You are here

TÜRKİYE’DE ÖZÜRLÜLERE YÖNELİK YASAL DÜZENLEMELER

DISABLED PEOPLE ORIENTED LEGAL REGULATIONS IN TURKEY

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
In modern societies, the governments have the responsibility for pledging equal rights and opportunities, which have been assured by laws and regulations, in all aspects of life for the disabled to act independently. This is also true in Turkey, where there are many regulations related directly or indirectly to disabled people. However, the rules and regulations on disabled people are fairly disorganized. The aim of this study is to evaluate these scattered regulations in our country and study them as a whole. Constitutional Law, which provides a basis for all legislative laws and regulations, and Disabled People Law 5378 are two distinctive Laws that take the rights of disabled people under protection in our country. This study focuses on the regulations towards disabled people by considering the rationale given above. Firstly, the laws and regulations embraced within the constitutional law are discussed, and then the Disabled People law 5378 is debated in detail in terms of its regulations regarding education, employment and similar issues. In order to explain and clarify the subjects some legal documents and texts were used in this study.
Abstract (Original Language): 
Çağdaş ülkelerde, özürlü bireylerin hayatın her yönüne eşit katılım imkânı ile bağımlı olmadan yaşama olanaklarına kavuşturulması doğrultusunda devletlere önemli sorumluluklar yüklenmekte, özürlü bireylerin hakları yasal düzenlemelerle güvence altına alınmaktadır. Türkiye'de ise, özürlü bireylerimiz ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgili pek çok yasal düzenlemeden söz edilebilir. Ancak mevzuatımızda büyük bir dağınıklık söz konusudur. Çalışmanın amacı ise bu bağlamda, özürlülere yönelik ülkemizdeki dağınık mevzuatın konuları açısından bir arada ve topluca değerlendirilmesidir. Anayasamız özürlü bireylere yönelik diğer yasal düzenlemelere hukuki bir dayanak sağlayan maddeleri nedeniyle ve 5378 sayılı Özürlüler Kanunu özürlü bireylerin haklarını koruma altına alan özel bir yasal düzenleme olarak ülkemizdeki diğer yasal metinlerden ayrılarak öne çıkmaktadır. Bu temel gerekçeden hareketle çalışmamızda özürlülere yönelik yasal düzenlemeler ele alınırken ilk olarak Anayasamızdaki düzenlemelere değinilmiş ardından 5378 sayılı Özürlüler Kanununun eğitime, istihdama vb. alanlara yönelik düzenlemeleri ayrıntılı bir biçimde irdelenmiştir. Konunun açıklanmasında gerekli görüldükçe diğer yasal metinlerden de yararlanılmıştır.
169–221

REFERENCES

References: 

