You are here

FARKLI DENETİM ODAĞINA SAHİP ÖĞRETMENLERİN ETKİLİLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

ANALYSIS OF THE LEVEL OF TEACHER EFFECTIVENESS, HAVING DIFFERENT LOCUS OF CONTROL

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
10.5505/pausbed.2015.58815
Abstract (2. Language): 
The objective of this study is to examine the level of teacher effectiveness, having different locus of control from the view of high school teachers using a relational screening model research. A total of 512 teachers from districts of Ankara participated in the research. “Rotter’s Internal and External Locus of Control Scale” and “Teacher Effectiveness Evaluation Scale” were used to gather data. The correlations between variables were calculated by means of correlation and regression analysis. According to findings, there is not a significant difference between sex and locus of control and teacher effectiveness. Correlation analysis indicated that there was meaningful positive relationship between internal locus of control and teacher effectiveness. Besides, external locus of control correlates with teacher effectiveness weakly but positively. Internal locus of control is a significant predictor for teacher effectiveness according to results of multiple regression analysis. These findings showed that internal locus of control closely associated with level of teacher effectiveness. Suggestions for making teachers internal controlled were presented at the end of the study.
Abstract (Original Language): 
Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmen görüşlerine göre farklı denetim odağına sahip öğretmenlerin etkililik düzeylerini belirlemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmada; Ankara ilindeki 5 ilçeden toplam 512 lise öğretmenine “Rotter'in İç-Dış Denetim Odağı Ölçeği” ve “Öğretmen Etkililiği Değerlendirme Ölçeği” uygulanarak elde edilen veriler kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler korelasyon ve çoklu regresyon analizi ile hesaplanmıştır. Yapılan analizlerde, denetim odağı ve öğretmen etkililiği değişkenlerinin cinsiyete göre farklılaşmadığı saptanmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; iç denetim odağı ve öğretmen etkililiği arasında pozitif yönde anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Ayrıca, dış denetim odağı ile öğretmen etkililiği arasında da pozitif ancak zayıf bir ilişki vardır. Çoklu regrasyon analizi sonuçlarına göre ise, iç denetim odağı, öğretmen etkililiğinin anlamlı bir yordayıcısıdır. Bu bulgulara göre öğretmenlerin iç denetimli olması etkililik düzeylerini olumlu yönde etkilemektedir. Araştırmanın sonunda, öğretmenlerin iç denetimli hale getirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.
45
55

REFERENCES

References: 

Acun Kapıkıran, N. (2007). “İlköğretim Birinci Kademe Öğretmenlerinde Denetim Odağının
Yordayıcısı Olarak Öğretmenlerin Öz-Yetkinliklerinin İncelenmesi”, Çukurova Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 3/34, 50-56.
Aktaş, H. G. (2008). Öğretmenlerde Denetim Odağı ve Örgütsel Vatandaşlık. (Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi). Kocatepe Üniversitesi.
Altıntaş, E. ve Gültekin, M. (2005), Psikolojik Danışma Kuramları, 2. Baskı, Alfa Akademi, İstanbul.
Aslan, H. (2006). Çalışanların İş Doyumu Düzeylerine Göre Depresyon, Benlik Saygısı Ve Denetim
Odağı Algısı Değişkenlerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara
Üniversitesi.
Bandura, A. (1999). “Social Cognitive Theory of Personality”, Handbook of Personality: Theory
and Research, (Eds: A. P. Laura & P. J. Oliver), The Guilford, New York.
Başol, G. ve Türkoğlu, E. (2009). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Düşünme Stilleri İle Kontrol Odağı
Durumları Arasındaki İlişki”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6/1, 732-757.
Bein, J., Anderson, D. E. ve Maes, W. R. (1990). “Teacher Locus of Control and Job Satisfaction”,
Educational Research Quarterly, 14/3, 7-10.
Bloom, G. Ve Stein, R. (2004). “Building Small Communities of Practice”, Leadership, 34/1, 20-22.
Buluş, M. (2011). “Öğretmen Adaylarında Bireysel Farklılıklar Perspektifinden Amaç Yönelimleri,
Denetim Odağı ve Akademik Başarı”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11/2, 529-
546
Büte, M. (2011). “Etik İklim, Örgütsel Güven ve Bireysel Performans Arasındaki İlişki”, Atatürk
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25/1, 171-192.
Cadavid, V., & Lunenburg, F. C. (1991). “Locus of Control, Pupil Control Ideology, and Dimensions
of Teacher Burnout”, Annual Meeting of the American Educational Research Association,
Chicago, 3-7 April 1991.
