You are here

Home » Content

KUZEY GERMEN-İSKANDİNAV VE TÜRK EFSANELERİNDE AT MOTİFİ

HORSE MOTIF IN NORTH GERMEN - SCANDANAVIAN AND TURKISH LEGENDS

Journal Name:

  • Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Publication Year:

  • 2017
DOI: 
10.5505/pausbed.2017.59219

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Turkish people have considered horse as their “siblings” and “friend” since early historical periods. In all legends and epics of Turks horse is evaulated as a close friend and a sibling. Horses in Turkish Culture are pretty loved as wolves and they are regarded as animals who share their mysterious powers, which emanated from sea, water, lake, cave, wind and mountains, with their owners. In all Turkish legends horses of heroes are mentioned with their names. In Germen/Scandanavian Legends and Epics it is believed that dead spirits transmigrate only to the white horses and only gods, genies, and demonic/ genie like people (i.e. witches, oracles, and uncanny people etc) or metaphysical creatures can ride a horse. However horse is regarded as normal when it is ridden by gods or demigod heroes. These horses may fly or have eight legs as chief god Odin/Wodan’s horse Sleipnir. Friend role is not generally attributed to horses in North Germen and Scandanavian legends as Turkish legends and epics, but they are superior and mysterious animals who take the gods and demigods to the world of spirits. In this paper horse motif will be compared in legends of two cultures in the light of intercultural and intertextual methods.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Türkler erken tarih dönemlerinden beri atı “kardeşi” ve “arkadaşı” olarak görmüştür. Tüm Türk efsane ve destanlarında at kişiye dost ve kardeş mesabesindedir. Atlar Türk kültüründe deniz, su, göl, mağara, rüzgâr veya dağdan gelen, esrarengiz güçlerini sahipleriyle paylaşan ve kurt gibi en sevilen hayvandır. Tüm Türk efsane ve destanlarında kahramanların atlarından adlarıyla bahsedilir. Germen/İskandinav efsane ve destanlarında ise ölü ruhların özellikle beyaz ata duhul ettiği, bunlara ancak tanrıların, cinlerin ve şeytanlaşmış/cinlenmiş insanların (cadı, kâhin ve tekin olmayan kişiler vs.) veya metafizik yaratıkların bindiği bir hayvandır. Ancak Tanrılar ve yarı tanrı kahramanlarda at binek olduğunda normal görülür. Bunlar baştanrı Odin/Wodan’ın atı Sleipnir gibi uçar veya sekiz ayaklıdır. Atların Türk efsane ve destanlarındaki gibi Kuzey Germen ve İskandinav efsanelerinde insan kahramanlara dostluk özellikleri fazla yoktur, ancak tanrı ve yarı tanrıları yeraltı ve ruhlar âlemine götüren üstün ve esrarengiz hayvanlardır. Bu çalışmada kültürlerarasılık ve metinlerarasılık yöntemleri izlenerek iki kültürün efsanelerindeki at motifi karşılaştırılacaktır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon pausbed-59219-research_article-keles.pdf
  • 29
121
142
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Ahmet, Y. (1983). Bektaşi Menakıbnamelerinde İslam Öncesi İnanç Motifleri, Enderun: İstanbul.
Akman, E. (2003). “Türk Kültüründe ve Azerbaycan Destanlarında At”, Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt 11. No: 1,
233-248.
Alimova, C. (2015). Er Töştük ve Coodarbeşim Destanlarında Kullanılan Celmoguz Motifi Üzerine (On Zhelmoguz