ALPAGUT Gülsevil (2004). “4857 sayıl Yasa’da İşverenin Özürlü, Eski
Hükümlü ve Terör Mağduru Çalıştırma Zorunluluğu”, Mercek, Y.9, S.4,
Nisan 2004.
ALPAGUT Gülsevil (2005). “Özürlüler Hakkında Kanun ve Özürlü Çalıştırma
Zorunluluğu Konusunda Mevzuattaki Son Değişiklikler”, Mercek, Y.10,
S.40, Ekim 2005.
ALTAN Ömer Zühtü (1976). Sakatlar ve Türkiye’de Çalışma Sorunları,
Eskişehir Ticari İlimler Akademisi, No. 146/90, Eskişehir.
ALTAN Ömer Zühtü (1998). “Kota Tekniği ve Kota Oranlarının
Yükseltilmesinde Ülkemizde Daha Çok Sakatın İstihdam Edilebilmesine
Yardımcı Olabilir mi?”, Mercek Dergisi, MESS, Türkiye Metal
Sanayicileri Sendikası, s. 25–33.
ALTAN Ömer Zühtü (2004). Sosyal Politika Dersleri, Anadolu Üniversitesi
Yayınları, No. 1592, Eskişehir.
ALTAN Ömer Zühtü (2008). Sosyal Politika. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
AÖF Yayını.
AYDIN Ufuk (2002). “İşverenlerin Özürlü İşçi Çalıştıra Sorumluluğu”,
http://www.eso-es.net/kurumsal/yazi.asp?15 adresinden 06.08.2002
tarihide elde edilen nüsha.
AYDIN Yusuf (1991). Sakatların İstihdamı Hakkında Tüzük Uygulaması
Açısından Sakatların Çalışma Sorunlarının İncelenmesi ve Zonguldak
Örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ayrımcılıkla Mücadele Bir Eğitim El Kitabı (2005). Avrupa Topluluğu Resmi
Yayınlar Bürosu, İtalya.
AYTAÇ Serpil (1993). Sakatların Mesleki Rehabilitasyonu ve İstihdamı,
Verimlilik Dergisi, Milli Prodüktive Merkezi Yayınları, S.2.
BAKIRCI Nadi ve diğerleri (2006). “Özürlülerin Sağlık Hizmetlerine
Ulaşmadaki Zorlukları: Ön Çalışma”, Ulusal Katılımlı Kent ve Sağlık
Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı, 7-9 Haziran 2006, s.185-186.
218 YENER ŞİŞMAN
BEYAZOVA Mehmet (1986). “Mesleki Rehabilitasyon Açısından Sakatların
Değerlendirilmesi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler
Yüksekokulu Dergisi, C.4, S.2-3, Mayıs-Eylül 1986.
CANİKLİOĞLU Nurşen (1991). Türk Hukukunda Sakat ve Eski Hükümlü
Çalıştırma Yükümlülüğü, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
ÇAĞATAY Güler (2006). “Kent Ergonomisi”, Ulusal Katılımlı Kent ve Sağlık
Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı, 7-9 Haziran 2006, s.86-92.
ÇAĞLAR Selda (2009). Uluslararası Hukuk ve Türk Hukuk Sisteminde
Engellilerin Eğitim Hakkı ve Devlet Yükümlülükleri, (Yayınlanmamış
Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
DİE , Türkiye Özürlüler Araştırması, (2002).
EKMEKÇİ Ömer (1987). “Yeni Tüzük Hükümleri Uyarınca Sakat İşçi Çalıştırma
Yükümü”, İstanbul Barosu Dergisi., C.IV, S.6., İstanbul.
GÖZE Ayferi (1976). Sosyal Devlet Sistemi, İstanbul.
GÜVEN Sami (1995). Sosyal Politikanın Temelleri, Ezgi Kitabevi, Bursa.
İNSEL, Ahmet (2009). “Fırsat Eşitliği Değil, Eşitlik!”, Radikal İki, 15.2.2009
KARATAŞ Kasım (2001). “Özürlülerin İstihdamı ve Çalışma Yaşamında
Karşılaşılan Sorunlar”, Kasım Karataş (Ed), Görme Özürlüler İçin
Rehabilitasyon Deneyimleri, Yeni Rehabilitasyon Politikaları ve Meslek
Tanımları, Körler Federasyonu Yayını, No:4, 2001b:141-151, Ankara.
KARATAŞ Kasım (2002). “Engellilerin Toplumla Bütünleşme Sorunları”, Ufkun
Ötesi Bilim Dergisi, C.2, S.2, Kasım 2002, s.43–55.
KONGAR Emre (1972). Sosyal Çalışmaya Giriş, Ankara, Sosyal Bilimler
Derneği Yayınları.
KONGAR Emre (1978). İnsani Yönlendirme ve Sosyal Hizmetler, Ankara.
KORAY Meryem-TOPÇUOĞLU Alper (1995). Sosyal Politika, Ezgi Kitabevi,
Bursa.
KORKUT Levent (2009). Ayrımcılık Karşıtı Hukuk, İnsan Hakları Gündemi
Derneği, Ankara.
KURT Dilek (1997). “Çalıştırma Zorunluluğu İstihdam İçin Çözüm mü?”,
Mercek, Y2, S.7, Temmuz 1997.
TÜRKİYE’DE ÖZÜRLÜLERE YÖNELİK YASAL DÜZENLEMELER 219
KUT Sema (1981). Sakatlıklar ve Sosyo-Ekonomik Önlemler, Halk Sağlığı ve
Sakatlıklar Sempozyumu, Ankara.
KUTAL Gülten (1993). “Sakatların Ekonomik Hayata Katılması”, İş
Hukukunun Ulusal ve Uluslararası Temel ve Güncel Sorunları, Kamu-İş,
Ankara.
