You are here

XIX. YÜZYILDA BALIKESİR'DE GİYİM-KUŞAM ZEVKİ VE BİR KUMAŞ TÜCCARI

CLOTH'S PLEASURE IN XIXTH CENTURY IN BALIKESİR AND A CLOTH MERCHANT

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.42
Abstract (2. Language): 
It is possible to expose the structure of Ottoman society through the tereke registers which constitute one of the main sources of Ottoman socio-economic history. Analyzing tereke registers is the way to conceptualize the past and to find though static some data respecting the time of their registry. In addition, these registers also provide some information regarding the taste and life styles of people in different levels of Ottoman society. Particularly the preferences for the taste of clothing reflect the statutes and economic power of the people in the society. The purpose of this study is to find out what is the relations between the taste of clothing and the basic necessities of people by analyzing the tereke register ofa merchant in Balıkesir in the 19th century. Since the nineteenth century is a period of transformation in Ottoman Empire as is the case all over the world, another aim is to check whether these changes were visible in Balıkesir and to what extent. The answers will be given upon the registry of that Merchant, Hacı Halil. Any change in the taste of clothing between the earlier centuries and the 19th century will be noted according to the registry. Because of this registry we can find out the trade connections, transactions and payment relations among the merchants of Balıkesir. Using this individual's registry allows us to look at the socio-economic structure of Ottoman society closely.
Abstract (Original Language): 
Osmanlı sosyo-ekonomik tarihinin en önemli kaynaklarından biri olan tereke defterleri sayesinde Osmanlı toplumunu oluşturan yapıyı ortaya koymak mümkündür. Tereke kayıtlarının incelenmesi ile kayıt edildiği döneme dair durağan da olsa veriler bulmak, geçmişi hayal etmenin bir yoludur. Ayrıca bu kayıtlar toplumun her katmanındaki insanların tercihleri ve yaşam biçimleri hakkında bilgiler de sunarlar. Özellikle giyim-kuşam hakkındaki tercihler, insanların sosyal statülerini ve ekonomik güçlerini ele vermektedir. Bu çalışmada amaç, XIX. yüzyılın ikinci yarısına ait bir tüccarın tereke kaydına dayanarak, Osmanlı taşrasında orta ölçekli bir şehir olan Balıkesir'deki giyim kuşam zevkini ve bu anlamda halkın ihtiyaçlarını tespit etmeye çalışmaktır. Tabii ki ele aldığımız dönem bütün dünyada olduğu gibi Osmanlı Devleti'nde de her alanda değişimin yaşandığı bir dönemdir. Bu değişim Balıkesir'e yansımış mıdır? Eğer yansıdı ise nasıl ve hangi oranda gerçekleşmiştir? Bu soruların cevapları, temel kaynağımız olan Balıkesirli bir tüccar Hacı Halil'in terekesi çerçevesinde verilmeye çalışılacaktır. Terekedeki veriler ışığında Balıkesir'deki halkın giyim-kuşam zevkini ele alırken geçmiş dönemlerle kıyaslama yapılarak geçmişten beri süregelen değişimin de üzerinde durulacaktır. Hacı Halil'in terekesi sayesinde Balıkesirlilerin ticari bağlantılarını, nasıl alışveriş yaptıklarını, aldıkları malların bedelini nasıl ödediklerini de tespit edebiliriz. Bir tüccara ait verilerden hareketle, XIX. yüzyıl Osmanlı toplumunun sosyo-ekonomik yapısına, yakından bakabileceğimiz bir kesit oluşturmuş olacağız.
227-246

REFERENCES

References: 