Motive Er Toshtuk and Zhoodarbeshim Epics), Türk Dünyası, Dil ve Edebiyat Dergisi, Turkısh World, Journal
of Language and Literature, ISSN: 1301-0077, Sayı/Issue 39 (Bahar/Spring), 7-14.
Arak, H. (2016). Türk Destanı Battal Gazi’de Yer Alan Motifler, kaynak: egitim.erciyes.edu.tr/~arak/0.../TurkDes
taniBattalGazideYerAlanMotifler_Eskiyeni.do... sürüm: 9.9.2016.
Aydın, Ö. Ü. (2013). “Türk Sanatında At Motifi” Ünver, S. (Yay.). Uluslararası Türk – Macar İşbirliği Sempozyumu
ve Türk Sanatları Karma Sergisi. 20-24 Haziran 2013.: Türk Kültürünü Araştırma Kurumu, Ankara, 254-263.
Bächtold-Stäubli, Hans, (Hg.) (1987). Handwörterbuch des deutschen Aberglaubens, Herausgegeben von unter
Mitwirkung von Eduard Hoffmann-Krayer, Mit einem Vorwort von Christoph Daxelmüller, 10 Bände, Walter
de Gruyter, Berlin.
Bang, W. ve Rahmeti, G. R. (1935). Oğuz Kağan Destanı, Burhaneddin Basımevi, İstanbul.
Başbuğ, H. (1986). Aşiretlerimizde At Kültürü, Türk Dünyası Araştırma Vakfı, İstanbul.
Batu, S. (1962). Türk Atları ve At Yetiştirme Bilgisi, 3. Baskı, Rüzgârlı, Ankara.
Berkli, Y. (2007). “Erzurum’da Bulunan Haç Motifli Koç Heykelinin Düşündürdükleri”, Atatürk Üniversitesi
Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14, 215-233.
Best, v. O., (1982). Handbuch literarischer Fachbegriffe, Definitionen und Beispiele, Überarbeitete und
erweiterte Ausgabe, Fischer, Frankfurt am Main.
Boratav, P. N. (1978). Türk Halk Bilimi I. 100 Soruda Halk Edebiyatı, 3. Baskı, Gerçek, İstanbul.
Celil, F. (2010). Mantika (Kâhinlik) Anlayışının Destan Oluşumunda Ortaya Çıkışı, Aktaran: Seyfettin Altaylı.
Karadeniz Araştırmaları, Yaz 2010, 26. 159-166. kaynak: http://www.karam.org.tr/Makaleler/2043513912_
celil.pdf, sürüm 9.9.2016.
Challaye, F. (1960). Dinler Tarihi, (Çev. S. Tiryakioğlu), Varlık, İstanbul.
Çınar, A. A. (1983). Türklerde At ve Atçılık, Kültür Bakanlığı, Ankara.
Döbler, H. (1996). Die Germanen - Legende und Wirklichkeit von A – Z, Obris, München.
Edda, (1859). Eine sammlung altnordischer götter- und heldenlieder, Urschrift mit erklärenden anmerkungen,
glossar und einleitung, altnordischer mythologie und grammatik, Lüning, Hermann, (Hrgb), Meyer/Zeller,
Zurich.
Edda, (1912). Heldendichtung, Übertragen von Felix Grenzmer, Mit Einleitungen u. Anm. von Andreas Heusler,
I. Band, Diederichs, Jena.
Eliade, M. (1982). Schamanismus und archaische Ekstasetechnik, Frankfurt a/M: Suhrkamp.
Emmerich, W. (1968). Germanistische Volkstumsideologie. Genese und Kritik der Volksforschung im Dritten
Reich, Tübinger Verenigung für Volkskunde e. V., Schloss, Tübingen.
Eray, T. (2004). “Türklerde At”, Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, Nisan, 24–28.
Ercan, A. C. (2014). “Germen Mitolojisinde Yaratılış”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt
18, 1, 121-132.
Ergin, M. (2005). Orhun Abideleri, 35. Baskı, Boğaziçi, İstanbul.
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 29 Aralık 2017 N. Keleş
141
Esin, E. (1995). “Türk Sanatında At”, Türk Kültüründe At ve Çağdaş Atçılık, Emine Gürsoy-Naskali,: Türkiye
Jokey Kulübü, İstanbul, 54-90,kaynak:https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=366264&/T%C3%BCrk-
Sanat%C4%B1nda-At-/-Prof.-Dr.-Emel-Esin- sürüm. 11.4.2017.