Canbay, S. (2007). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin İş Doyumu ve Denetim Odağı
İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
Cruickshank, D. L., Bainer, D. L. ve Metcalf, K. K (1995). The Act of Teaching, McGraw-Hill, New
York.
Cüceloğlu, D.( 1996 ). İnsan ve Davranışı, Remzi, İstanbul.
Çetin, M. Ç., Çağlayan, H. S., ve Erkmen, N. (2010). “Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Denetim Odağı
Düzeyi ile Stresle Başa Çıkma Yolları Arasındaki İlişki”, Turkish Journal of Sport and
Exercise, 10/2, 31-39.
Çinko, S. B. (2009). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Denetim Odağı Türleri Ve Denetim Odaklarının
Öğretmenlik Tutumlarına Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Marmara Üniversitesi.
Dağ, İ. (1991). “Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ)’nin Üniversite Öğrencileri İçin
Güvenirliği ve Geçerliği”, Psikoloji Dergisi, 7/26, 10-17.
Davis, W. L. ve Davis, D.E. (1972). “Internal-External Control and Attribution of Responsibility for
Success and Failure”, Journal of Personality, 40/1, 123- 136.
Davis, W. L. ve Phares, E. (1967). “Internal-External Control as a Determinant of Information Seeking
in Social İnfluence Situations”, Journal of Personality, 35/1, 547-561.
Demirbolat, A. (2011). Sınıf Ortamı ve Grup Etkileşimi. Sınıf Yönetimi. (Ed: Leyla Küçükahmet),
Pegem A, Ankara.
Demirtaş, Ç. P. (2006). İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin Stresle Başa Çıkma Yöntemleri, Ruh Sağlığı ve
Denetim Odağının Yönü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi.
KAYNAKÇA
Farklı Denetim Odağına Sahip Öğretmenlerin Etkililik Düzeylerinin İncelenmesi
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 21, 2015 53
Dinçyürek, S., Çağlar, M. ve Birol, C. (2010). “Atılganlık ve Denetim Odağı Düzeyi: Gelecek Nesillere
Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39/1, 142-150.
Dönmez, A. (1983). “Denetim Odağı ve Çevre Büyüklüğü”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Fakültesi Dergisi, 16/1, 37-47.
Efe, K. (2005). Okul Öncesi Eğitim Çağında Çocuğu Olan Ailelerin Denetim Odağı Türü ve Çocuklarının
Sosyal Davranışlarını Denetlemeleri Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Marmara Üniversitesi.
Erdoğan, B. (2003). “Denetim Odağı ve Önbilgi Düzeyinin Öğrencilerin Öğretim Materyallerini
Kontrol Tercihine Etkisi”, Educational Sciences and Practice, 2/3, 31-46.
Genç, E. (2000). Öğretmenlerde Denetim Odağının Problem Çözmeye Yönelik Yaratıcılıklarıyla
İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
Gifford, D. D., Briceno-Perriott, J. ve Mianzo, F. (2006). “Locus of Control: Academic Achievement
and Retention in a Sample of University First-Year Students”, Journal of College
Admission, 191/1, 18-25.
Goddard, R. D. (2001). “Collective Efficacy: A Neglected Construct in The Study of Schools and
Student Achievement”, Journal of Educational Psychology, 93/3, 467-476.
Goe, L. ve Stickler L. M. (2008). Teacher quality and student achievement : Making the most of
resent research Washington D.C. National Comprehensive Center for Teacher quality (04.
12. 2014) http://www.Tqsource org/ publications/ March2008Brief pdf
Gökçakan, Z. ve Yanılmaz, B. (1998). “Öğretmen Adaylarında Denetim Odağı ve Stresle Başa Çıkma
Tarzları”, VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi 9-11 Eylül 1998.
Guskey, T. (1988). “Teacher Efficacy, Self-Concept, and Attitudes toward the Implementation of
Instructional Innovation”, Teaching and Teacher Education, 4/1, 63-69.
İhtiyaroğlu, N. (2014). Okul İkliminin Öğretmen Etkililiği ve Öğrenci Okul Bağlılığı ile İlişkisinin
İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
Interstate New Teacher Assessment and Support Consortium. (1992). Model Standards for
Beginning Teacher Licensing, Assessment, and Development: A Resource for State
Dialogue, Council of Chief State School Officers, Washington.
Johnson, S. M. ve Birkeland, S. E. (2003). “Pursuing a “Sense of Success”: New Teachers Explain
Their Career Decisions”, American Educational Research Journal, 40/3, 581-617.
