You are here

HÜRRİYET GAZETESİ’NE GÖRE OSMANLI EKONOMİSİNİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ (1868-1870)

PROBLEMS AND SOLUTION PROPOSALS OF THE OTTOMAN ECONOMY BY HURRIYET NEWSPAPER

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12455

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The first newspaper published in the Ottoman Empire was the newspaper of the year 1831 published by the state.It is to announce to the public the modernization movements in which this newspaper was made by the intended state and to direct the people to this issue. This newspaper has not succeeded in directing the public and the public has not been popular. Newspapers started to form public opinion in the Ottoman State after 1860. They questioned economic and political decisions of the state and harshly criticized state bureaucrats. As the newspapers grew in number, intellectuals who performed journalism professionally and were known as professional journalists emerged. These intellectuals used newspapers to check the state power and endeavored to inform public regarding state policies. Ottoman bureaucrats were annoyed by the success of the press in driving public opinion and issued decrees to limit press. Accordingly, bureaucrats closed down Muhbir ve Tasvir-i Efkar and exiled writers of the newspaper, namely Namık Kemal, Ziya Paşa and Ali Suavi to Anatolia. Journalists who were banished to Anatolia fled to Europe in order to keep fighting. They formed Yeni Osmanlılar Fellowship by coming together in Paris and kept striving to illuminate Ottoman public opinion. The fellowship formed Muhbir in 1867 and Hürriyet in 1868 in London. Hürriyet followed a dissident publication policy and published opinion articles regarding fiscal and political problems rather than giving news. Economic articles, which are the topic of this study, were seen in Hürriyet. In this articles, economic and fiscal policies of the state were criticized.
Abstract (Original Language): 
Osmanlı devletinde yayımlanan ilk gazete 1831 senesinde devlet tarafından yayımlanan Takvimi-i Vekayi gazetesidir. Bu gazetenin çıkarılış amacı devletin yapmış olduğu modernleşme hareketlerini halka duyurmak ve halkı bu konuda yönlendirmektir. Bu gazete kamuoyunu yönlendirmede başarılı olamamış ve gazeteye halk rağbet etmemiştir. Osmanlı devletinde gazeteler 1860 senesinden sonra kamuoyu oluşturmaya başlamıştır. Gazeteler, devletin iktisadi ve siyasi politikalarını sorgulamış ve devlet bürokratlarını setçe eleştirmiştir. Gazetelerin fazlalaşması sonucu ülkede gazeteciliği meslek olarak icra eden gazeteci mesleği ile anılan aydınlar oluşmuştur. Aydınlar, gazeteleri devleti denetleyen bir güç olarak kullanmış ve devlet politikaları hakkında halkın bilgi sahibi olması için çaba göstermiştir. Osmanlı bürokratları, basının kamuoyunu yönlendirmedeki başarısından ürkmüşler ve basını sınırlandırmak amacıyla kararnameler çıkartmıştır. Bu doğrultuda bürokratlar, 1867 senesinde Muhbir ve Tasvir-i Efkar’ı kapatmış ve gazetenin yazarları olan Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ali Suavi’yi Anadolu’ya sürgüne yollamıştır. Anadolu’ya sürgün edilen gazeteciler mücadelelerini sürdürmek amacıyla Avrupa’ya kaçmışlardır. Paris’te bir araya gelerek Yeni Osmanlılar Cemiyeti’ni teşkil etmiş ve Osmanlı kamuoyunu aydınlatma mücadelesine devam etmişlerdir. Yeni Osmanlılar Cemiyeti, Londra’da 1867’de Muhbir’i ve 1868’de Hürriyet’i çıkartmıştır. Hürriyet, muhalif bir yayım politikası izlemiş, gazete, haber vermekten ziyade dönemin iktisadi, mali ve siyasi sorunlar hakkında düşünce ve fikir yazıları yayımlamıştır. Bu çalışmanın konusu olan ekonomi sektöründe de Hürriyet’te iktisadi yazılar görülmüştür. Yayımlanan makalelerde devletin iktisadi ve mali politikaları tenkit edilmiştir.
