You are here

SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNİ OLUŞTURAN BİLEŞENLERİN TARİHİ SÜREÇ IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

EVALUATION OF THE COMPONENTS OF SOCIAL SECURITY SYSTEM FROM HISTORICAL PERSPECTIVE

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In order to protect themselves from social risks, human beings have developed some solutions and applied some measures since they emerged at the stage of history. People developed some methods such as social insurances, social assistances and social services when they noticed the incapability of traditional protection methods like individual savings and aids. The state which is responsible for the social security due to the principle of social state in the constitution is required to provide this responsibility in the determination of international social security principles. No premium regime of social security system which constitutes the Turkish social security system together with premium regime uses tools such as social assistances and social services which have supplementary treats. By introducing the treats and historical process of social insurances, social assistances and social services as the components of social security system. This article aims to throw a fresh light on social security studies which experience a restructuring process. Furthermore, due to the growing demand for social services, social services had been analyzed in detail.
Abstract (Original Language): 
İnsanlar sosyal risklerden korunabilmek için tarih sahnesine çıktıkları andan itibaren birtakım çareler düşünerek bazı önlemler geliştirmişlerdir. Tasarruf ve yardım gibi geleneksel koruma tekniklerinin yetersiz kaldığını gören insanoğlu sosyal sigorta, sosyal yardım ve sosyal hizmet yöntemlerini geliştirmiştir. Anayasadaki sosyal devlet ilkesi gereğince herkese sosyal güvenlik hakkını sağlamak zorunda olan devlet, bu sorumluluğunu uluslararası sosyal güvenlik ilkelerinin belirleyiciliğinde yerine getirmekle yükümlüdür. Primli ve primsiz iki rejimden oluşan Türk sosyal güvenlik sisteminin ikinci ayağını oluşturan sosyal yardım ve sosyal hizmetlerin tamamlayıcı ve boşluk doldurucu bir özelliği vardır. Bu makalenin amacı, sosyal güvenlik sistemini oluşturan sosyal sigortalar, sosyal yardımlar ve sosyal hizmetlerin tarihi sürecini ve özelliklerini ortaya koyarak yeniden yapılanma sürecinde olan sosyal güvenlik çalışmalarına ışık tutmaktır. Ayrıca sosyal hizmetlere artan yoğun ihtiyaç nedeniyle de sosyal hizmetler daha ayrıntılı bir analize tabi tutulmuştur.
408-468

REFERENCES

References: 

Achenbaum, W. Andrew: Social Security, Visions and Revisions, A Twentieth Century Fund Study, Cambridge, 1986.
Ağar, Tuğrul: "Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmet I", Sosyal Güvenlik Bülteni, S. 50, Eylül 1981, ss. 11-12; 35-36.
Ağar, Tuğrul: "Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmetler II", Sosyal Güvenlik Bülteni,
S. 50, Eylül 1981, ss. 9-10; 23-25.
Ağar, Tuğrul: "Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmet İlişkisi", Çalışma ve Sosyal Güvenlik Dergisi, S. 1, Kasım 1987, ss. 8-15.
Akipek, Jale: Vakıflar, Ankara, AÜ Hukuk Fakültesi Yay., 1970.
Akkaya, Ziya: "Atatürk, Sosyal Hizmet ve Toplum Kalkınması", Sosyal Hizmet
Dergisi, C. III, S. 1, 1966, ss. 20-23.
Akol, Osman Korkut: Kimsesiz Çocuklar, Ankara, Örnek Matbaası Yay., 1950.
Aktan, Coşkun Can, Özlem Özkıvrak: "Sosyal Devletin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi", (Çevrimiçi): http: / /www.canaktan.org/ politika/ refah-devleti/ dogusu-gelisim.htm, 22.01.2005, s. 1-15
Alper, Yusuf: Türkiye'de Sosyal Güvenlik ve Sosyal Sigortalar, 4. bs., Bursa,
Ekin Kitabevi Yay., 2003.
Altan, Ömer Zühtü: Sosyal Politika, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yay., 2004. Arıcı, Kadir: "Beveridge Planı", GÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,
C. II, S. 1-2, 1986, ss. 13-50.
Arıcı, Kadir: "Cumhuriyetimizin Yetmişbeşinci Yılında Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Gelinen Nokta", Yeni Türkiye Dergisi, Cumhuriyet Özel
Sayısı, Yıl: 4, S. 23-24, ss. 1932-1942.
