You are here

Rusya İmparatorluğunun Kuzey Azerbaycan daki Sömürge Politikasının Antitürk Ve Antimüslüman Mahiyeti

Journal Name:

Publication Year:

Author Name
Abstract (2. Language): 
Conquest of Northern Azerbaijan by Russian Empire and conquer policy of Russian in Soviet historiography. There is need to mark that Russian Caucasian in XIX hundred the process is given more objectively and called "most less area". The conquest of Northern Azerbaijan from the Russian begins since 1801 year by with gaining of Eastern Georgian and completed by Turkmanchai treaty in 1828 year, between Iran and Russian. For justifying in Azerbaijan soils Russian charism adjusted here economy policy. The main problem of this policy which was pointed against turk and muslim population consist of education, social-supports among christian population. Immigration armenian to the turk places were a part of policy. Overpopulated armenian frequently justified in territory of Northern khanst. In aftermath created the basically for armenian state – "armenain district" Multiplicity of armenian population in Karabakh zone to overpopulate them was also the part of their policy. So here archive document based the relationship of Russian charism with turkish population and muslim pointed to the basically against them.
Abstract (Original Language): 
Sovyet dönemi tarih bilimciliğinde Kuzey Azerbaycan'ın Rusya tarafından işgali ve buradaki sömürge politikası ile ilgili var olan gerçeği yansıtmayan bilimsel konsept şekillenmiş ve güya XIX. yüzyılın başlangıcında bağımsız olarak yaşayamayan Azerbaycan'ın, İran ve Türkiye gibi "geri kalmış" ülkelere oranla Rusya ile "birleşmesi" "daha az bela" olduğu savı ileri sürülmüştür. Sonralar ise, "birleştirilme" konsepti "katılma" ile değiştirilmiştir. Şunu da kaydedelim ki, sözkonusu süreç, XIX. yüzyıl Rus Kafkasya bilimciliğinde Sovyet dönemine oranla daha doğru takdim edilmiş ve gerçek adıyla "işgal" olarak isimlendirilmiştir. Rusya'nın Kuzey Azerbaycan'ı işgali, 1801 yılında Doğu Gürcistan'ın birleştirilmesinden sonra başlamış ve 1828 yılında İran'la Rusya arasında imzalanmış Türkmençay anlaşması ile sonuçlanmıştır. İşgal ve sonraki Çarizm döneminde, Güney Kafkasya bölgesinin büyük kısmını içine alan Azerbaycan topraklarında güçlenmek amacıyla sömürge politikası izlenmiştir. Türk ve Müslüman halka karşı doğrultulan bu politikanın asıl mahiyeti, burada Hıristiyan halktan oluşan toplumsal destek yaratmaktan ibaretti. Ermenilerin Kafkasya'ya naklettirilmesi ve bizzat Türk topraklarına yerleştirilmesi bu amaca hizmet etmekteydi. Şöyle ki, buraya nakledilen Ermenilerin bir kısmı İrevan Hanlığı topraklarına yerleştirilerek, bu bölgede sonralar kurulacak Ermeni devletinin temeli olan "Ermeni Vilayeti" oluşturulmuştur. Karabağ'da Ermeni halkının sayısının göçmenler sayesinde artırılması da bu siyasetin bir parçasıydı. Fakat Türk halkı yalnız kendi topraklarını kaybetmiyor, aynı zamanda haklarından da mahrum bırakılıyordu. Böylece dayandığımız arşiv belgeleri Rusya İmparatorluğunun Kafkasya'yı işgal ettiği ilk günlerden yerli Müslüman Türk halkına karşı maksatlı tavır takındığı, bölgede uyguladığı sömürge politikasının daha fazla bunlara karşı doğrulttuğunu onaylamaktadır.
FULL TEXT (PDF): 

REFERENCES

References: 

1.
Azərbaycan tarixi, 3 cilddə, II c.,Bakı, 1964, XII fəsil.
2.
Azərbaycan tarixi, Uzaq keçmişdən 1870
-
ci ilə qədər., II nəşr,
Redaktoru Süleyman Əliyarlı, Bakı, 2009, XVI bölüm.
3.
Azərbaycan tarixi üzrə qay
naqlar., II nəşr, Redaktoru Süleyman
Əliyarlı, Bakı,2007, sənəd 62.
4.
ABDULLAYEV, Q.B., Azerbaydjan v XVIII beke i
vzaimootnoşenie eqo s Rossiey, Bakı,1965
.
5.
Aktı sobrannıye Kavkazskoy Arxeoqrafiçeskoy Komissiey
(sonralar Aktı...), Pod red. A.Berje, t.
IV, Tif
lis, 1870, dok.1028.
6.
Aktı..., t.6, ç.1,Tiflis, 1874, dok. 1035,1036,
1038, 1163.
7.
Aktı..., t.6, ç.2, Tiflis, 1876, dok.1079
-
1081
.
8.
Aktı..., t.7, Tiflis, 1878, dok.35, 368, 407.
9.
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Dövlət Arxivi
(ARMDA,fond 24,siyahı 1,iş 141,v.2
26
10.
ARMDA, f.47,siy.1,iş 6.
11.
ARMDA, f.63,siy.1, iş14.
12.
ARMDA, f.75,siy.1, iş 6,8,11
.
13.
ARMDA, f.130,siy.1,iş13,121
14.
BAKIXANOV, A, Gülüstani
-
İrəm, Bakı
, 1951.
15.
QUBAYDULİN, A., Feodalnıye klassı i krestyanstvo v
Azerbaydjane v XIX veke.

otd. ottisk iz sb. “Vos
tokovedeniya”, t.3,
Baku,1928.
16.
QRİBOYEDOV, A.S., Soçineniya, t.2,Moskva,1971
. 17.
ƏLİYARLI, S.S., “Buz qırıldımı?” Volfqanq Esnter Lerxin
məktubu haqqında, Azərbaycan jurnalı, No 1, 1989.
18.
ƏLİYEV, M., Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işgalının
tarixşünaslıg
ı, Bakı, 2001.
19.
YEROŞKİN, N.P., Krepoctniçeskoye samoderjaviye i yeqo
politiçeskiye institutı (Pervaya polovina XIX veka), Moskva, 1981.
20.
İBRAQİMBEYLİ, X.M., Rossiya i Azerbaydjan v pervoy treti
XIX veka, Moskva, 1969.
21.
Gürcüstan Mərkəzi Dövlət Tarix Arxiv
i (GMDA), f.2, siy.1,iş
203,559,1034, 1597, 1992,2317,3011,3025, 3859.
22.
Kommunist qəzeti, 30 yanvar, 1964
-
cü il.
23.
Obozrenie Rossiyskix vladeniy za Kavkazom v statistiçeskom,
etnoqrafiçeskom, topoqrafiçeskom otnoşeniyax, ç.III, tablisa “B”, SPb, 1836.
24.
POK
ROVSKİY,V.P., Diplomatiya i voynı sarskoy Possii v XIX
stoletiy, M.
-
L.,1924.
25.
Rusiya Federasiyası Mərkəzi Dövlət Arxivi (RFMDA), f.1377,
siy. 1, iş 12,29.
26.
Sov. İKP XXIV qurultayının qərarı ilə əlaqədar olaraq ideoloji
işi daha da genişləndirmək sahəsində r
espublika partiya təşkilatının vəzifələri
haqqında materiallar.
29
-
30
oktyabr
1971
-
ci
il
,
Bakı
, 1972.
27.
Şavrov, N.N., Novaya uqroza russkomu delu v Zakavkazye:
Predstoyaşaya rasprodaja Muqani inarodsam, SPb,1911
.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com