You are here

İSLÂM DÜŞÜNCESİNDE BİR TARTIŞMA METODOLOJİSİ OLARAK CEDEL

Methodology of a Dialectic in Islamic thought: Jadal

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Undoubtedly, “dialectic methodology”, which has came into existence from the internal dynamics of Islamic thought, contrary to the common assumption, has provided Islamic scholars and thinkers especially the Islamic theologians with great openings and facilities to understand and interpret Islamic texts. Thus, “jadal methodology”, which provides Islamic theologians with very significant opportunities and facilities in the course of the development of Islamic thought to establish firmly or reason some religious and philosophical thoughts and approaches they have accepted or have adopted. In other words, they have benefited today to a large extent from the methodology under some particular conditions in understanding and interpreting the religious Nasses even in the modern period. This study aims to cover the topic of “dialectic methodology” trying to clarify in a sense the methodological problem Islamic researchers have currently encountered by introducing the methodology used in the Middle Ages and further the basic arguments and grounds of this methodological approach.
Abstract (Original Language): 
Hiç kuşkusuz “cedel metodolojisi”, İslâm bilgin ve düşünürlerine bunlar içerisinde özellikle de kelâmcılara, kendi görüş ve düşüncelerini savunma veya karşıtlarının düşüncelerini ve iddialarını bastırma konusunda büyük bir açılım ve kolaylık sağlamıştır. İslâm kelâmcılarına, benimsemiş ya da kabul etmiş oldukları dinsel ve felsefî birtakım görüş ve yaklaşımlarını temellendirebilme veya gerekçelendirebilme konusunda çok önemli fırsatlar ve imkânlar sağlayan cedel metodolojisi, damgasını vurmuş olduğu dönemle sınırlı kalmamış; tam tersine, bugün bile dinsel görüş ve yaklaşımlarını değişik kategorilerde ifâde etmek isteyen kimselere, hâli hazırda bir tartışma yöntemi olarak hizmet etmeye devam etmektedir. İşte bu çalışma, özellikle de Ortaçağ İslâm Kelâmı’nda kelâmcılar ve filozoflarca benimsenen ve kullanılan cedel metodolojisinin temel yapısını ve argümanlarını tanıtmak suretiyle, İslâm araştırmacılarının bugün karşı karşıya kaldığı yöntem( sizlik) sorununa da bir anlamda ışık tutmayı amaçlamaktadır.
157-174

REFERENCES

References: 