Arıcı, Kadir: Sosyal Güvenlik, Ankara, Tes-İş Eğitim Yay., 1999.
Arıcı, Kadir: "Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Sosyal Hizmetlerin Yeniden Yapılandırılması", I. Sosyal Hizmetler Şurası, Ankara, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Yay., 2004, ss. 583-592.
Atalay,Tuna: "Türkiye Cumhuriyetinin Demokratik Bir Cumhuriyet Olarak Gelişmesinde Sosyal Hizmetler ve Sosyal Yardımların Yeri ve Önemi", Sosyal Hizmetler Dergisi, C. I, S. 9, Haziran 1999, ss. 5-12.
Ballar, Suat: Türk Hukukunda Sosyal Hizmet ve Çocuklar, İstanbul, Türkmen
Kitabevi Yay., 1988.
Başçı, Emel: Sosyal Refah Hizmetleri Değerlendirme Araştırması, Ankara, DPT
Yay., 1968.
Beveridge,
Si
r William: Social Insurance and Allied Services (Report), London,
1942.
Brown, John: The British Welfare State: A Critical History, Cambridge, 1995.
464 HASAN ŞENOCAK
Brown, Patricia, Jacques Ziller: "Introduction", Transformation in Social Security Systems, (Ed. IIAS Working Group on Social Security Systems), Brussels, International Institute of Administrative Sciences Publishing, 1997, ss. 1-14.
Cılga, İbrahim: "Türkiye'de Gelişme Sürecinde Sosyal Politikalar ve Sosyal Hizmetler", Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye'de Sosyal Hizmet Politikaları, Sosyal Hizmet Sempozyumu 2000, Yayına Haz.: İlhan Tomanbay, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu
Yay., 2002, ss. 66-81.
Çağatay, Neşet: Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Ankara, Türk Tarih Kurumu
Yay., 1997.
Çenberci, Mustafa: Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi, Ankara, Olgaç Yay., 1985.
Çengelci, Ethem: Cumhuriyet Türkiye'sinde Sosyal Hizmetlerin Örgütlenmesi,
Ankara, Şafak Kitabevi Yay., 1996.
Çengelci, Ethem: "Türkiye'de Sosyal Hizmetlerin Örgütlenmesi: Cumhuriyet Dönemi Gelişmeleri Üzerine Bir Değerlendirme", 2000'li Yıllara Doğru Sosyal Devletin Gerçekleştirilmesinde Sosyal Hizmetlerin Yeri ve Önemi, 4. Ulusal Sosyal Hizmetler Konferansı, Yayına Haz.: Kasım Karataş, Ankara, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi Yay.,
1997, ss. 281-292.
Çengelci, Ethem: "Cumhuriyet Döneminde Sosyal Hizmetlerin Gelişimi Üzerine Bir Yorum", Sosyal Hizmetler Dergisi, C. 1, S. 8, Ekim 1998, ss. 1-3.
Çengelci, Ethem: Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunun Türk Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmetler Yönetim Sistemi İçindeki Yeri, Ankara,
Aydınlar Matbaacılık Yay., 1998.
Day, Phyllis J.: A New History of Social Welfare, 2nd edition, Massachusetts,
Allyn and Bacon Publ., 1997.
Diamond, Peter A., Peter R. Orzsag: Saving Social Security: A Balanced Approach, Washington, D.C., The Brookings Institution Publ., 2004.
Dilik, Sait: Türkiye'de Sosyal Sigortalar: İktisadi Açıdan Bir Tahlil Denemesi,
Ankara, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., 1971. Dilik, Sait: "Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmetler Arasındaki İlişkiler", AÜ SBF
Dergisi, C. 35, S. 1-4, Ocak-Aralık 1980, ss. 73-84.
Dilik, Sait: "Sosyal Yardımlar-İki Anlamlı Bir Terim", AÜ SBF Dergisi, C. 35, S. 1¬4, Ocak-Aralık 1980, ss. 55-72.
Dilik, Sait: Sosyal Güvenlik, Ankara, Kamu-İş Yay., 1991.
Dilik, Sait: "Sosyal Güvenliğin Tarihsel Gelişimi", AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 43, S. 1-2, Ocak-Haziran 1988, ss. 41-80.
Dilik, Sait: Gelir ve Servet Politikası, Adapazarı, Sakarya Üniversitesi Yay., 1999.
DPT, Türkiye'de Sosyal Hizmetlerin Durumu, Ankara, DPT Yay., 1966.
