TWO BUILDINGS AT KAYSERİ TOMARZA FROM THE PERIOD OF ABDÜLHAMİD THE SECOND: MERKEZ MOSQUE AND THE BUILDING OF MÜFTÜLÜK
Journal Name:
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
This paper examines two buildings, the central mosque and the muftuluk
building at Tomarza both built at the end of the Abdulhamid II Era. The
inscription dates the central mosque construction to 1906, to replace
the Hac Hüseyin Mosque built in 1745, after its collapse. Following the
plan of the famous Green Tomb or Mosque in İznik, the mosque attracts
attention with its portal arranged in neo-classical and empire style and its
embroidered window order with coloured stones. Two storeyed muftuluk
building with circular plan was built in 1904 to the west of the mosque.
The upper floor of the muftuluk building projects out from the facade and
gives a special elegance to this piece of architecture. The monumental
gate of the mosque protruding like a portal on the other hand, gives the
design of the muftuluk building its unique character, besides creating the
inviting entrance. This is found to be very similar to the entrance block of
the guest house at Surp Asvadzadzin Monastery, which unfortunately did
not reach the present date. The paper proposes a reading of the original
function of both buildings and suggests that the building of muftuluk and
the monastery built at the end of the 19th century, might be the works of
the same architect or the master builder.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Tomarza, Kayseri’nin yaklaşık 45 km. güneydoğusunda bulunan bir
ilçe merkezidir (1). 1864 yılı Vilayet Kanunnamesi’nde Develi’ye bağlı
bir nahiyedir. Tomarza ve çevresi 14-15. yüzyıllarda Kayseri’deki çeşitli
vakıfların mülkü durumundadır. 1500 yılı tımar ve vergi kayıtlarından
hareketle Tomarza’da 56 hane bulunurken, 117 gayrimüslim (çoğunluğu
Ermeni), 65 müslüman aile nüfusu görülmektedir (İnbaşı, 1991, 159). 1875
yılında tutulmuş bir kayıttan Tomarza’da 1860’ı Ermeni, 75’i Müslüman-
Türk olmak üzere 1935 kişinin yaşadığı ileri sürülür (Kocabaşoğlu, 1996,
27). Bir 19yüzyıl kaynağı olan Kâmûsu’l-A’lâm da “Sancak-ı Kayseriyye
İncesu ve Develi isimleriyle 3 kaza ve Köstere ve Karahisar isimleriyle 2
nahiyeye taksim olup, 181 karyeyi havi olduğu” belirtilerek Köstere veya
Tomarza’nın “Ankara vilayeti’nin Kayseri sancağında Develi kazasına
tabi 32 karyeden (köyden) oluşan bir nahiye” olduğu kaydedilmiştir
(Şemseddin Sami, 1896, 3803, 3921).
Tomarza ve çevre köylere 1877-1878 Rus Harbi ve Birinci Dünya Savaşı
sırasında (1916) Kars, Ardahan, Erzurum ve Ağrı’dan Müslüman Türk
ailesi gelip yerleşmişlerdir. 1924 yıllarında Yunanistan ile imzalanan
Nüfus Mübadelesi antlaşması ile Türkiye’ye gelen Türk ailelerin bir
kısmı, Tomarza ve bazı köylerde iskân edilmiş, daha sonra 1936, 1940 ve
1950 yıllarında Bulgaristan’dan gelen göçmen Türk ailesi de Tomarza’ya
yerleştirilmiştir (2). 1953 yılında çıkarılan bir yasayla Develi’den ayrılarak
bugünkü sınırları içinde bir ilçe hâline getirilmiştir.
FULL TEXT (PDF):
- 1
55-68