61
86

REFERENCES

References: 

Hürriyet, (9 Rebiyülevvel 1285/29 Haziran 1868), Sayı:1,
Hürriyet, (17 Ramazan 1286/21 Aralık 1869), Sayı:78,
(İmzasız), (20 Cemaziyülevvel 1285/7 Eylül 1868), “Hürriyeti Teşvikan Doksan Bir İmza İle
İstanbul’dan Aldığımız İltifatnamedir 7 Cemaziyülevvel Sene 1285”, Hürriyet, Sayı:11, s.2.
(İmzasız),(19 Recep 1286-a/25 Ekim 1869),“İstanbul’dan Mektup”, Hürriyet, Sayı:70, ss.1.
(İmzasız), (25 Şaban 1286-b/ 29 Kasım 1869), “Bir Zat Tarafından Mektup,” Hürriyet, Sayı:75, s.1.
Ali Suavi, (17 Ramazan 1286/21 Aralık 1869), “Suavi Efendi Tarafından Gelen Mektup Sureti”,
Hürriyet, Sayı:78, s.1-3.
Kanizade Rıfat Bey, (6 Şaban 1285/22 Kasım 1868), “Babıali’nin Akd Edeceği İstikrazı Ümmeti
Osmaniye’nin Kabul Etmeyeceğini Havi İstanbul’dan Yüz İki İmza İle Aldığımız
Protestonamedir”, Hürriyet, Sayı:21, s.1-2.
Namık Kemal, (21 Rebiyülahir 1285-a/10 Ağustos 1868),“Mülkümüzün Servetine Dair Makale”
Hürriyet, Sayı:7, s.1-4.
Namık Kemal, (28 Rebiyülahir 1285-b/17 Ağustos 1868),“Mülkümüzün Servetine Dair Geçen
Numaradaki Makaleye Zeyl “, Hürriyet, Sayı:8, s.1-4.
Namık Kemal, 13 Cemaziyülevvel 1285-c/31 Ağustos 1868), “Sekizinci Numaramızdaki Makale
Bendine Zeyl” Hürriyet, Sayı:10, s.1-3.
Namık Kemal, (2 Şaban 1285-d/16 Kasım 1868), “Ecnebilerin Tasarruf-ı Emlak Salahiyeti”,
Hürriyet, Sayı:21, s.2-5.
Namık Kemal, (7 Ramazan 1285-e/28 Aralık 1868), “İstanbul Vergisi”, Hürriyet, Sayı:26, s.4-5.
Namık Kemal, (1 Zilhicce 1285-f/15 Mart 1869), “Yeni İstikraz”, Hürriyet, Sayı:38, s.1-2.
Namık Kemal, (5 Safer 1286-a/17 Mayıs 1869), “Esham-ı Umumiye Üzerine” Hürriyet, Sayı:47,
s.1-2.
84 Kenan DEMİR
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/31
Namık Kemal, (22 Cemaziyülevvel 1286-b/30 Ağustos 1869), “Muvazene-i Maliye 1 Hizmet”
Hürriyet, Sayı:62, s.1-4.
Namık Kemal, (29 Cemaziyülevvel 1286-c/6 Eylül 1869), “Muvazene-i Maliye 2 İbret”, Hürriyet,
Sayı:63, s.1-5.
Ziya Paşa, (13 Şaban 1285-a/29 Kasım 1868), “İstikraz-ı Cedit Üzerine Yeni Osmanlılar Cemiyetinin
Mütalaatı”, Hürriyet, Sayı:22, s.1-6.
Ziya Paşa, (10 Zilkade 1285-e/22 Şubat 1869), “Karınca Kanatlandı” Hürriyet, Sayı:35, s.1-2.