DPT, Sosyal Hizmetler ve Yardımlar Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Sekizinci
Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara, DPT Yay., 2001.
SOSYAL
GÜVENLİ
K SİSTEMİNİ OLUŞTURAN 465
BİLEŞENLERİN TARİHİ SÜREÇ IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Ekin, Nusret, Yusuf Alper, Tekin Akgeyik: Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Arayışlar: Özelleştirme ve Yeniden Yapılanma, İstanbul, İTO Yay., 1999.
Ekinci, Yusuf: Ahilik ve Meslek Eğitimi, 2 bs., Ankara, MEB Yay., 1990.
Erkan, A. Rıza, Gönül Erkan: "Darüleytamlar", HÜ Sosyal Hizmetler Yüksek Okulu Dergisi, C. V, S. 2-3, Ocak 1987, s. 61-68.
Ersöz; Halis Yunus: "Doğuşundan Günümüze Sosyal Politika Anlayışı ve Sosyal Politika Kurumlarının Değişen Rolü", İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, C.
53, S. 2, 2003, ss. 119-144.
Fer, Muslih: "Türkiye'de Sosyal Hizmetler", Sosyal Hizmet Dergisi, C. II, S. 1,
Mayıs 1966, ss. 6-8.
Fer, Muslih: "Korunmaya Muhtaç Çocuklar", (Der. Feyyaz Gölcüklü), Korunmaya Muhtaç Çocuklar, İstanbul, İktisadi Araştırmalar Vakfı Yay., 1970,
ss. 10-42.
Ferrara,
Pete
r J.: A New Deal for Social Security, Washington, D.C., Cato Institute
Publ., 1998.
Friedlander, Walter
A.
: Sosyal Hizmetin Kavram ve Metodları, Çev. Elkin Besin, Ankara, Sağlık Bakanlığı Yay., 1965.
Gough, Ian: "Refah Devleti", Çev.: Kamil Güngör, New Palgrave Dictionary of Economics, Vol: 4
Gökçe, Birsen: Cumhuriyet Döneminde Çocuk ve Gençlere Ait Yasal Düzenlemeler ve Yayınlar, Ankara, TC Başbakanlık Gençlik ve Spor
Bakanlığı Yay., 1983.
Gölpınarlı, Abdülbaki: "İslam Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı ve Kaynakları", İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, C. XI, Ekim 1949, ss. 3-354.
Güven, Sami: Sosyal Politikanın Temelleri, Bursa, Ezgi Yay., 1995.
Güzel, Ali, Ali Rıza Okur: Sosyal Güvenlik Hukuku, 6. bs., İstanbul, Beta Yay.,
1998.
Hatemi, Hüseyin: Medeni Hukuk Tüzel Kişilikleri, Eski Vakıflar, İstanbul, İÜ Hukuk Fakültesi Yay., C. I, 1979.
III. Milli Sosyal Hizmetler Konferansı, Türkiye'de Sosyal Değişme ve Sosyal Hizmetler, Ankara, Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yay., 1968.
ILO, Administrative Practice of Social Insurance, Geneva, International Labour
Office, 1955.
ILO, Introduction to Social Security, Geneva, International Labour Office, 1984.
İkizoğlu, Musa: "Türkiye'de Yoksulluk ve Sosyal Yardım Uygulamalarının Bugünkü Durumu", İnsani Gelişme ve Sosyal Hizmet, Prof. Dr. Nesrin Koşar'a Armağan, (Yayına Haz.: Kasım Karataş, Çiğdem Arıkan), Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yay., 2001,
ss. 161-169.
İlik, İ. Bülent: "Türkiye'de Sosyal Hizmet Uygulamaları ve Yeni Hizmet Önerileri", Avrupa Birliği Sürecinde Sosyal Hizmet Politikaları, Sosyal
466 HASAN ŞENOCAK
Hizmet Sempozyumu 2000, (Yayına Haz.: İlhan Tomanbay), Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yay., 2002, ss. 85-94.
İnanç, Tevfik, Akın Doğan: "Sosyal Hizmet Kavramı ve Yaşlılık", I. Sosyal Hizmetler Şurası, Ankara, Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yay., 2004,
ss. 339-343.
İzveren, Adil: Sosyal Politika ve Sosyal Sigortalar, Ankara, AÜ Hukuk Fakültesi
Yay., 1970.
Kal'a Ahmet: Fütüvvet ve Ahiliğin Doğuşu, Bahaddin Özgel'e Armağan, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Yay., 1990, ss. 273-282.
