You are here

MANZUM SÖZLÜKLERİMİZDEN TUHFE-İ FEDÂÎ

ONE OF OUR VERSE DICTIONARY TUHFE-İ FEDÂÎ

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.211

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Dictionaries inverse are the works written to teach the meaning of Turkish words in Arabic and Persian, basic gramatical rules, numbers and meters, rather than to teach literary values. Dictionaries inverse written recently and having important place in classical Turkish Literature are needed to be evaluated for their texts, commentary and the fonctions in the educational system of the Otoman. When we form the classical Poets of Antep, we saw that there are many poets of Antep who written dictionary inverse. There are eight dictionaries inverse that we have now, and written by the poets of Antep. Tuhfe-i Fedâî of Fedâî (1634) are among Arabic- Turkish dictionaries inverse. For now, we have two manuscripts of it. According to the text that we criticized, Tuhfe-i Fedai was written in mesnevi style, and with a 39- couplet- introduction, it has 401 couplets. Turkish meaning of 1211 words were given. In this work, poets of Antep who written dictionaries inverse and Tuhfe-i Fedâî will be facused on.
Abstract (Original Language): 
Manzum sözlükler öğrenim çağına gelmiş çocukların, Türkçe kelimelerin Arapça ve Farsça karşılıklarını, temel dilbilgisi kurallarını, sayıları, vezinleri kolayca ezberleyebilmelerini sağlamak için kaleme alınmış, edebî değerlerinden çok öğretici özellikleriyle ön plana çıkan eserlerdir. Son zamanlarda ortaya konulan çalışmalarla klâsik Türk edebiyatı içerisinde bir hayli yer işgal ettikleri gözlemlenen manzum sözlükler, hem metinleri, hem şerhleri hem de Osmanlı eğitim sistemindeki formasyonları itibariyle değerlendirilmeleri gereken eserler konumundadırlar. Antepli Divan Şairleri adlı çalışmamızı vücuda getirirken manzum sözlük yazan Antepli şahısların bir hayli yekun tuttuğunu gördük. Antepli şairlerin yazdığı ve metinleri elimizde bulunan altı manzum sözlük ve 2 manzum sözlük şerhi mevcuttur. Fedâî'nin H.1044/M.1634'te kaleme aldığı Tuhfe-i Fedâî adlı eseri Arapça- Türkçe manzum sözlüklerimiz arasında yer almaktadır. Şu an için elimizde iki yazma nüshası mevcuttur. İki nüshadan hareketle oluşturduğumuz tenkitli metne göre Tuhfe-i Fedâî, mesnevî nazım şeklinde yazılmış 39 beyitlik bir mukaddime ile beraber toplam 401 beyittir. Arapça 1211 kelimenin Türkçe karşılıkları gösterilmiştir. Bu çalışmada manzum sözlük yazan Antepli şairlerden ve Tuhfe-i Fedâî'den söz edilecektir.
1015-1025

REFERENCES

References: 