Ziya Paşa, (1 Zilhicce 1285-b/15 Mart 1869/22 Zilhicce 1285-c/5 Nisan 1869/29 Zilhicce 1285-d/12
Nisan 1869/21 Muharrem 1286-a/3 Mayıs 1869/5 Safer 1286-b/17 Mayıs 1869/12 Safer
1286-c/17 Mayıs 1869), “Yeni Osmanlılardan Bir Zat Tarafından Matbaamıza Gönderilip
Gazetemizde Derç Edilmekte Olan Hatıraların Maba’dıdır”, Hürriyet, Sayı:38, s.6-8;
Sayı:41, s.7; Sayı:42, s.8; Sayı:45, s.8; Sayı:47, s.3-4; Sayı:48, s.7-8.
“Ziya Paşa”, (2010-a), Tanzimat’tan Bugüne Edebiyat Ansiklopedisi, C:2, İstanbul, Yapı Kredi
Yayınları, 3. Baskı.
“Ziya Paşa”, (1998-b), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C:8, İstanbul, Dergâh Yayınları.
Akbulut, U. (Spring 2013), “Osmanlı Basın Tarihine Bir Katkı: Gazetelerin Yayınlanma Amaçları
Üzerine (1831-1878)”, Turkish Studies, Volume 8/5.
Akşin, S. (2007), Kısa Türkiye Tarihi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Akün, Ö. F. (2006), “Namık Kemal”, İslam Ansiklopedisi, C:32, İstanbul, Türk Diyanet Vakfı
Yayınları.
Akyılmaz, G. (1999), “Birinci Jön Türk Hareketinin (Yeni Osmanlılar Cemiyeti) İdeolojisine Bir
Örnek: Namık Kemal ve Fikirleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
Dergisi, Sayı:2.
Aslan, B. (2010), Fikir ve Edebiyat Hayatımızda Namık Kemal, İstanbul, Küçükçekmece Belediyesi
Kültür Yayınları.
Banarlı, N. S. (1997), “Ziya Paşa”, Resimli Türk Edebiyat Tarihi, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi.
Başkut, C. F. (1966), Gazetecilik Dersleri, İstanbul, Sermet Matbaası.
Berkes, N. (1942), “Namık Kemal’in Fikri Tekamülü”, Namık Kemal Hakkında, İstanbul, Vakit
Matbaası.
Bergen, L. (2012), “Batılaşma ve Modernleşme Olgusu Karşısında Bir Osmanlı: Namık Kemal”,
Haz: Namık Kemal Üniversitesi, Namık Kemal (1840-1888), Tekirdağ, Namık Kemal
Üniversitesi Yayını.
Bilgegil, M. K. (1970), Ziya Paşa Üzerine Bir Araştırma, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Basımevi.
Bolay, S. H. (2002), “Tanzimat’tan Cumhuriyete Türk Düşünce Tarihi”, Türkler Ansiklopedisi, C:14,
Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
Boran, B. S. (1942), “Namık Kemal’in Sosyal Fikirleri”, Namık Kemal Hakkında, İstanbul, Vakit
Matbaası.
Canelli, M. (1986), Ziya Paşa Hayatı Sanatı Fikirleri, İstanbul, Yeni Asya Yayınları.
Çavdar, T. (2007), İz Bırakan Gazeteler ve Gazeteciler, Ankara, İmge Yayınevi.
Çakmak, D. (2001), Osmanlı İktisadi Düşüncenin Evrimi, İstanbul, Libra Yayınevi.
Çelik, H. (1998), “Hürriyet Gazetesi”, İslam Ansiklopedisi, C:18, İstanbul, Türk Diyanet Vakfı.
Çelik, H. (1994), Ali Suavi ve Dönemi, İstanbul, İletişim Yayınları.
Dizdaroğlu, H. (1971), Namık Kemal, İstanbul, Varlık Yayınevi.
Hürriyet Gazetesi’ne Göre Osmanlı Ekonomisinin Sorunları ve Çözüm… 85
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/31
Doğaner, Y. (Haziran 2012), “Hürriyet ve Modernleşme Enstrümanı Olarak Osmanlıda Basın”,
Edebiyat Fakültesi Dergisi, C:29, Sayı:1.
