You are here

Home » Content

KÜLTÜREL BELLEK ÇERÇEVESİNDE AHMED YESEVÎ İLE ANLAM BULAN ÂLİM-DEVLET BÜTÜNLEŞMESİ

SCHOLAR-STATE CONSOLIDATION FINDING MEAN WITH AHMED YESEVİ IN THE FRAME OF CULTURAL MEMORY

Journal Name:

  • Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Publication Year:

  • 2016
DOI: 
10.5505/pausbed.2016.50023

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Ahmed Yesevi was one of the figures, who had the biggest role in reaching the level of urbaneness and civilization of Turks. Ahmed Yesevi, being the representative of the intellectual theolgy prioritizing the science,was very effective on spreading Islam thanks to his enlightenment,and intellectual theolgy,his scholarship,spiritual and ethic guidance and his published writen work,Divan-ı Himet. Having the right about to speak even about the entegration of central Asia and afterwards Anotolia have perpetuated him. Most of the values that are revolved by means of cultural memories take place in Turkish narrative and history. Scholar-state consolidation,taking place in cultural memories and that are narrated in Turkish folk narratives is one of the values. When Ahmed Yesevi’s most of the legends are examined,it is recognised ,values and patterns enterchanged with cultural memories indicate that not only scholar_statesman consolidation but also keep a tradition alive which began beforehand Ahmed Yesevi and continued afterwards.These legends,including most of the patterns like wining,being given a name,ancestor cult are the most powerful examples of the scholar-state consolidation in Turkish cultural memory.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Ahmed Yesevî, Türklerin medeniyet ve uygarlık seviyesine ulaşmasında en fazla rolü olan abide şahsiyetlerdendir. Bilimi önceleyen din anlayışının temsilcisi olan Ahmed Yesevî, ilim ve din anlayışı, âlimliği, irşat metodu ve eseri Divan-ı Hikmet sayesinde İslamiyet’in yayılmasında çok etkili olmuştur. Orta Asya ve daha sonra Anadolu’nun siyasi ve sosyal bütünleşmesinde söz sahibi olması da onu ölümsüzleştirmiştir. Türk halk anlatılarında ve tarihinde kültürel bellek aracılığıyla evrilerek aktarılan birçok değer yer alır. Âlim ve devlet bütünleşmesi, kültürel bellekte yer alan ve Türk tarihi ve halk anlatmalarında işlenen değerlerdendir. Ahmed Yesevî’nin birçok menkıbesi dikkatle incelendiğinde, kültürel bellekle aktarılan değer ve motiflerin hem âlim-devlet bütünleşmesine işaret ettiği hem de Ahmed Yesevî’den önce başlayan ve daha sonra da devam eden bir geleneği yaşattığı görülecektir. Türk kültürel belleğindeki bade içme, ad alma, atalar kültü benzeri birçok motifi barındıran bu menkıbeler âlim-devlet bütünleşmesine en güçlü örneklerdir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon pausbed-50023-research_article-celepi.pdf
  • 25
181
198
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ARSLAN, M., AKARPINAR R. B., (2015). “Tekke-Tasavvuf Edebiyatı”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, s.345-398.
ASSMANN, J. (2015). Kültürel Bellek Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve politik Kimlik, (çev: Ayşe Tekin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
BARKAN, Ö. L. (1942). “İstilâ Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri Ve Zaviyeler”, Vakıflar Dergisi, Sayı 2, Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı, s.279-300.
BAŞGÖZ, İ. (1973). “Türk Halk Hikâyelerinde Düş Motifi Zinciri”, Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, C.V, Sayı 2, s 71–86, Ankara.
BOZATLI, M. (1996). Başbuğ Veli Hoca Ahmet Yesevi ve Türk Dünyası, Çaçıl Matbaası, Ankara.
CUNBUR, M. (1995). “Ahmed Yesevî’nin Anadolu’nun Türkleşmesindeki Yeri”, Erdem, Atatürk Kültür Merkezi Dergisi-Hoca Ahmet Yesevi Özel Sayısı, C.7, Sayı 21, s.833-855.
___________. (1997). Anadolu’nun Bütünleşmesinde Ahmed Yesevî’nin Yeri, AKMB Yayınları, Ankara.
ÇELEPİ, M. S. (2012), Türk Halk Kültüründe Rüya, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, SBE Doktora Tezi.
ÇOBANOĞLU, Ö. (2011). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği, Akçağ Yayınları, Ankara.
