Eski Türk Eczanesi Müzesi
Journal Name:
- Osmanlı Bilimi Araştırmaları
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
"Eski Türk Eczanesi Müzesi", Şehremini Merkez Eczanesi'nin bütün dolap ve malzemeleri kullanılarak müze olarak kurulmuş ve korunmakta olan Osmanlı dönemine ait ilk eczanedir. Halen 115 yaşındadır. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı'nın girişindedir (Resim 1).
Şehremini Merkez Eczanesi, 30 Ekim1923 tarihinde Ecz. Ahmet Hamdi [Emgen] tarafından müteveffâ Ecz. Konstantin Sava Mandika'nın (veya Mondiana) varisi olan eşinden 500 Osmanlı lirasına satın alınmıştır.12
Ecz. Konstantin Sava Mandika'nın Mekteb-i Tıbbiye'yi Mülkiye'den 1894 yılında mezun olduğu Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye (Maarif Bakanlığı Yıllığı) kayıtlarında bulunmaktadır. Mezuniyetinden sonra eczanesinishelves, equipment and material, the pharmacy was donated to Prof. Dr. Ekrem Sezik, and moved from Istanbul to Ankara to be reconstructed at the entrance of Pharmacognosy Department of Hacettepe University, Faculty of Pharmacy. It has been inaugurated as a museum on 23 December 1983. ŞCP has already completed 27 years of it's historical existence as a museum.
There are several prescription books in the ŞCP. The oldest of them covers the years 1922-24. This book includes the latest records kept by Pharm. K. Sava Mandika and the preliminary records by Pharm. Ahmet Hamdi. This book is being kept in the private collection of Prof. E. Sezik. In the present essay, this 88 years old prescription book has been restudied. The book of prescriptions starts with a certification page. The first registration was made on 26 June 1922. The book consists of 790 pages and ends on 18 August 1924. At the beginning the dates were given in French. From 1923 on, a stamp with Arabic numerals and characters was used to mark the dates in Turkish on the pages.
In the book of prescriptions there are 8827 prescriptions which are mostly generic. The prescriptions were written in French, as it was the custom in those days. The mostly prescribed forms were: solid forms like packs, cachets and liquid forms like potions, mixtures. The ampoules that have been registered were the ones manufactured in the pharmacy but the tablets were not fabricated. This prescription book should be evaluated as an important source for the history of Ottoman pharmacy, considering that it covers particularly the years 1922-23. The books of prescriptions that have been previously published start with the year 1924. In this respect ŞCP's book of prescriptions appears to be the only extant book dated to the Ottoman period.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Şehremini Merkez Eczanesi'nin bütün dolap ve malzemeleri kullanılarak oluşturulan "Eski Türk Eczanesi Müzesi", Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nde Farmakognozi Anabilim Dalı'nın girişinde bulunmaktadır. Eczane, takriben 115 yaşındadır. Şehremini Merkez Eczanesi'nin ilk sahibi, Eczacı Konstantin Sava Mandika'dır. Şehremini Merkez Eczanesi, 20 Ekim1922 tarihinde Ecz. Ahmet Hamdi [Emgen] tarafından satın alınmıştır. Ecz. Hamdi bey, 1973 yılında vefat edince kızı Ecz. İhsan Gezgin, eczanenin idaresini 1973-80 yılları arasında üstlenmiştir. İ. Gezgin, sağlık sebepleri dolayısıyla eczaneyi 1980 yılı sonunda kapatmıştır. Eczane kapandığında takriben 85 yaşındadır. Bu ömrünün yaklaşık 27 yılını Ecz. Konsantin Sava
Mandika'nın, 51 yılını Ecz. A. Hamdi Emgen'in, 7 yılını da kızı Ecz. İhsan Gezgin'in idaresinde geçirmiştir.
Eczane bütün dolapları, ilâçları, malzemesi ile beraber Prof. Dr. Ekrem Sezik'e hibe edilmiştir. Bu malzeme Ankara'ya taşınmış, H. Ü. Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı'nın girişinde, 23 Aralık1983 tarihinde, müze olarak açılmıştır. Şehremini Merkez Eczanesi, bir asrı geçmiş ömrünün 27 yılını da müze olarak geçirmiştir.
Şehremini Merkez Eczanesi'nde çok sayıda reçete kayıt defteri bulunmaktadır. Reçete Kayıt defterlerinin en eskisi, 1922-24 yıllarına aittir. Bu defterde Ecz. K. Sava Mandika döneminin son, Eczacı Ahmet Hamdi'nin ilk kayıtları görülmektedir. Bu defter halen Prof. Sezik'in özel koleksiyonunda muhafaza edilmektedir. Makalemizde, 88 yıllık bu reçete kayıt defteri incelenmiştir.
1922-24
Reçet
e Kayıt Defteri, tasdik sayfası ile başlamaktadır. İlk kayıt 26 Haziran 1922 tarihinde yapılmıştır. Toplam 790 sayfa olan defter 18 Ağustos 1924 tarihinde bitmektedir. Tarihler Fransızca olarak verilirken Eylül 1923'den sonra, yani Ecz. Hamdi Bey'in idaresine geçince, aylar eski yazı ile damga basılarak kaydedilmiştir. Reçete Kayıt Defteri'nde çoğu majistral olan 8827 reçete kayıtlı bulunmaktadır. Reçeteler, o devirlerde reçete dili olan, Fransızca ile kaydedilmiştir. Paket, kaşe gibi katı; posyon, mikstür gibi sıvı preparatların reçetelere daha çok yazıldığı görülmektedir. Kayıtlar arasında reçetelerde kayıtlı ampuller eczanede imal edilmiş, tabletler ise müstahzardır. Bu defterdeki kayıtların daha çok 1922 ve 23 yıllarına ait olduğu göz önüne alınırsa, Defter, Osmanlı dönemi eczacılığı için önemli bir kaynak olarak değerlendirilmelidir. Daha önce yayınlanmış olan reçete kayıt defterleri, 1924 yılı ile başlamaktadır. Bu durumda, Şehremini Merkez Eczanesi Reçete Kayıt Defteri, hakkında yayın bulunan ve Osmanlı dönemine ait bilinen ilk ve tek reçete kayıt defteri olmaktadır.
FULL TEXT (PDF):
- 1-2
35-48