You are here

ŞİÎ-İMÂMİYYE’NİN EHL-İ BEYT TASAVVURU VE DİNÎ REFERANSLARI

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The phrase of Ahl al-Bayt, which means “The Prophet’s household” in general, has been of great importance in Islamic literature as a concept and function. In this regard, the term has been subject to debate and controversy between the Shiite and Sunni groups. The term of Ahl al-Bayt has been politicised due to the fact that it has been widely used in political events that resulted in Shia, and Shiite “imamate theory” has been developed on this ground. The study tries to explain what the phrase of Ahl al-Bayt means for Shiite-Imami. First, that Shia has allocated this term to the Prophet, his daughter Fatima and other Twelve Imams was discussed and detailed. Then, Shia’s interpretation of “Ayah al-Tathîr”, which forms their religious foundation of Ahl al-Bayt, and their association of “kisâ account” with this ayah were dealt with concisely. And finally Shia’s effort to create some relationship between Ahl al-Bayt concept and ayahs of “mawaddah” and “mubahalah” and their endeavor to justify these by using some hadiths, such as “thaqalayn account.”
Abstract (Original Language): 
Genel anlamda “Hz. Peygamber’in hane halkı” anlamına gelen Ehl-i Beyt terkibi, İslam literatüründe kavram ve fonksiyon olarak son derece önemli bir yere sahip olmuştur. Buna bağlı olarak söz konusu kavram, Şiî ve Sünnî fırkalar arasında ihtilaf meselesi hâline gelmiştir. Şia’nın teşekkülüne zemin hazırlayan siyasî hâdiselerde bu kavramın sıklıkla kullanılması, Ehl-i Beyt kavramının politize olmasıyla sonuçlanmış ve Şia’nın “İmâmet Nazariyesi” bu çerçevede oluşturulmuştur. Bu çalışmada Ehl-i Beyt terkibinin Şiî-İmâmiyye için ne anlam ifade ettiği açıklanmaya çalışılmıştır. Öncelikle Şia’nın bu kavramı, Hz. Peygamber, kızı Fâtıma ve diğer on iki imama tahsis etmesi ele alınmıştır. Ardından Şia’nın Ehl-i Beyt düşüncesinin dinî temellerinin oluşturan “tathîr âyeti”ni yorumlama tarzı ve “kisâ rivâyeti”nin bu âyet ile ilişkilendirilme biçiminden kısaca bahsedilmiştir. Daha sonra Şia’nın “meveddet” ve “mübâhele” âyetleri ile Ehl-i Beyt telakkisi arasında kurmaya çalıştığı ilgi ve bunu “sakaleyn rivâyeti” gibi hadislerle temellendirme çabası gösterilmiştir.
119
149

REFERENCES

References: 