Judge, T.A. ve Bono, J. E. (2001). “Relationship of Core Self-Evaluations Traits—Self-Esteem,
Generalized Self-Efficacy, Locus of Control, and Emotional Stability-with Job Satisfaction
and Job Performance: A Meta-Analysis”, Journal of Applied Psychology, 86/1, 80-92.
Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel, Ankara.
Kılınç, A. Ç. (2012). “Öğretmenlerin Denetim Odağı Puanları ile Yıldırma Yaşama Düzeyleri
Arasındaki İlişki”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10/4, 805-835.
Knoop, R. (1981). “Age and Correlates of Locus Of Control”, Journal of Psychology, 108/1, 103-
106.
Kuzgun, Y. (1972). Ana-Baba Tutumlarının Bireyin Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi.
(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
Lefcourt, H. M. (1991). Locus of Control Measures of Personalty and Social Psychological
Attitudes, Academic Press, New York.
Lortie, D. (1975). School-Teacher: A Sociological Study, The University of Chicago, Chicago.
Martin, R., Thomas, G., Charles, K., Epitropaki, O. ve McNamara, R. (2005). “The Role of Leader-
Member Exchanges in Mediating the Relationship Between Locus of Control And Work
Reactions”, Journal of Occupational and Organisational Psychology, 78/1, 141-147.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2008). Öğretmen Yeterlikleri: Öğretmenlik Mesleği Genel ve Özel Alan
Yeterliği, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
Milner, H. R. (2002). “A Case Study of an Experienced English Teacher’s Self-Efficacy and Persistence
Through ‘Crisis’ Situations: Theoretical and Practical Considerations”, High School
Journal, 86/1, 28-35.
Minor, L. C., Onwuegbuzie, A. J., Witcher, A. E. ve James, T. L. (2002). “Preservice teachers’
educational beliefs and their perceptions of characteristics of effective teachers”, Journal
of Educational Research, 96/2, 116-127.
Mintrop, H. (2004). Schools on Probation: How Accountability Works (and doesn’t Work),
Teachers College, New York.
54 Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, Number 21, 2015
N. İhtiyaroğlu - E. Demir
Mizzi, R. D. (1991). “Age Changes in Children’s Belief and External Control”, The Journal of Genetic
Psychology, 2/1, 217-224.
Mowrer-Reynolds, E. (2008). “Pre-Service Educator’s Perceptions of Exemplary Teachers”, College
Student Journal, 42/1, 214-223.
Murray, H. ve Stabeler, B. K. (1974). “Teacher’s Locus of Control and Student Achievement Gains”,
Journal of School Psychology, 12/1, 305-309.
Ngah, N., Ahmad, A. ve Baba, M. (2009). “The Mediating Effect of Workfamily Conflict on The
Relationship Between Locus of Control and Job Satisfaction”, Journal of Social Sciences,
5/4, 348-354.
Noor, N. M. (2002). “Work Family Comflict, Locus of Control and Woman’s Well- Being: Tests of
Altrnative Pathways”, Journal of Social Psychology, 142/5, 645-662.
Özerdem, Ö. (2003). Ortaokullarda Öğrenim Gören Öğrencilerin Denetim Odaklarına İlişkin
Karşılaştırmalı Değerlendirme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi.
Reitz, H. J. ve Jewell, L.N. (1979). “Sex, Locus of Control, and Job Involvement: A Six- Country
Investigation”, Academy of Managament Journal, 22/1, 72-80.
Phares, E. J. (1968). “Differential Utilization of Information as a Function of Internal- External
Control”, Journal of Personality, 36/1, 649-622.
Phares, E. J, Wilson K.G. ve Klyver N.W (1971). “Internal External Control and the Attribution of
Blame under Neutral and Disctractive Conditions”, Journal of Personality and Social
Psychology, 18/1, 285-288.
Phares, E. J. ve Wilson K. G. (1972). “Responsibility Attribution: Role of Outcome Severity, Situational
Ambiguity, and Internal- External Control”, Journal of personality, 40/1, 392-406.
Pines, H. A. ve Julian, J. W. (1972). “Effects of Task and Social Demands of Control Differences in
Information Processing”, Journal of Personality, 40/1, 407-416.
Raza, S. A. (2010). Relationship Between Organizational Climate and Performance of Teachers in
Public And Private Colleges of Punjab. (Unpublished Doctoral Dissertation). Arid Agriculture
University Graduate School..
Reitz, H. J. ve Jewell, L. N. (1979). “Sex, Locus of Control, and Job Involvement: A Six- Country
Investigation”, Academy of Managament Journal, 22/1, 72-80.