MEŞHUR A. Filiz (2004). “Özürlülerin Çalışma Yaşamına Katılma Gereği ve
Uygulanan İstihdam Politikalarının Değerlendirilmesi”, ÖZ-VERİ
Dergisi, Aralık 2004, Cilt: 1 Sayı: 2,
http://www.ozida.gov.tr/ozveri/ov2/ov2ozcalyaskatilma.htm (Erişim
Tarihi:13.03.2009).
MERT Gülten (1990). “Özürlülerin Rehabilitasyon Sorunları ve İlgili
Çalışmalar”, Atatürk Üniversitesi Tıp Bülteni, C.22, S.4, Nisan 1990.
ÖLÇEN Maksule ve ÖLÇEN Ali Nejat (1991). Özürlüler Hukuku, Zihinsel
Ytersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı Yayın No: 1, Ankara.
ÖN RAPOR HAZIRLAMA KOMİSYONU (2005). II.Özürlüler Şurası,
Özürlülerin İşgücü Piyasasına Katılımı Taslak Raporu,T.C.Başbakanlık
Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, s.52-63.
ÖZGÖKÇELER Serhat ve ALPER Yusuf (2010). “Özürlüler Kanunu’nun Sosyal
Model Açısından Değerlendirilmesi”, İşletme ve Ekonomi Araştırmaları
Dergisi, C.1, S.1, s.33–54.
ÖZTUNA Bedi Nur (1971). “Lütfen, Davamıza Bütün Derinlikleri İle Kulak
Veriniz…”, Sakatlar Dünyası, S.1, Temmuz 1971.
ÖZÜRLÜLER ŞURASI (1999). Çağdaş Toplum Yaşam ve Özürlüler Komisyon
Raporları Genel Kurul Görüşmeleri, Ankara.
Özürlü Nüfusun Temel Nitelikleri, http://www.ozida.gov.tr/
arastirma/tr_ozurluler_arastirmasi/blm1.pdf (Erişim Tarihi: 15.01.2010).
II. Özürlüler Şurası, Yerel Yönetimler ve Özürlüler, Komisyon Raporları ve
Genel Kurul Görüşmeleri, 26-28 Eylül 2005, T. C. Başbakanlık Özürlüler
İdaresi Başkanlığı Yayını, Ankara.
Sakatlar İçin Ulusal Eylem Planı (1993). Ç.S.G.B. Sakatları Koruma Milli
Koordinasyon Kurulu, Ankara.
SEYYAR Ali (2000). “Uluslararası Boyutuyla Özürlü Kota Sistemi”, Kamu-İş
Dergisi, S.1, C.6, Ekim 2000.
220 YENER ŞİŞMAN
SEYYAR Ali (2006). Özürlülere Adanmış Sosyal Politika Yazıları, Adapazarı
Büyükşehir Belediyesi.
SÖZER Ali Nazım (1994). Türkiye’de Sosyal Hukuk, Kamu-İş Yayınları,
Ankara.
ŞAHİN Hatice (2004). “Engellilik Kimin Sorunu? Bireyin mi, Toplumun mu?”,
Özveri, Sayı:1.
ŞİŞMAN Yener (1995). Türkiye’de Sakat Çalıştırma Yükümlülüğünün
Düzenlenmesi ve Uygulanması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
TELİMEN Osman (1971). “Kişisel Özelliklerinden Dolayı İş Bulma İmkânı
Sınırlı Olanlar Sorunu”, Sevk ve İdare Dergisi, S.38, Ekim 1971.
TUFAN İ., ARUN, Ö. (2006). Türkiye Özürlüler Araştırması 2002 İkincil Analizi,
Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Sosyal ve Beşeri Bilimler
Araştırma Grubu, Ankara.
Türkiye Özürlüler Araştırması 2002. (2004). T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik
Enstitüsü Başkanlığı ve T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı,
DİE Matbaası, Ankara.
UŞAN M. Fatih (1999). İş Hukukunda Sakat İstihdamı, Türkiye Sağlık İşçileri
Sendikası, Ankara.
UŞAN M. Fatih (2003). Mesleki Eğitim ve İstihdam Devlet Personel Rejimi ve İş
Mevzuatı, e-akademi Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet
Dergisi, S.15, s.1–50.
WINTER Jerry Alan (Çev. Mehmet ERGÜN) (2004). “Toplumsal Bir Sorun
Çözümleyici Olarak Özürlü Hakları Hareketinin Gelişimi (The
Development of The Disability Rights Movement As a Social Problem
Solver)”, Özveri Dergisi, C.1, Sayı 2, http://www.ozida.gov.tr (Erişim
Tarihi: 09.04.2009).
YILMAZ Zuhal (2004). Çalışan Özürlülerin İş Yaşamında Karşılaştıkları
Sorunlar ve Bunları Etkileyen Etmenler, Özveri Dergisi, Cilt. 1, Sayı: 2,
s.153- 375, Aralık 2004.
YILMAZ Zuhal (2004). Çalışan Özürlülerin İş Yaşamında Karşılaştıkları
Sorunlar ve Bunları Etkileyen Etmenler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
http://www.ozida.gov.tr/engelsizturkiyeprojesi.htm, Erişim Tarihi: 09.04.2009.
TÜRKİYE’DE ÖZÜRLÜLERE YÖNELİK YASAL DÜZENLEMELER 221
http://www.6nokta.org.tr/#105 (Erişim Tarihi: 09.04.2009).
http://www.ozida.gov.tr/raporlar/uluslararasi/bm/ozurluhaklaribildirgesi/
BMsakathaklaribildirisi.htm (Erişim Tarihi: 15.01.2010).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com