Adıgüzel, Abdulcabbar, Kur’ân’ı Mezhebi Saik ve Kaygılarla Okumanın Şiî Formu,
Yüksek Lisans Tezi, (Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, 2012).
_____, “Erken Dönem Politik İhtilafların Şiî-İmâmî Ekoldeki Teolojik İzdüşümleri”,
e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi, IV/ 2, (2011), s. 63-122.
_____, “Şiîlikte İnanç Esasları”, Rıhle Dergisi, 5/18, (2014), s. 19-34.
Algar, Hamid, “Çârdeh Ma’sûm-i Pâk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
(DİA), 1993, VIII, 227-228.
Ayyâşî, Ebu’n-Nazr Muhammed b. Mes’ûd b. Ayyâş es-Sülemî, Tefsîru’l-ayyâşî, nşr.
el-Hâc es-Seyyid Hâşim er-Rasûlî el-Mahallâtî, (Tahran: el-Mektebetu’lİlmiyye
el-İslâmiyye, t.y.).
Bozan, Metin, “Oniki İmamcı Şia’nın Oluşum Süreci”, Rıhle Dergisi, 5/18, (2014),
s. 35-48.
Corbin, Henry, “Şiîlikte Velâyet Kavramı”, ter. Sabri Hizmetli, Ankara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26 (1983), s. 717-726.
Demircan, Adnan, Hz. Ali’nin Hilafet Hakkı Meselesinde Gadîr-i Hum Olayı,
(İstanbul: Beyan Yayınları, 1996).
_____, “Arap Siyasî Geleneğinin Ehl-i Beyt Tamlamasının Kavramlaşma Sürecine
Etkisi”, Marife, 4 (2004), s. 93-110.
Emir-Müezzi, Muhammed Ali, “İmâmî Şiilik’te Hadisin Sıhhat Kıstasları ve
Fakîhin Otoritesine Dair Değerlendirmeler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi, XII, 2 (2003), s. 313-348.
Fayda, Mustafa, “Mübâhele”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA),
2006, XXXI, 425.
Fevzî, Faruk Ömer, “Ehl-i Beyt Kavramı Üzerine”, ter. M. Bahaüddin Varol, Selçuk
Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (2000), s. 397-404.
Feyz-i Kâşânî, Molla Muhammed Muhsin b. Raziyuddin Şah Murtaza, Tefsîru’ssâfî,
(y.y.: Dâru’l-Murtaza, t.y.).
Fığlalı, Ethem Ruhi, “Gadîr-i Hum”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi
(DİA), 1996, XIII, 279-280.
Furat el-Kûfî, Furat b. İbrahim, Tefsîru furat el-kûfî, nşr. Muhammed el-Kâzım,
(Tahran: Müessesetu Vezâreti’s-Sekâfe ve’l-İrşâdi’l-İslâmî, 1410/1990).
İbnü’l-Mutahhar el-Hillî, Cemaluddin el-Hasan b. Yusuf, Minhâcu’l-kerâme fî
148 • SİİRT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ • CİLT: 2 • SAYI 1
ma‘rifeti’l-imâme, nşr. Abdurrahim Mubârek, 1. bs. (Kum: Müessesetu
Âşûrâ, 1379).
_____, İmamet, ter. Komisyon, (İstanbul: Alulbeyt Yayıncılık, 2008).
el-Kâtib, Ahmed, Şia’da Siyasal Düşüncenin Gelişimi –Şûrâ’dan Velâyet-i Fakîhe-,
ter. Mehmet Yolcu, 1. bs. (Ankara: Kitâbiyât Yayınları, 2005).
Kohlberg, Etan, “İmamiyye’den İsnaaşeriyye’ye”, ter. Cemil Hakyemez, Dinbilimleri
Akademik Araştırma Merkezi Dergisi, V, 3 (2005), s. 288-301.
el-Kummî, Ebu’l-Hasan Ali b. İbrahim, Tefsîru’l-kummî, nşr. es-Seyyid Tayyib el-
Musevî el-Cezâirî, (Kum: Daru’l-Kitâb, 1404).
el-Küleynî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Ya’kûb, el-Kâfî, nşr. Ali Ekber el-Ğifârî, 5.
bs. (Tahran: Dâru’l-Kutubu’l-İslâmî, 1363).