Rotter, J. (1966). “Generalized Expectancies for Internal vs. External Control of Reinforcement”,
Psychological Monographs, 80/1, 1–28.
Sardoğan, M. E., Canani Kaygusuz T. ve Fikret K. (2006). “Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının
Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi”, Mersin Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 2/2, 184-194.
Saracaloğlu, A. S., Serin, O. ve Bozkurt, N. (2005). “Eğitim Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Öğrencilerinin
Problem Çözme ve Denetim Odağı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”,
Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17/1, 237-245.
Sarıçam, H., Duran, A., Çardak M. ve Halmatov, M. (2012). “The Examination of Pre-School Teacher
Candidates’ Academic Locus of Control Levels according to Gender and Grade”, Mevlana
International Journal of Education, 2/2, 67-74.
Seeman, M. ve Evans, J. W. (1962). “Alicenation and Learning in a Hospital Setting”, American
Sociological Review, 27/1, 772- 783.
Seeman, M. (1963). “Alienation and Social Learning in a Reformatory”, American Journal Of
Personality, 69/1, 270-284.
Serin, O., Bulut Serin, N. ve Sülen Şahin, F. (2009). “Factors Affecting the Learning and Studying
Strategies, and Locus Of Control of the Trainee Teachers”, Procedia Social and Behavioral
Sciences, 1, 1127–1136.
Smith, K. E. (1997). “Student Teachers’ Beliefs about Developmentally Appropriate Practice:
Pattern, Stability, and the influence of Locus of Control”, Early Childhood Research
Quarterly, 12/2, 221-243.
Solmuş, T. (2008). Bağlanma ve Aşkın İki Yüzü, Epsilon, İstanbul.
Sosis, R. H. (1974). “Internal- External Control and the Percepcion of Responsibility of Another for
an Acident”, Journal of Personality and Social Psychology, 30/1, 392- 399.
Stronge, J. H. (2007). Qualities of Effective Teachers, Association for Supervision & Curriculum
Development, Virginia.
Farklı Denetim Odağına Sahip Öğretmenlerin Etkililik Düzeylerinin İncelenmesi
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 21, 2015 55
Sürgen, S. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Denetim Odağı Eğilimleri ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki
İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi.
Thompson, S., Greer, J. Ve Greer, B. (2004). Highly qualified for successful teaching: Characteristics
every teacher should possess. (10.01.2015) http://www.usca.edu /essays/vol102004/
thompson.pdf
Terzi, A. R. (2011). “Denetim Odağı ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Üniversite Öğrencileri
Üzerinde Bir Araştırma”, Eğitim ve Bilim, 36/162, 3-14.
Turanlı, A. (2007). “Yabancı Dil Öğrencilerinin Sözel Katılımını Etkileyen Etmenler ve Algılanan Etki
Düzeyleri (Öğrenci ve Öğretmen Algıları)”, Eğitim ve Bilim, 32/146, 39-53.
Tümkaya, S. (2000). “İlkokul Öğretmenlerindeki Denetim Odağı ve Tükenmişlikle İlişkisi”, PAÜ
Eğitim Fakültesi Dergisi, 8/Özel Sayı, 1-8.
Walls, R. T., Nardi, A. H., Von Minden, A. M. ve Hoffman, N. (2002). “The Characteristics of Effective
and Ineffective Teachers”, Teacher Education Quarterly, 29/1, 39-48.
Warren, S. R. (2002). “Stories from the Classrooms: How Expectations and Efficacy of Diverse
Teachers Affect the Academic Performance of Children in Poor Urban Schools”,
Educational Horizons, 80/3, 109-116.
Woods, A. M. ve Weasmer, J. (2004). “Maintaining Job Satisfaction: Engaging Professionals as
Active Participants”, The Clearing House, 77/3, 118-121.
Yazıcıoğlu, İ. (2010). “Örgütlerde İş Tatmini ve İşgören Performansı İlişkisi: Türkiye ve Kazakistan
Karşılaştırması”, Bilig, 55/1, 243- 264.
Yeşilyaprak, B. (1988). Lise Öğrencilerinin İçsel ya da Dışsal Denetimli Oluşlarını Etkileyen Etmenler.
(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
Yeşilyaprak, B. (1990). “Gençlerde Denetim Odağı ve Önkoşulları”, V. Ulusal Psikoloji Kongresi,
İzmir.
Yeşilyaprak, B. (2006). “Denetim Odağı”, Eğitimde Bireysel Farklılıklar (Ed: Y.Kuzgun ve
D.Deryakulu), Nobel, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com