Koray, Meryem: "Sosyal Refah Devleti: Kimi İçin Umut, Kimi İçin Kaygı Kaynağı", Sosyal Demokrat Yaklaşımlar, İstanbul, SODEV-TÜSES Yay.,
2003, ss. 93-113.
Köprülü, Mehmet Fuat: İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesi, İstanbul, yy, 1983.
Kuntbay, Günseli: "Sosyal Güvenlik Kapsamının Anlamı ve Kapsamı", Sosyal
Hizmetler Dergisi, C. III, S. 9, Haziran 1969, s. 3-11.
Kurtulmuş, Sevgi: "Cumhuriyet'in 75. Yılında Türk Sosyal Güvenlik Sistemimiz", Yeni Türkiye Dergisi, Cumhuriyet Özel Sayısı, Yıl: 4, S. 23-24, ss.
19491956.
Kut, Sema: "Sosyal Çalışma ve Sosyal Hizmetler", Türkiye'de ve Almanya'da Sosyal Hizmetler, Ansiklopedik Sözlük (Editörler: Ruşen Keleş, Jürgen Nowak, İlhan Tomanbay), Ankara, Selvi Yay., 1991, ss. 155-158.
Lundberg, Karl A.: "Sosyal Yardım Nedir", Çev. Ülker Ergun, Sosyal Hizmet
Dergisi, C. I, S. 2, 1960, ss. 6-7.
Migdley, James: "Challenges Facing Social Security", Challenges to Social Security, Ed.: James Midgley, Martin B. Tracy, Connecticut, 1996, ss. 1-22.
Moroney, Robert M., Judy Krysik: Social Policy and Social Work: Critical Essays on the Welfare State, 2nd edition, New York, Adline de Gruyter Publ.,
1998.
Öğüt, Tahir: 18 ve 19 Yüzyılda Urfa Şehrinin Ekonomik ve Sosyal Yapılanmasında Rızvaniye Vakfının Yeri, İÜ., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1999, İstanbul.
Özdemir, Süleyman: "Refah Devleti ve Üstlendiği Temel Görevler Üzerine Bir İnceleme", AB-Türkiye & Endüstri İlişkileri, (editör: Alpay Hekimler),
İstanbul, Beta Yay., 2004.
Özdemir, Süleyman: Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul, İTO Yay.,
2004.
Photography, Futran: "How Have Social Mobilization and Social Reform
Movement
s Affected Social Welfare?", Social Welfare in Today's World, (ed. William H., Ronald Whitaker, C. Federico), 2nd edition, New York, The McGraw-Hill Companies, Inc. Publ., 1997, ss. 151-194.
RG. 24.05.1983, S. 18059. RG. 27.5.1983, S. 18059.
SOSYAL
GÜVENLİ
K SİSTEMİNİ OLUŞTURAN 467
BİLEŞENLERİN TARİHİ SÜREÇ IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Richardson, J. Henry: İktisadi ve Mali Yönüyle Sosyal Güvenlik, Çev. Turan Yazgan, İstanbul, İÜ. İktisat Fakültesi Yay., 1970.
Saracel, Nüket: Sosyal Yardım ve Hizmet Kuruluşlarının Sosyal Politikası ve Türkiye Yardım Sevenler Derneği Uygulaması, Afyon, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yay., 1997.
Serozan, Rona: Çocuk Hukuku, İstanbul, Beta Yay., 2000.
Seyyar, Ali: "Sosyal Sigortalar Sisteminde Bakım Sigortası", Sosyal Güvenlik
Dünyası Dergisi, Yıl: 1, S. 2, Ekim-Aralık 1998.
Seyyar, Ali: Sosyal Güvenlik Terimleri: Ansiklopedik Sözlük, İstanbul, Papatya
Yay., 2005.
Soykut, Refik H.: Ahi Evran, Ankara, yy., 1976.
Sözer, Ali Nazım: Sosyal Sigorta İlişkisi, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yay.,
1991.
Sözer, Ali Nazım: Türkiye'de Sosyal Hukuk, İzmir, Fakülteler Kitabevi Yay.,
1998.
Şakar, Müjdat: Sosyal Sigortalar Uygulaması, 6. bs., İstanbul, Beta Yay., 2002
Talas, Cahit: Sosyal Güvenlik ve Türk İşçi Sigortaları, Ankara, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., 1953.
