Mesnevi Hadîsleri (Tesbît ve Tahrîc)

Peygamberimizin Şemâili1 adlı eseri ile tanıdığım kıymetli Ali Yardım Hoca hakkında bilgiler vererek yazımıza başlayalım. "Prof. Dr. Ali Yardım, zora talip olmayı prensip edinmiş, çalışmalarında hep ortaya orijinal eserler koymak gayreti içinde olan bir ilim adamı tipi idi. Bu bakımdan da çalışmalarını her zaman "yeni bir şeyler söylemek ve yapmak" adına yürütürdü. İlk yetişme çağlarından beri kendisini besleyen ve şekillendiren eserler Türk İslam kültürünün klasik kaynaklarıdır. Bu manada gerek muhaddislik cephesinde gerek kültür adamlığı cephesinde hep birinci el klasik kaynaklara dayanma ve bunları maharetle kullanma titizliği ve disiplini müşahede edilir. Günümüz hadisçileri arasında "Kültür Hadisçiliği" konusundaki çalışmalarıyla çığır açmıştır. Hamili olduğu birikim ve tecrübe ile günümüz hadisçiliğinin sadece masa başında yapılamayacağını, buna mukabil hadis bereketinin vatan coğrafyasının her karışına saçılmış bulunduğunu bizzat göstermiştir. Buhârî'nin kendi döneminde yaptığı meşakkatli hadis yolculuklarının bir benzerini günümüzde icra etmiş ve "mimarî eser kitabelerinde hadis aramak" maksadıyla iki vilayet dışında ülkemizdeki her yere gitmeye muvaffak olmuştur (Hadis Kıvılcımları bu sürecin sonunda ortaya çıkan eserdir). Diğer taraftan hadis arayışlarını yazma eser kütüphanelerinde sürdürmüş, binlerce yazmayı tedkîk etmiş ve tesbît ettiği yazma hadis kitapları üzerine doktora tezleri yöneterek de ayrı bir çığır açmıştır."2 Mesnevi Hadisleri, merhum Prof. Dr. Ali Yardım'ın Kayseri Yüksek İslam Enstitüsü hocalığı yıllarında (1967-1970) Prof. Dr. M. Tayyip Okiç nezaretinde liyakat tezi olarak hazırladığı ve 1984 yılında doktora tezi haline getirdiği eseridir. Mesnevinin hadislerini esas alan bu çalışma, Ali Yardım'ın tamamlamak niyetinde olduğu fakat ömrünün vefa etmediği, Mesnevinin yanı sıra Fîh-i Mâfîh, Dîvân-ı Kebîr ve Mecâlis-i Seb'a ile Sultan Veled'in Maârifini içine alan "Mevlana'da Hadis Kültürü" projesinin ilk ayağını oluşturmaktadır. Kitap, eseri neşre hazırlayan ve aynı zaman Ali Yardım'ın oğlu olan Dr. Mustafa Sinan Yardım'ın "Eser Üzerine" başlıklı yazısıyla başlar. Mehmet S. Hatipoğlu'nun Takriz'i, merhum Prof. Dr. Tayyip Okiç'in bu çalışmanın tamamlanmasına müteakip yazmış oluğu takdim yazısı ve Ali Yardım'ın Ön-söz'ü ile kitabın asıl bölümüne geçilir. "Giriş" kısmında ilk olarak "Mevlana ve Mesnevîsi" başlığı karşımıza çıkar ve burada Hz. Mevlana'nın hayatı ve Mesnevî hakkında alt başlıklar halinde bilgi verilir. Daha sonra "Hadislerin Tahrîci" başlığı altında hadisleri nakletme geleneğinden tahrîcin doğuşuna kadar geçen evre anlatılır, geçmişten günümüze kadar yapılmış olan tahrîc çalışmalarının kısa bir tasnifi yapılır. "Kaynak ve Araştırmalara Bir Bakış" başlığı altında önce kaynakların önemine değinilir, ardından çalışmada kaynak seçimi ve kullanımı hakkında izlenen yol anlatılır. Ve son olarak da Mesnevi üzerinde yapılmış çalışmalara kısaca değinilir.