Emil, B. (Kasım 1989), “Tanzimat’ın Büyük İdealisti: Namık Kemal”, Türkiye Günlüğü, Sayı:8.
Emre, A. (2012), “Namık Kemalin Makaleleri”, Haz: Namık Kemal Üniversitesi, Namık Kemal
(1840-1888), Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi Yayını.
FAHRİ, Z. (1939), “Namık Kemal”, Ülkü Halkevleri Dergisi, C:12, Sayı:71.
Hikmet, İ. (1932), Ziya Paşa Hayatı ve Eserler, İstanbul, Kanaat Kütüphanesi.
Gevgilili, A. (1983), “Türkiye Basını”, Cumhuriyet Ansiklopedisi, C:1, İstanbul, İletişim Yayınları.
Göçgün, Ö. (2001), Ziya Paşanın Hayatı Eserleri, Edebi Kişiliği Bütün Şiirleri ve Eserlerinden,
Açıklamalı Seçmeler, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gündüz, U. (20-22 Aralık 2010), “Namık Kemalin Gazetecilik Anlayışında Batılaşma Düşüncesi”,
Tekirdağ, Uluslararası Namık Kemal, Sempozyumu.
Güz-Bayhan, N.- G. (2016) “İlk Muhalefet Gazetesi Olarak İbret”, Abant Kültürel Araştırmalar
Dergisi, C.1, Sayı:1.
Jeltjakov, A. D. (1979), Türkiye’nin Sosyo-Politik ve Kültürel Hayatında Basın, Ankara, Basın Yayın
Genel Müdürlüğü Yayınları.
İnuğur, N. (1999), Basın Yayın Tarihi, İstanbul, Der Yayınları, 4. Basım.
Karalioğlu, S. K. (1984), Ziya Paşa Hayatı ve Şiirleri, İstanbul, İnkılap ve Akka Basımevi.
Koç, C. O. (2012), “Namık Kemal’in Sosyal ve Siyasi Meselelere Gazetecilik Cephesinden Bakışı”,
Haz: Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi Yayını.
Koçak, C. (2003-a), “Yeni Osmanlılar ve Birinci Meşrutiyet”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce:
Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi, C:1, İstanbul, İletişim Yayınları, 5.Baskı.
Koçak, C. (2003-b),” Namık Kemal”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Tanzimat ve Meşrutiyetin
Birikimi, C:1, İstanbul, İletişim Yayınları, 5.Baskı.
Koloğlu, O. (2006), Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul, Pozitif Yayınları.
Koloğlu, O. (1985), “Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye
Ansiklopedisi, C:1, İstanbul, İletişim Yayınları.
Kuntay, M. C. (2010), Namık Kemal, C:1, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Tayınları.
Kurdakul, Ş. (2003), Namık Kemal, İstanbul, Evrensel Basın Yayın, 3. Basım.
Lewis, B. (2004), Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 9.Baskı.
Mardin, Ş. (1985), “Yeni Osmanlılar ve Siyasi Fikirleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye
Ansiklopedisi, C:6, İstanbul, İletişim Yayınları.
Mordtmann, A. D. (1999), İstanbul ve Yeni Osmanlılar, İstanbul, Pera Yayıncılık.
Nalcıoğlu, B. U. (2013), Osmanlı’da Muhalif Basının Doğuşu 1828-1878, İstanbul, Yeditepe
Yayınları.
Oral, S. (1968), Türk Basın Tarihi 1728-1922, Yeni Adım Matbaası.
Öz, A. (2012), “Tekevvün Kıvranışları: Namık Kemal’in Düşünce ve Edebiyat Dünyasının
Teşekkülünde Etkilenme”, Haz: Namık Kemal Üniversitesi, Namık Kemal (1840-1888),
Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi Yayını.
Özdemir, G. (20-22 Aralık 2010), “Siyasi Bir Muhalif Olarak Namık Kemal”, Tekirdağ, Uluslararası
Namık Kemal, Sempozyumu.