Eversberg, G. (2011). “Die Schimmelreiter-Sage”, in: Schriften der Theodor-Storm-Gesellschaft. Hg. Heinrich
Hetering u. Dieter Lohmeier. Band 60/201, Boyens, Heide/Holstein, 67-92.
Gömeç, S. Y. (2016). “Türk Kültüründe At”, Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, 6-8
Mayıs, Konya, 819-834. kaynak:http://www.selcuk.edu.tr/dosyalar/files/303/49%20Saadettin%2
Ya%C4%9Fmur%20G%C3%B6me%C3%A7%20T%C3%9CRK%20K%C3%9CLT%C3%9CR%C3%9CNDE%20AT.
pdf
Grimm, J. und Grimm, W. (1816-18). Deutsche Sagen, kaynak: http://www.maerchenlexikon.de/Grimm/grimmsagen.
pdf, sürüm. 14.3.2016
Grimm, J. (1991). Werke, Forschungsausgabe/ Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, Hrsg. von Ludwig Erich Schmitt,
Abt. 1, Die Werke Jacob Grimms, Band 1 (2. Auflage, 1879) Reden und Abhandlungen, Bd. 4, Teil I (1869),
Kleinere Schriften. Bd. 5, Teil 2, Rezensionen und vermischte Aufsätze 1871, Bd. 6, Teil 3, Rezensionen und
vermischte Aufsätze, 1882, Olms-Weidmann, Hildesheim/Zürich/New York.
Grimm, J. (1992). Werke, Forschungsausgabe / Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, Hrsg. von Ludwig Erich Schmitt,
Abt. 1, Die Werke Jacob Grimms Bd. 8,1, Nachdr. der Ausg. Gütersloh, Bertelsmann, 1890. Olms-Weidmann,
Hildesheim/Zürich/New York.
Grimm, W. (1882). Kleinere Schriften, Hrsg. von Gustav Hinrichs, 4 Bänder, Bd. 2, Dümmler. Berlin.
Gürgün, A. (2009). “Snorre Sturlesson, Edda”, Bilim ve Ütopya Dergisi, kaynak: http://tarihderlemelerim.
blogspot.com/2013/04/snorre-sturlesson.html, sürüm. 08.9.2017
Halaçoğlu, Y. (1991). “At”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 4, TDVY, Ankara, 26-31.
Heinzle, J. (1994). Das Nibelungenlied. Eine Einführung, Kindler, München.
Hiller, H. (1993). Lexikon des Aberglaubens, Gondrom. München.
Hoffmann, W. (1974). Mittelhochdeutsche Heldendichtung, Erich Schmidt, Berlin, kaynak: http://www.asentr.
eu/edda.html,sürüm7.9.2016.
Kaba, F. (2013). “Alain Robbe-Grillet’in Silgiler Adlı Romanında Metinlerarası İlişkiler”, Turkish Studies, Volume
8/10, 337-342.
Kalafat, Y. (1995). Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara.
Kalafat, Y. (1998). “Orta Toroslardaki Halk İnançlarında At”, Türk Dünyası Kültür ve Tarih Dergisi, Mart/135,
24–31.
Karakurt, D. (2011). Türk Söylence Sözlüğü. Açıklamalı Mitolojik Ansiklopedi, 1. Baskı, e-kitap: http://upload.
wikimedia.org/wikipedia/tr/0/00/TurkSoylenceSozlugu.pdf, kaynak:dergipark.ulakbim.gov.tr/tdded/article/
download/5000132241/5000121091, sürüm: 9.9.2016.
Kâşgarlı, M. (1985). (DLT) Dîvânu Lûgat-it Türk Tercümesi, (Çev. B. Atalay), 4 Cilt, TDK, Ankara.
Keleş, N. (2010). Nibelunglar Destanı. Tarih, Kültür ve Edebiyat Analizi, Bozkır Yayınları, Erzurum.
Keleş, N. (2016). İndo-Germenler ve Türklerin Avrasya İlişkileri, Karışımları ve Etkileri (İlk Çağ’dan Orta Çağ’a),
Boy, Denizli.
Koçkar, M. T. (2013). Dünyada Atçılık Uygulamaları, 1. Baskı, Osmangazi Üniv. Yay., Eskişehir.
Köksal, H.. (2016). Türk Destanlarında Bazı Ortak Motifler, kaynak: www.tarihtarih.com/?Syf=26...&/Türk-
Destanlarında...Motifler-/-...Hasan-Köksal.
Kürüm, T. (2002). Avrasya’da Runik Yazı,kaynak: http://www.kuzeyipekyolu.com/avrasyadarunikyazi.pdf,
sürüm: 19.7.2017
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 29 Aralık 2017 N. Keleş
142
Laage, K. E. ve Lohmeier, D. (Hg), (1988). Storm, Theodor. Sämtliche Werke in vier Bänden, 1. Auflage, Deutsche