Abdülkadir Abdülkerimoğlu, "Mahalli Bir Şair: Muhammed Şakir Efendi", Kültürümüzden
Esintiler, Ankara, 1997, s.501-508 Abdülkerim Gülhan, "Manzum Sözlük Nazmü'l-Leâl'in Dil ve Üslûp Özellikleri Üzerine Bir Değerlendirme", Celal Bayar Üniversitesi II. Uluslararası Türk Tarihi ve Edebiyatı
Kongresi, 11-12-13 Kasım 2005 Manisa. Ahmet Hilmi İmamoğlu, Muğlalı Şâhidî İbrahim Dede Tuhfe-i Şâhidî Farsça-Türkçe Manzum
Sözlük, Muğla Üniversitesi Yayınları, Muğla 2006. Ahmet Kazım Ürün, "Halep, Şam ve Trablusşam Mevlevîhânelerinin Günümüzdeki Durumu", X.
Millî Mevlâna Kongresi, 2002, C.I, s.73-78 Atabey Kılıç, "Klâsik Türk Edebiyatında Manzum Sözlük Yazma Geleneği ve Türkçe-Arapça
Sözlüklerimizden Sübha-i Sıbyân", Prof. Dr. Abdülkadir Karahan'a Armağan Klasik Türk
Edebiyatı Sempozyumu 6-7 Mayıs 2005 Urfa, (haz. Eyüp Azlal, Necmi Karadağ, M. Emin
Karahan), Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Şanlıurfa 2006. Atabey Kılıç, "Türkçe-Arapça Manzum Sözlüklerimizden Sübha-i Sıbyân -1- (İnceleme)", Turkish
Studies, 1.Cilt 2. Sayı Ekim-Kasım-Aralık 2006, s. 81-100.
http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi2/makale/kilic.pdf ; Atabey Kılıç, Mustafâ bin Osmân Keskin, Manzüme-i Keskin, Laçin Yayınevi, Kayseri 2001 Atabey Kılıç, "Denizlili Mustafa b. Osman Keskin ve Eseri Manzüme-i Keskin", Uluslararası
Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, 6-8 Eylül 2006 DENİZLİ. Atabey Kılıç, Bosnavî Mehmed Necîb Sübha-i Şıbyân Şerhi Hediyyetü'l-İhvân (İnceleme-Metin),
Laçin Yay., KAYSERİ 2007. Atabey Kılıç, Manzum Sözlük Mecmuası (Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi 4026) Tuhfe-i
Vehbi-Tuhfe-i Şâhidî-Sübha-i Şıbyân, Laçin Yay., KAYSERİ 2007. Atabey Kılıç, "Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi 2095'te Kayıtlı Mevlevi Mecmûası Hakkında",
(Okt. Zehra Gümüş ile birlikte) Uluslar arası Türk Tasavvuf Kültürü ve Mevlana
Sempozyumu, 29-30 Eylül 2007, MANİSA.
Cemal Muhtar, İki Kur'an Sözlüğü Luğat-ı Ferişteoğlu ve Luğat-ı Kânün-ı İlâhî, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 1993, s. 30.
Cihat Erol, Muhammet Şakir Efendi Hayatı, Eserleri ve Enisü'l-Uşşâk Adlı Divanı, Gazi Üniversitesi SBE (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara 1995.
Dursun Ali Türkmen, Mütercim Asım Efendi ve Tuhfe-i Âsım, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995.
Hikmet Turhan Dağlıoğlu, Gaziantep Meşâhiri, CHP Basımevi. Gaziantep 1939.
Kudret Altun, Tuhfe-i Kusürî ,Tazmîn-i Şâhidî (İncelemeMetin-Sözlük), Laçin Yayınları, Kayseri2002.
Necmettin Yurtseven, Türk Edebiyatında Arapça-Türkçe Manzum Lugatler ve Sünbülzâde
Vehbî'nin Nuhbe'si, (Basılmamış doktora tezi), Ankara 2003. Ömer Asım Aksoy "Dürrü'n-nizam ve Nazmü'l-cevâhir", TDAY Belleten 1960, s.144-171. Ömer Asım Aksoy "Dürrü'n-nizam-Nazmü'l-cevâhir, Başpınar Dergisi, S.29, Temmuz 1941.s.713.
Ömer Asım Aksoy "Nazmü'l-Cevâhir" GKD, C.2, S.15. s.53;
Ömer Asım Aksoy, "Nazmü'l-Leali Buldum", Gaziantep Kültür Dergisi (GKD), C.1, s.248. Ömer Asım Aksoy, "Şeyh Ahmet ve Nazmü'l-Leal", TDAY Belleten 1959, Ankara 1988, s.205-248.
Ömer Asım Aksoy, "Şeyh Ahmet ve Nazmü'l-Leal Üzerine Tamamlayıcı Bilgiler", GKD Broşür
Yay., Gaziantep 1961. Ömer Asım Aksoy, Hasan Aynî ve Nazmü'l-Cevâhir, Gaziantep 1959.
Erika Glasen, "Trablusşam Mevlevîhanesi", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,
Yıl 2, Sayı 2, Mayıs 1996, s. 27. Sadi Çöğenli, "Eski Harflerle Basılmış Türkçe Sözlükler Kataloğu", Akademik Araştırmalar Dergisi, sayı: 7-8, Kasım 2000-Nisan 2001, s. 99-134.
Manzum Sözlüklerimizden Tuhfe-i Fedâî 1025
Yusuf Öz, Tarih Boyunca Farsça-Türkçe Sözlükler, (Basılmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1996. Yusuf Öz, Tuhfe-i Şâhidî Şerhleri, Konya 1999.
Zehra Gümüş, "Tuhfe-i Şâhidî Şerhlerinden Tuhfe-i Mîr'in Şerh Metodu", Mevlânâ, Mesnevi, Mevlevihaneler Sempozyumu, 30 Eylül-01 Ekim 2006, MANİSA.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com