86 Kenan DEMİR
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/31
Özkul, M. M. (2012),“Namık Kemal Siyasetinin Dinamikleri: Siyasal Düşünce ve Kavramlar”, Haz:
Namık Kemal Üniversitesi, Namık Kemal (1840-1888), Tekirdağ, Namık Kemal
Üniversitesi Yayını.
Öztürk, H. (Yaz 1999), “Namık Kemal: Devlete Rağmen Özgürlük İsteyen Adam”, Liberal Düşünce,
C:4, Sayı:15.
Sayar, A. G. (2006), Osmanlı İktisat Düşüncesinin Çağdaşlaşması, İstanbul, Ötüken Yayınları,
3.Basım.
Somel, S. A. (2003), “Osmanlı Reform Çağında Osmanlılık Düşüncesi, (1839-1913)”, Modern
Türkiye’de Siyasi Düşünce: Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi, C:1, İstanbul, İletişim
Yayınları, 5.Baskı.
Sungu, İ. (1999), “Tanzimat ve Yeni Osmanlılar”, Tanzimat 2, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı
Yayınları.
Şahin, V. (2010), “Namık Kemal Mektuplarında Şiir, Tiyatro ve Gazete Üzerine Tenkitler”,
Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S:13.
Şapolyo, E. B. (1969), Türk Gazetecilik Tarihi ve Her Yönüyle Basın, Güven Matbaası.
Şener, A. (1994), “Osmanlı Mali Düşüncesinin Çağdaşlaşması”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü
Uluslararası Sempozyumu 31 Ekim-3 Kasım 1989, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Tanpınar, A. H. (2006), 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
Tevfik, E. (1973), Yeni Osmanlılar Tarihi, İstanbul, Hürriyet Yayınları.
Tosun, N. (2012), “Siyasi Tanzimat’tan Edebi Tanzimat’a: Namık Kemal”, Haz: Namık Kemal
Üniversitesi, Namık Kemal (1840-1888), Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi Yayını.
Topuz, H. (1973), 100 Soruda Türk Basın Tarihi, İstanbul, Çiçek Yayınevi.
Topuz, H. (2003), 2. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, İstanbul, Remzi Kitabevi.
Tuncer, H. (2012), “Sanatı ve Düşünceleriyle Bir İnsan ve Yazar Olarak Namık Kemal Portresi”,
Haz: Namık Kemal Üniversitesi, Namık Kemal (1840-1888), Tekirdağ, Namık Kemal
Üniversitesi Yayını.
Turan, N. K.(10-15 Eylül 2007),“Osmanlı Politik Eleştiri Geleneğinde Ziya Paşanın Zafernamesi”
İcanas 38, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Türkiye, Vol:7.
Uçman, A. (2011), “Kısa Bir Ömrün Hikayesi Namık Kemal”, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı
Yayınları.
Uçman, A. (Bahar 2014) “Tanzimat’tan Sonra Edebiyat ve Siyaset: Namık Kemal ve Ziya Paşa
Örneği”, İstanbul Üniversitesi, Türkiyat Mecmuası, C:24, S:1.
Uçman, A. (1999), “Ziya Paşa”, Yaşamlarıyla Yapıtlarıyla Osmanlı Ansiklopedisi C:2, İstanbul,
Yapı Kredi Yayınları.
Uçman, A. (2013), “Ziya Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C:44, İstanbul, Diyanet Vakfı Yayınları.
Uraz, M. (1946), Ziya Paşa Hayatı ve Şiirleri, İstanbul, Numune Matbaası.
Ülken, H. Z. (2005), Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yayınları, 8. Baskı.
Yamaç, M. (20-22 Aralık 2010), “İlk Siyasal Muhalefet Örneği Yeni Osmanlılar ve Namık Kemal”,
Tekirdağ, Uluslararası Namık Kemal Sempozyumu.
Yener, A. G. (2012), “Bir Yeni Osmanlı Olarak Namık Kemal’in Reformcu Düşünceleri Üzerine
Notlar”, Haz: Namık Kemal Üniversitesi, Namık Kemal (1840-1888), Tekirdağ, Namık
Kemal Üniversitesi Yayını.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com