Klassiker, Frankfurt a/M.
Lagerbring, S. (1774/2008). İsveççenin Türkçe ile Benzerlikleri. İsveçlilerin Türk Ataları, (Çev. ve Hazrl. A. Gürgün),
1. Basım, Kaynak, İstanbul.
Nakiboğlu, M. (2010). “Denizinin ve Dalgaların Aşkı”, V. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu. Van Valiliği
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Mavi Ofset Basım Yayın, İstanbul, 274-281.
Nakiboğlu, M. (2016). “Hermann Hesse’nin ‘Augustus’ Masalında Masal Öğeleri ve Propp’a Göre Çözümlenmesi”,
Humanitas 4/8, 241-155.
Orkun, H. N. (1943), Türk Efsaneleri, “Zoya Tülek”, Çınar, İstanbul.
Ögel, B. (1993). Türk Mitolojisi. Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar, II. Baskı. I. Cilt, TTK, Ankara.
Petzoldt, L. (1989). Dämonenfurcht und Gottvertrauen, Zur Geschichte und Erforschung unserer Volkssagen,
Erst 1934, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt.
Peuckert, W.-E. (1938). “Die Welt der Sage. Sagenwharheit”, in: Petzoldt, Leander (Hg.) 1969, Vergleichende
Sagenforschung, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt, 135-188.
Pfister, F. (1936). Deutsches Volkstum in Glauben und Aberglauben, De Gruyter, Berlin/Leipzig.
Ranke, K. (1978). Die Welt der einfachen Formen, Studien zur Motiv- Wort- und Quellenkunde. De Gruyter,
Berlin/New York.
Roux, J. P. (2005). Orta Asya’da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar, Birinci Basım, Kabalcı, İstanbul
Röhrich, L. (1958). “Die deutsche Volkssage. Ein methodischer Abriβ, Definition und Begriff”, in: P. Leander (Hg.)
(1969), Vergleichende Sagenforschung, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft: 217-286.
Sakaoğlu, S. (1992). Efsane Araştırmaları, Selçuk Üniversitesi Yay., Konya.
Schwab, G. (1991). Alman Halk Efsaneleri, (Çev: N. Selen), MEB, İstanbul.
Seyidoğlu, B. (1985). Erzurum Efsaneleri, Erzurum’da Belli Yerlere Bağlı Olarak Derlenmiş Efsaneler Üzerine Bir
İnceleme, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
Spitteler, C. (1898). “Mythus und Epos, die Gottheit im Epos über das Epos”, Gesammelte Werke, Bd. 7. Hrsg.
von Werener Stauffacher. Zürich: Artemis Verlag. S. 183-195, in: Schröder, W. J. (Hg.), 1969, Das deutsche
Verspos, (eine Sammlung von Aufsätzen und Abhandlungen), Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt,
413-423.
Sümer, F. (1983). Türklerde Atçılık ve Binicilik, Türk Dünyası Araştırma Vakfı, Ankara.
Sydow v. C. W. (1934). “Kategorien der Prosa-Volksdichtung”, in: P. Leander (Hg.), 1969, Vergleichende
Sagenforschung, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt, 66-89.
Tatlı, İ. ve Dikmen, M. (2010). Dede Korkut Hikâyeleri, Hiperlink (Firm), Ebook, Karanfil Yayınları, İstanbul.
Tavkul, U. (2007). “Kafkas Nart Destanlarında At Motifi”, Modern Türklük Araştırma Dergisi, Cilt 4, Sayı 3, Eylül,
Ankara Ünv., DTCF, Ankara, 196-205.
Tetzner, R. (2004). Cermen Tanrı ve Kahramanlarının Efsaneleri, (Çev: A. Yarbaş), İlya, İzmir.
Turgunbayer, C. (2007). “Türk Dünyası Destanlarında Ortak Motifler Üzerine”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat
Dergisi, 24, TDK, Ankara: 93-102.
İnternet
http://www.tulekagasi.eu/tueleklerintarihcesi/tulekdestani/index.html, sürüm 1.4.2017

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com