You are here

FUZÛLÎ'NİN TÜRKÇE DİVÂNI'NDAKİ "BAŞINA ÇİZGİNMEK" TABİRİNİN TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ ANLAMI

THE MEANİNG OF THE IDİOM OF "BAŞINA ÇİZGİNMEK" İN TURKİSH CULTURE WHİCH TAKES PLACE İN FUZÛLÎ'S TURKİSH DİWÂN

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.217
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
As it is well known, Fuzûlî is a poet who is aware of fineness of Turkish language. Therefore his poems are considered to be a rich source for both the Turkish literature and language. When his Diwân is observed from this prespective, one comes across so many meanings awaiting discovery. The idiom of "Başına Çizginmek' which takes place in the Diwân of Fuzûlî is one of them. This idiom bears interesting traces of the Turkish cultural history. The meaning in this idiom is the outcome of a belief which goes back to centuries ago. Although this idiom shows phonetical variations depending on the time and place, its meaning has been transferred to our present time unchanged. In this article examples are given to demonstrate that the idiom of " başına çizginmek' is used in the sense of "kurban olmak" i.e. to sacrifice one self in Fuzûlî's poems. Keeping this in mind, we tried to discover the traces of this meaning in Turkish culture.
Abstract (Original Language): 
Bilindiği üzere Fuzûlî Türk dilinin inceliklerine vakıf bir şairdir. Bu bakımdan onun şiirleri hem edebiyat hem de dil için zengin kaynaklardandır. Şairin Divanına bu gözle bakıldığında keşfedilmeyi bekleyen nice mana ile karşılaşılır. Fuzûlî Divanında geçen "Başına Çizginmek' tabiri bunlardan biridir. "Başına çizginmek' tabiri Türk kültür tarihinden ilgi çekici izler taşımaktadır. Bu tabirdeki anlam, kökeni uzun asırlar öncesine dayanan bir inancın ürünüdür. Tabir, farklı zaman ve mekanlarla birlikte ses değişikliğine uğramışsa da içerdiği anlam itibarıyla zamanımıza değin nakledilmiştir. Bu makalede "başına çizginmek' tabirinin Fuzûlî'nin şiirinde kurban olmak anlamında kullanıldığına dair örnekler verilmiştir Buradan hareketle tabirin taşıdığı bu anlamın Türk kültüründeki izleri tespit edilmiştir.
1095-1104

REFERENCES

References: 

AÇIK, Nilgün. Gayrı Redifli Gazeller (Inceleme-Açıklama-Karşılaştırma), Yüksek Lisans Tezi, Muğla, 1998.
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Derleme Sözlüğü, Ankara, 1993.
AYDIN, Mehmet (v.d.), Galip ATASAĞUN, Ahmet ARAS, Nermin ÖZTÜRK, Sami BAYBAL, Konya Merkezdeki Manevi Halk İnançlarının Dinler Tarihi ve Din Fenomenolojisi Açısından Değerlendirilmesi, Konya, 2006.
Bâbür Divânı, hzl: Bilâl YÜCEL, Ankara, 1995.
Baburnâme "Babur'un Hâtıran", hzl.: Reşit Rahmeti ARAT; KTB. Yay., Ankara,1985.
Cem Sultan'ın Türkçe Divanı, hzl: İ. Halil ERSOYLU, Ankara, 1989.
ÇETİNOK, İ. Necdet. "Gadasın Aldığım", Erciyes, yıl: 14, sayı: 165, Kayseri, 1991.
Fuzûlî Divânı, hzl: Kenan AKYÜZ, Süheyl BEKEN, Sedit YÜKSEL, Müjgan
CUMBUR, Ankara, 1990.
Fuzûlî Divânı Şerhi, hzl. Ali Nihat TARLAN, KTB. Yay. Ankara, 1985. H. Kâzım Kadri, Büyük Türk Lügati, İstanbul, 1927. İNAN, Abdulkadir. Makaleler ve İncelemeler, TTK Yay., Ankara, 1991. KAPLAN, Mehmet. Kültür ve Dil, Dergâh Yay., İstanbul, 1992.
Korkut Oğuznameleri, hzl. Semih TEZCAN, Hendrik BOESCHOTEN, YKY Yay., İstanbul, 2001.
Lutfi Divanı, hzl. Günay KARAAĞAÇ, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek
Kurumu, TDK Yay., Ankara, 1997. Mesihî Divanı, hzl. Mine MENGİ, Ankara, 1995.
Necatî Beg Divanı, hzl. Ali Nihat TARLAN, Akçağ Yay., Ankara, 1992.
ONAY, Ahmet Talat. Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, hzl. Cemal KURNAZ,
TDV Yay., Ankara, 1992. PAKALIN, M. Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yay. c.1,
İstanbul,1993.
Recâîzâde M. Ekrem, Kudemâdan Bir Kaç Şâir, İstanbul, 1305.
Şeyhülislam Mehmed Esad Efendi, Lehcetü'l-Lügat, hzl: H. Ahmet KIRKKILIÇ,
TDK Yay., Ankara, 1999.
TEKİN, Şinasi. "Buyan Evirmek (Sevâbın tevcihi") Reşit Rahmeti Arat İçin, Türk
Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1966. ss. 390-411. TTK Tarama Sözlüğü, Ankara, 1965.
Türkçe-İngilizce Redhouse Sözlüğü, hzl: U. Bahadır ALKIM, Nazime ANTEL, Robert AVERY, Janos ECKMANN, Sofi HURİ, Fahir İZ, Mecdud
MANSUROĞLU, Andreas TİETZE, İstanbul, 1983.
Yeni Tarama Sözlüğü, TDK Yay., Ankara, 1983.
YUDAHİN, K.K., Kırgız Sözlüğü, çeviren: Abdullah TAYMAS, TDK Yay., Ankara, 1998.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com