Aristoteles, (ö. M.Ö. 322) Organon-V (Topikler), çev. Hamdi Ragıp Atademir, İstanbul:
Milli Eğitim Basımevi, 1952.
Atademir, Hamdi Ragıp, Aristo’nun Mantık ve İlim Anlayışı, Ankara Üniversitesi İlâhiyat
Fakültesi Yay., Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1974.
Atay, Hüseyin, “Kur’an’a Göre Münâzara Metodu”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Dergisi, cilt: XVII, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1969.
Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı - Arap-İslâm Kültüründeki
Bilgi Sistemlerinin Eleştirel Bir Analizi -, çev.: Burhan Köroğlu-Hasan Hacak-
Ekrem Demirli, İstanbul: Kitabevi, 1999.
―――, Arap-İslam Aklının Oluşumu, trc. İbrahim Akbaba, İstanbul: Kitabevi, 2000.
Cürcânî, es-Seyyîd eş-Şerîf ‘Ali b. Muhammed (ö.816/1413), et-Ta‘rifât, Beyrut: Dâru’l-
Kütübi’l-İlmiyye, 1416/1995.
Cüveynî, İmâm el-Haremeyn Abdülmelik b. Abdillâh (ö.478/1085), el-Kâfiye fi’l-Cedel,
thk. Fevkiye Hüseyin Mahmûd, Kahire 1979.
Demirci, Mustafa, Beytü’l-Hikme, İstanbul: İnsan Yay., 1996.
Doğan, Hüseyin, ‘Abdülkâhir el-Bağdâdî ve Yöntembilimine Eleştirel Bir Yaklaşım, (Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi), OMÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun 2004.
Emiroğlu, İbrahim, Ana Hatlarıyla Klasik Mantık, İstanbul: Asa Kitabevi, 1999.
―――, “Cedel Nedir?”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir: Dokuz
Eylül Üniversitesi Rektörlük Matbaası, sayı: XII, 1999.
―――, “Cedelin İşleyişi ve Değeri”, Tabula Rasa (Felsefe-Teoloji), yıl: I, sayı: II, Mayıs-
Ağustos, Isparta: Tuğra Matbaası, 2001.
Er, İzzet, Sosyal Gelişme ve İslam, İstanbul: Furkan Yay., 1994.
Ebherî, Esîrüddîn, Îsâgûcî (Mantığa Giriş), çev.: Hüseyin Sarıoğlu, İstanbul: İz Yayıncılık,
1998.
Fârâbî, Ebû Nasr Muhammed, (ö. 339/950), el-Mantık ‘inde’l-Fârâbî -III- (Kitâbu’l-
Cedel), thk. Refîk el-‘Acem, Beyrut: el-Mektebetü’l-Felsefiyye, 1986.
―――, “Kitâbu’l-Burhân” (Burhân Kitabı), çev. Mübahat Türker, Araştırma Dergisi,
Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, cilt: I, 1963.
―――, İlimlerin Sayımı (İhsâ’u’l-‘Ulûm), çev. Ahmet Ateş, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi,
1986.
Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed (ö.505/1111), İhyâu ‘Ulûmi’d-dîn, trc. Ali Arslan, İstanbul:
Merve Yay., 1993.
Giridî, Sırrî, Nakdü’l-Kelâm fî ‘Akâidi’l-İslâm (İlm-i Kelâm’ın Özü), sad. Kazım Albayrak,
İstanbul: Tahkim Yay., 1987.
Hilav, Selahattin, Diyalektik Düşüncenin Tarihi, İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1997.
İbn Haldûn, ‘Abdurrahmân Ebî Zeyd, (ö. 808/1406), Mukaddime, haz. Süleyman Uludağ,
cilt: II, İstanbul: Dergah Yay., 1991.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemâlüddîn, (ö. 711/1311), Lisânu’l-‘Arab, Beyrut: Dâru
Lisâni’l-‘Arab, ts.İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed (ö. 520/1126), Felsefetü İbn Rüşd -Faslu’l-Makâl -el-
Keşf ‘an Menâhici’l-Edille-, thk. el-Cennetü İhyâi’t-Türâs el-‘Arabiyyi fî Dâri’lÂfâki’l-
Cedîde, Beyrut 1402/1982.
İsfehânî, Ebû Kâsım el-Hüseyin Râgıb, (ö. 502/1108), el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, İstanbul:
Kahraman Yay., 1989.
İbn Sînâ, el-Hüseyin b. Abdullah Ebû ‘Ali, (ö. 428/1037), eş-Şifâ el-Mantık-IV –Kitâbu’l-
Cedel, thk. Ahmed Fuâd el-Ahvânî, Mısır, 1385/1965.
Joseph, H. W., An Introduction to Logic, Oxford University Press, 1967.
Kaya, Mahmut, İslâm Kaynakları Işığında Aristoteles ve Felsefesi, İstanbul: Ekin Yay.,
1983.
Kutluer, İlhan, İslâm’ın Klasik Çağında Felsefe Tasavvuru, İstanbul: İz Yayıncılık, 1996.
Lapidus, Ira M., İslâm Toplumları Tarihi, çev.: Yasin Aktay, İstanbul: İletişim Yay.,
2003.
Mantran, Robert, İslâm’ın Yayılış Tarihi (VII-XI. Yüzyıllar), çev.: İsmet Kayaoğlu, Ankara:
Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yay., 1991.
Neşşâr, ‘Ali Sâmî, Menâhicu’l-Bahs ‘inde Müfekkiri’l-İslâm, nşr. Abduh er-Râcihî, Beyrut
1404/1984.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ, Tehzîbu’l-Esmâ ve’l-Lüğât, Beyrut ts.
Özervarlı, M. Sait, Kelâm’da Yenilik Arayışları, İstanbul: Türkiye Diyânet Vakfı İslâm
Araştırmaları Merkezi Yay. (İSAM), 1998.
Ülken, Hilmi Ziya, Genel Felsefe Dersleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.,
Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1972.
Yavuz, Yusuf Şevki, Kur’an-ı Kerîm’de Tefekkür ve Tartışma Metodu, Bursa: İlim ve Kültür
Yay., 1983.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com