BARKAN, ÖMER LÜTFİ, "Edirne Askeri Kassamına Ait Tereke Defterleri (1545-1659)", Belgeler, III/5-6, Türk
Tarih Kurumu, Ankara, 1966, s. 1-479.
DAVİS
, FANNY. Osmanlı Hanımı, Çev.: Bahar Tırnakçı, Yapı Kredi Yayını, İstanbul 2006,
D'OHSSON, M. XVIII. Yüzyıl Türkiyesinde Örf ve Adetler, Çev: Zerhan
Yüksel, Tercüman 1001 Temel Eser.
ELDEM, EDHEM,- GOFFMAN, DANİEL - MASTERS, BRUCE, Doğu
İle Batı Arasında Osmanlı Kenti Halep, İzmir ve İstanbul, Çev: Sermet Yalçın, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2003.
ERGENE, BOĞAÇ, "Cost of Court Usage in Seventeenth -and
Eighteenth- Century Ottoman Anatolia: Court Fees As Recorded in Estate Inventories", JESHO,
vol: 45, No: 1, Leiden, 2002, s. 20-39. EXERTZOGLOU, HARİS, "The Cultural Uses of Consumption:
Negotiating Class, Gender, and Nation in the Ottoman Urban Centers During the 19th Century", International Journal of Middle East Studies, vol: 35, Nr: 1, Cambridge University
Press, Cambridge, (February 2003), 77-101. FAROQHİ, SURAİYA- NEUMANN, CHRİSTOPH K. (Ed.), Ottoman
Costumes From Textile to İdentity, Eren Yayınevi,
İstanbul 2004.
FAROQHİ, SURAİYA, "Anayol Kavşağında Bursa: İran İpeği, Avrupa Rekabeti ve Yerel Ekonomi (1470-1700)",
Osmanlı Dünyasında Üretmek, Pazarlamak, Yaşamak, Yapı Kredi Yayını, İstanbul 2003, s.
97-132.
FEKETE, L., "XVI. yüzyılda Taşralı Bir Türk Efendisinin Evi", Belleten, 29/113-116, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1965, s. 615-638.
Turkish Studies Volume 2 /1 Winter 2007
Zübeyde GÜNEŞ- YAĞCI- Serdar GENÇ
245
GOFFMAN, DANİEL, İzmir ve Levanten Dünya (1550-1650), Çev: Ayşe Anadol, Neyyir Kalaycıoğlu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1995
GÜRTUNA, SEVGİ, "Osmanlı Kadınının Giyim Kuşamı", Osmanlı, c.
IX, Yeni Türkiye, Ankara 1999, s. 190-.203. İNALCIK, HALİL, "Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Tarihiyle İlgili
Balgeler: Bursa Kadı Sicillerinden Seçmeler III: Köy Sicil Terekeleri", Belgeler, XV/19, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1993, s. 23-167.
,
"Bursa: XV. Asır Sanayi ve Ticaret Tarihine Dair
Vesikalar", Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, , Eren Yayınevi, İstanbul 1993, s. 203¬258.
,
"Osmanlı Pamuklu Pazarı, Hindistan ve İngiltere",
Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, Eren
Yayınevi, İstanbul 1993, s. 259-317.
,
Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi
1300-1600, c. I, Eren Yayınevi, İstanbul 2001. İNALCIK, HALİL - OUATAERT, DONALD. (Ed.), Osmanlı
İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, c. II, Eren Yayınevi, İstanbul 2004. KARABABA, EMİNEGÜL, Origins of A Consumer Culture In An Early Modern Context: Ottoman Bursa, Bilkent Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Ankara 2006.
KESER, ULVİ, "19. YY Selanik Sosyal Hayat, Giyim Kuşam Tarzı ve
Kadınlar", Toplumsal Tarih, Tarih Vakfı, (Aralık
2006), İstanbul, s. 66-73.
KOÇU, REŞAT EKREM, Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü,
1969.
KÜTÜKOĞLU, MÜBAHAT, Osmanlılarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli Narh Defteri, Enderun Kitapevi, İstanbul
1988.
MANTRAN, ROBERT, 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, c. I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1990.
MİCKLEWRİGHT,
NANCY
, "Late- Nineteenth- Century Ottoman Wedding as Indicators of Social Change", Muqarnas, vol: 6, Bril Academic, (1989), s. 161¬174.
OUATAERT, DONALD, Sanayi Devrimi
Çağında
Osmanlı İmalat Sektörü, İletişim Yayını, İstanbul 1999.
QUATAERT, DONALD, "Clothing Laws, State, and Society in the
Ottoman Empire, 1720-1829", International Journal of Middle east Studies, vol: 29, Nr: 3,
Turkish Studies Volume 2 /1 Winter 2007
246
XIX.
Yüzyılda Balıkesir'de Giyim-Kuşam Zevki
Cambridge University Press, Cambridge, (August
1997),
s
. 403-425. ÖZEN, MİNE ESİNER, "Türkçe'de Kumaş Adları", ÎÜEF Tarih Dergisi,
İstanbul 1980-81, s. 291-340. ÖZTÜRK, SAİD, Askeri Kassama Ait Onyedinci Asır İstanbul Tereke
Defterleri, OSAV, İstanbul 1995. PAKALIN, M. ZEKİ, Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c. I, Milli
Eğitim Bakanlığı Yayını, İstanbul 1993. SERTOĞLU, MİTHAT, Osmanlı Tarih Lûgatı, Enderun Kitapevi.
İstanbul 1986.
SEVİN, NUREDDİN, Onüç Asırlık Türk Kıyâfet Târihine Bir Bakış,
Kültür Bakanlığı, Ankara 1990, SEVÜKTEKİN, MELEK, Apak-Filiz Onat Gündüz-Fatma Öztürk Eray,
Osmanlı Dönemi Kadın Giyimleri, Ankara 1997 TİETZE, ANDREAS, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, c. I,
Simurg Yayını, İstanbul 2002. TUŞ, MUHİTTİN, Kayseri Tereke Defterleri Üzerine Bir Araştırma
(1700-1730), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi, s. 4, Selçuk Üniversitesi, Konya 1998, s.
157-191.
ÜNLÜYOL, AYNUR, Şeri'ye Sicillerine Göre XVIII. Asrın İlk Yarısında Balıkesir (1700-1730), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Bursa 1995.
.
"XVIII. Yüzyılda Balıkesir'de Kullanılan Giyim
Malzemeleri", I. BalıkesirKültür Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Balıkesir 1999, s. 357.
YEDİYILDIZ, M. ASIM, Şer'iye Sicillerine Göre XVI. Yüzyıl İkinci Yarısında Bursa Esnafı ve Ekonomik Hayat, Arasta Yayını, Bursa 2003.
YILMAZ, SERAP, "XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda İpekli
Dokuma Endüstrisine Genel Bir Bakış ve Fransa ile İpekli Kumaş Ticareti", X. Türk Tarih Kongresi (Bildiriler), c. IV, Türk Tarih Kurumu,
Ankara 1993, s. 1651-1670.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com