AN ANALYSIS OF A META-CRITICISM: HALIDE EDIB ADIVAR,
“TENKIDI TENKID”
Journal Name:
- Turkish Studies
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
It’s thought that, after 1970s, referring to the field of empirical
translation studies, existence of descriptive branch comes to the forefront
as a distinctive feature at its own battle to be a science for translations
studies which can be deemed to be new. Researches and studies at this
branch enrich the field, interrogate the existing, produce information for
the applied branch, benefit from the view of theoretical branch and
support this field. It can be accepted that as to the lack of theoretical view
to supervise the translator before 1970s, there was a lack of sense of
translation criticism at this period in one side. While abstract and
unattainable concepts of good, correct, faithful were used, as a part of a
criticism mechanism, due to the process-based, source-oriented and
prescriptive theories used before the period of Translation Studies, the
concept of translation norms which shows a historical and changeable
feature and translation equivalence as a historical and relational concept
were started to be used at translation due to the target-oriented theory of
the translation scholar Gideon Toury (Bengi-Öner, 1999: 118). On the
other side, looking at the field of translation criticism in the light of targetoriented
theories, we should be aware of not only norms and limitations
that form the translation but also norms and limitations of translation
critique. As a meta-criticism sample, the corpus of the present study is
the article by Halide Edib that was published in 1942 in the journal of
Tercüme with the title of “Tenkidi Tenkid” (Critique of a critique). In her
meta-criticism, Edib deals with the criticism by Ankara Language Faculty
Associative Professors Ms Saffet Korkut and Mr İrfan Şahinbaş, which is
about the translation of Hamlet made by İstanbul University English
seminar. Edib says that “There are many ways for translation; but these
are the main principles applied consciously or unconsciously” (Edib,
1942: 138) and criticizes the critique of Korkut and Şahinbaş according
to her own perception of translation at these times. In this context, the
aim of the present study is to show the perceptions on translation
criticism which is common at these times and make a descriptive analysis
of a Meta-Criticism by examining the norms and limitations presented at
the critique and the meta-criticism.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
1970’lerden sonra görgül bir alan olan çeviribilimden bahsederken, çevirilerin bir nevi laboratuvar ortamına alındığı, betimleyici alanın varlığının, yeni sayılabilecek bir sosyal bilimler alanı olan çeviribilimin kendi bilimsellik savaşında ayırt edici özelliği olarak ön plana çıktığı düşünülmektedir. Bu alanda yapılan araştırmalar, çalışmalar alana zenginlik katmakta, var olanı sorgulamakta, uygulama alanı için bilgiler üretip kuramsal alanın bakış açısından yararlanıp aynı zamanda da bu alanı beslemektedir. 1970’lerden önce ise kuramsal görüşlerin çevirmeni yeterince aydınlatacak durumda olmaması, bir yandan da o dönemdeki çeviri eleştirisi algısının da eksikliğinin göstergesi olarak kabul edilebilir. Çeviribilimden önceki dönemde, süreç-ağırlıklı, kaynak odaklı ve kuralcı kuramlar sayesinde, eleştiri mekanizmasının bir parçası olarak çeviride, soyut ve ulaşılması mümkün olmayan iyi, doğru, sadık gibi ifadeler kullanılırken, çeviribilimci Gideon Toury’nin erek odaklı kuramı sayesinde çeviride tarihsel ve değişken özellik gösteren bir kavram olarak çeviri normları ve tarihsel ve ilişkisel bir kavram olan çeviri eşdeğerliği kavramları kullanılmaya başlanmıştır (Bengi-Öner, 1999: 118). Diğer yandan erek odaklı kuramlar ışığında çeviri eleştirisi alanına baktığımızda, sadece çeviri metnin oluşumundaki norm ve kısıtlamalar değil aynı zamanda çeviri eleştirmeninin de belirli norm ve kısıtlamalar altında eleştiriyi gerçekleştirdiğinin farkında olmamız yerinde olacaktır. Bu çalışmanın bütüncesini bir üst-eleştiri örneği olarak; Halide Edib’in 1942 yılında Tercüme dergisinde yayımlanan “Tenkidi Tenkid” adlı makalesi oluşturmaktadır. Edib, yaptığı üst eleştiride, Ankara Dil Fakültesi Doçentlerinden Bayan Saffet Korkut ile Bay İrfan Şahinbaş’ın “Hamlet Tercümesi” başlığında yaptıkları tenkidi ele alır ve “Tercümede birçok yollar tutulabilir; fakat hepsinin bilerek bilmeyerek dayandıkları ana esaslar şunlardır” (Edib, 1942: 138) diyerek kendi norm ve kısıtlamaları doğrultusunda bir üst-eleştiri gerçekleştirir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, yapılan eleştirinin ve üst-eleştirinin sunduğu norm ve kısıtlamaları ele alarak dönemin yaygın çeviri eleştirisi anlayışını
ortaya koymak ve betimleyici bir üst-eleştiri incelemesi yapmaktır.
- 30