Talas, Cahit: Sosyal Ekonomi, Ankara, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., 1972.
Talas, Cahit: Toplumsal Politika, Ankara, İmge Kitabevi, 1990.
Talas; Cahit: Sosyal Ekonomi, 6. bs., Ankara, S Yay., 1992.
Talas, Cahit: Toplumsal Ekonomi, 7. bs., Ankara, İmge Kitabevi Yay., 1997.
Taştekil, Sevda: "Sosyal Hizmet Kavramı ve Sosyal Hizmetlerin Sosyal Güvenlik Sistemi İçindeki Yeri ve Önemi", İktisat ve Maliye, C. XXXVI, S. 11, Kasım
1989, ss. 458-462.
Tokol, Aysen: Sosyal Politika, Bursa, Vipaş Yay., 2000.
Tomanbay, İlhan: "Türkiye'de Sosyal Hizmetlerin Tarihi", Türkiye'de ve Almanya'da Sosyal Hizmetler, Ansiklopedik Sözlük (Ed.: Ruşen Keleş, Jürgen Nowak, İlhan Tomanbay), Ankara, Selvi Yay., 1991, s. 210.
Tomanbay, İlhan: "Türkiye'nin Sosyal Politikası İçinde Sosyal Hizmetlerin Durumu, Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye'de Sosyal Hizmet Politikaları, Sosyal Hizmet Sempozyumu 2000, (Yayına Haz.: İlhan Tomanbay), Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yay., 2002, ss. 26-35.
Tomanbay, İlhan: Sosyal Çalışma Sözlüğü, Ankara, Selvi Yay., 1999.
Tufan, Beril: "Sosyal Refah Alanında Gönüllü Kuruluşlar", Sosyal Hizmet Dergisi, C. VI, S. 4, Kasım-Aralık-Ocak 1973-1974, ss. 9-13.
Tuna, Orhan, Nevzat Yalçıntaş: Sosyal Siyaset, İstanbul, Filiz Kitabevi Yay., 2000.
Tuncay, A. Can: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 9. bs., İstanbul, Beta Yay.,
2000.
468 HASAN ŞENOCAK
Tuncay, Aydın: Eski Vakıf Hükümlerimiz ve Vakıfla İlgili Bazı İnceleme ve Sorunlar, İstanbul, Yıldız Sarayı Vakfı Yay., 1984.
Tunçomağ, Kenan: "Sosyal Güvenlik Bakımından Elli Yıllık Gelişme", Türk İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukunun Elli Yılı, İstanbul, Basisen Yay.,
ss. 159-186.
Tunçomağ, Kenan: Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Sigortalar, 5. bs.,
İstanbul, Beta Yay., 2000.
TÜSİAD, Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yeniden Yapılanma, İstanbul,
TÜSİAD Yay., 1997.
Uğurlu, Ayşe: "Sosyal Güvenlik", Türkiye'de Çalışan Çocuklar Semineri,
Ankara, DİE Yay., 2002, ss. 204-221.
Walker, Robert L.: Social Security and Welfare: Concepts and Comparisons,
Berkshire Open University Pres, 2005.
Yalçıntaş, Nevzat: "Sosyal Hizmetler Politikası", Türkiye'de Sosyal Değişme ve Sosyal Hizmetler, Ill. Milli Sosyal Hizmetler Konferansı, Ankara, Sosyal
Hizmetler Genel Müdürlüğü Yay., 1968, ss. 117-121.
Yazgan, Turan: Türkiye'de Sosyal Güvenlik Sistemi, İktisadi Araştırmalar Vakfı
Yay., İstanbul, 1969.
Yazgan, Turan: Gelir Dağılımı Açısından Sosyal Güvenlik, İstanbul, İÜ İktisat
Fakültesi Yay., 1975.
Yazgan, Turan: Görüşler, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., 1977.
Yazgan, Turan: Sosyal Sigorta, İstanbul, İÜ İktisat Fakültesi Yay., 1977.
Yazgan, Turan: Türk Sosyal Güvenlik Sistemi ve Meseleleri, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., 1981.
Yazgan, Turan: "Sosyal Güvenliğin Yaygınlaştırılması ve Etkinliğinin Artırılması", 2. Türkiye İktisat Kongresi, (2-7 Kasım 1981-İzmir), Ankara, DPT Yay.,
1981, ss. 455-473.
Yazgan,Turan: İktisatçılar İçin Sosyal Güvenlik Ders Notları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul, 1992

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com