el-Mâzenderânî, Muhammed Mehdî el-Hâirî, Nûru’l-ebsâr fî ahvâli’l-eimmeti’ttis’ati’l-
ebrâr min zürriyyeti’l-hüseyn aleyhi ve aleyhimu’s-salâtu ve’s-selâm,
nşr. İbrahim el-Kütübî, (Necef: el-Matbaatu’l-İlmiyye, 1386/1956).
Meclisî, Allâme Muhammed Bâkır b. Muhammed Tâkî, Bihâru’l-envâri’l-câmia
li-dureri’l-eimmeti’l-athâr, nşr. Muhammed el-Bâkır el-Behbûdî, 2. bs.,
(Beyrut: Dâru İhyâ, 1403/1983).
el-Müezzî, Muhammed Ali Emir, “İmâmî Şiilik’te Hadisin Sıhhat Kıstasları ve
Fakîhin Otoritesine Dair Değerlendirmeler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi, XII/2 (2003), s. 313-314.
en-Nu’mânî, İbn Ebî Zeyneb Muhammed b. İbrahim, Kitâbu’l-gaybe, nşr. Fâris
Hasûn Kerîm, (Kum: Envâru’l-Hüdâ, 1422).
Öz, Mustafa, “Ehl-i Beyt”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA),
1994, X, 498-501.
Öztürk, Mustafa, Tefsirde Ehl-i Sünnet & Şia Polemikleri, (Ankara: Ankara Okulu
Yayınları, 2009).
Rızvanî, Üstad Ali Asker, Kur’ân ve Sünnet Işığında Ehlibeyt Mektebi, ter. Ebulfez
Kocadağ, (İstanbul: Kevser Yay., trz.).
Sharon, Moshe, “Ehl-i Beyt –Ev Halkı-”, ter. Cem Zorlu, Marife, 2004, IV/4, s.
341-353.
Sofuoğlu, Cemal, “Gadir-i Hum Meselesi”, AÜİFD, (1983), XXVI, 461-470.
Şâzân el-Kummî, İbn Cebrâîl b. İsmâîl b. Ebî Tâlib, el-Fedâil, (Necef: Matbaatu’l-
Haydariyye, 1381/1962).
Şeyh Mufîd, Ebû Abdillah Muhammed b. Nu’man el-Ukberî, el-Mesâilu’lŞİÎ-
İMÂMİYYE’NİN EHL-İ BEYT TASAVVURU VE DİNÎ REFERANSLARI • 149
ukberiyye, nşr. Ali Ekber el-İlâhî el-Horosânî, 2. bs. (Beyrut: Dâru’l-Müfîd,
1414/1993).
Şeyh Saduk, Muhammed b. Ali b. Bâbeveyh el-Kummî, el-İ’tikâdât fî dîni’limâmiyye,
nşr. ‘İsâm Abdusseyyid, 2. bs. (Beyrut: Dâru’l-Müfîd,
1414/1993).
_____, Kemalu’d-dîn temâmu’n-ni’me, nşr. Ali Ekber el-Ğifârî, 2. bs. (Kum:
Müessesetu’n-Neşri’l-İslâmî, 1405).
et-Tabatabâî, Allâme Seyyid Muhammed Hüseyin b. Muhammed, el-Mîzân
fî tefsîri’l-kur’ân, 2. bs. (Kum: Müessesetu Matbûâti İsmâiliyyân,
1390/1981).
et-Tabersî, eş-Şeyh Ebû Ali el-Fadl b. el-Hasan, Mecmau’l-beyân fî tefsîri’lkur’ân,
(Beyrut: Dâru’l-Marife, 1406/1986).
Turabi, Murtaza, Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli, nşr. Seyyid Seccad Hüseyni, (İstanbul:
Kevser Yayıncılık, t.y.).
et-Tûsî, Ebu Ca’fer Muhammed b. el-Hasan, el-Gaybe, nşr. Abdullah et-Tahrânî
ve Ali Ahmed Nâsih, (Kum: el-Me’ârifu’l-İslâmî, 1411).
_____, et-Tibyân fî tefsîri’l-kur’ân, nşr. Ahmed Habîb Kasîr el-Âmilî, (y.y.: Dâru
İhyâ, 1409).
Varol, Mehmet Bahaüddin, Ehli Beyt Kavramsal Boyut, 1. bs. (Konya: Yediveren
Yayınları, 2004).
_____, “İslam Tarihi’nin İlk İki Asrında Ehl-i Beyt’e İdeolojik Yaklaşımlar”, Marife,
4 (2004), s. 73-92.
Yavuz, Yusuf Şevki, “İmamiyye’nin Usûlü’d-din’e İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi”,
Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, (İstanbul:
1993), s. 667-689.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com