkelere Etkinlik Değerlendirmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İşletme Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
Yavuz, S., İşçi, Ö. (2013). Veri Zarflama Analizi ile Türkiye’de Gıda İmalatı Yapan Firmaların Etkinliklerinin Ölçülmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 36, 157-174.
Yeşilyurt, C. (2003). Matematik Programlama Tabanlı Etkinlik Ölçüm Yöntemlerinden Veri Zarflama Analizi ile Orta Öğretimde Etkinlik Etkinlik Ölçümü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Yolalan, R. (1993). İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları: 483, Ankara.
World Bank (2016). Indicators. http://data.worldbank.org/indicator (24.04.2016)

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com