DOĞAN, İ. (1993). “Hoca Ahmed Yesevî’ye Armağan Nedeniyle”, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 26, Sayı 1, s.9-14.
DUYMAZ, A. (1996). Nevruz Bey Hikâyesi (İnceleme-Metinler), Millî Folklor Yayınları, Aydın.
EKİCİ, M. (2004). Türk Dünyasında Köroğlu, Akçağ Yayınları, Ankara.
ERGİN, M. (2001). Dede Korkut Kitabı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
ERASLAN, K. (1983). Dîvân-ı Hikmet’ten Seçmeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
___________. (1989). “Ahmed-i Yesevî ve Divan-ı Hikmet”, Türk Edebiyatı Dergisi, Hoca Ahmed Yesevi Özel Sayısı, Sayı 192, s13-14.
ESİN, E. (1989). “Ahmet Yesevî”, Türk Edebiyatı Dergisi, Hoca Ahmed Yesevi Özel Sayısı, Sayı 192, s32-34.
GÜNAY, U. (1992). “Ahmed Yesevî’den Hareketle Yazılı Kültürün Sözlü kültüre Etkisi Konusunda Tespitler”, Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri (1991), s.25-33, Ankara.
__________. (1999). Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Akçağ Yay., Ankara.
GÜZEL, A. Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı, Akçağ Yay., Ankara.
HAYİT, B. (1992). “Türkistan Kadınlarının Yesevîcilik Ananesi”, Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri (1991), s.45-49, Ankara.
196
Kültürel Bellek Çerçevesinde Ahmed Yesevî İle Anlam Bulan Âlim-Devlet Bütünleşmesi
HERMANSEN, M. (2008). “İslamiyet’te Rüyalar ve Rüya Görme”, Psikolojik, Kültürel ve Dini Boyutlarıyla Rüyalar, (Editör: Kelly Bulkeley), (çev: Dilek Cenkçiler), ODTÜ Yayıncılık, s.73-92, Ankara.
İNAN, A. (1976). Eski Türk Dini Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
KABAKLI, A. (1989). “Şefiü’l Müznibin”, Türk Edebiyatı Dergisi, Hoca Ahmed Yesevi Özel Sayısı, Sayı 192, s4-8.
KARA, M. (1998). “Hikmet”, İslam Ansiklopedisi, C.17, s.518.519.
KENJETAY, D. (2003a). Hoca Ahmet Yesevî’nin Ahlâk Felsefesi, Hoca Ahmet Yesevi Ocağı Yayınları, Ankara.
_____________. (2003b). Hoca Ahmet Yesevî’nin Ahlâk Düşünce Sistemi, Hoca Ahmet Yesevi Ocağı Yayınları, Ankara.
KİTAPÇI, Z. (1993). “Orta Asya Türklüğünün Kendine Dönüşü ve Ahmed Yesevî Devrinin Yeniden Başlaması,” Türk Yurdu Dergisi, Hoca Ahmet Yesevî Özel Sayısı, C.13, Sayı 73, s.7-14.
KORKMAZ, A. (1993). “Yesevî Aydınlığında Bir Türk Dünyası”, Türk Yurdu Dergisi, Hoca Ahmet Yesevî Özel Sayısı, C.13, Sayı 73, s.3-4.
KÖPRÜLÜ, F. (1993). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
L’VOVO, Eleonara L’vovna, vd. (2013), Güney Sibirya Türklerinin Geleneksel Dünya Görüşleri II, İnsan ve Toplum, (Çev: Metin Ergun), Kömen Yay., Konya.
MELİKOFF, I. (1992), “Ahmed Yesevî ve Türklerde İslamiyet”, Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri (1991), s.61-69, Ankara.
MERT, Hamdi, Hoca Ahmet Yesevi, Ahmet Yesevi Üniversitesine Yardım Vakfı Yayınları, Ankara.
NİGMETOV, H. G. (1992). “Yesevî’ye Ait Bazı Seneler”, Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri (1991), s.69-75, Ankara.
OCAK, A. Y. (1992), “Anadolu Türk Halk Sufiliğinde Ahmed-i Yesevî Geleneğinin Teşekkülü” Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri (1991), s.75-85, Ankara.
_____________. (1997). Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler, Türk Tarih Kurmu Basımevi, Ankara.
______________. (2002). Türk Sufiliğine Bakışlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
ÖZTÜRK, A. (2012). Çağların İçinden Türk Destanları, Pozitif Yayınları, İstanbul.
SALMEN-ULI, T. S. (1992). “Kazak-Türk Tarihi ve Medeni Alâkaları”, Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri (1991), s.85-89, Ankara.
ŞEKER, M. (1993). “Ahmed Yesevî’nin Hayatında Arslan Baba Meselesi”, Milletlerarası Hoca Ahmet Yesevî Sempozyumu Bildirileri, Erciyes Üniversitesi Basımevi, Kayseri.
197
M.Surur Çelepi
TURAL, M. A. (1995). “Saltanatın otopsisi veya Millî Hâkimiyet Yolunda Çekilen Çileler”, Erdem, Atatürk Kültür Merkezi Dergisi-Hoca Ahmet Yesevi Özel Sayısı, C.7, Sayı 21, s.987-1005.
USLU, M. (1993). “Bir Türk Klasiği: Divan-ı Hikmet”, Türk Yurdu Dergisi, Hoca Ahmet Yesevî Özel Sayısı, C.13, Sayı 73, s.28-29.
YILMAZ, K. (1997), “Ahmed Yesevî’nin Şöhreti ve Tesirleri”, Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 3, s.59-69.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com