You are here

TAŞLICALI YAHYA'NIN GENCÎNE-İ RÂZ MESNEVÎSÎNDE BİR NASRETTİN HOCA FIKRASI

A NASRETTİN HOCA STORY IN TAŞLICALI YAHYA'S GENCİNE-İ RÂZ MESNEVİ

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.175
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
This study is on a section in Taşlıcalı Yahya's Gencîne-i Râz mesnevi. In this study, first of all, the life and works of the poet are introduced. Then, brief information about the form and content of the work, and the section which forms a base to our study is studied from the content point of view. It is seen that Yahya Bey, whose mesnevi are full of high culture, Islamic mysticism, wisdom and philosophical thinking has partially used a very simple Turkish which is close to the nation's language, and has given excessive place to local issues. It can be said that Yahya Bey, whom we can consider as the most powerful mesnevi poet of XVIth century after Fuzûlî, has laid the foundation of localitation trend to petler with Necâtî. Even only this article and story in Taşlıcalı Yahya's Gencîne-i Râz mesnevi are significant in terms of showing the effect of Nasrettin Hoca on the most skilled mesnevi authors to which level Divan poetry reached in this century.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışma Taşlıcalı Yahya'nın Gencîne-i Râz mesnevîsindeki bir bölüm üzerinedir. Bu çalışmada öncelikle şairin kısaca hayatı ve eserleri tanıtılmıştır. Daha sonra eserin şekil ve muhtevası hakkından kısa bilgiler verilmiş, çalışmamıza esas teşkil eden ilgili bölüm muhteva bakımından incelenmiştir. Mesnevîlerinde yüksek kültür, tasavvuf, hikmet ve tefekkür yüklü olan Yahya Bey'in, bu eserinde yer yer çok sade ve halk diline yakın Türkçe kullandığı, mahalli çizgilere fazlaca yer verdiği görülmüştür. XVI. yüzyılın Fuzûlî'den sonra en kudretli mesnevî şairi olarak telâkki edebileceğimiz Yahya Bey'in, Necâtî ile birlikte yerlileşme akımının çekirdeğini attığı söylenebilir. Taşlıcalı Yahya'nın sadece Gencîne-i Râz mesnevîsindeki bu makale ve hikaye bile bize, bu yüzyılda Divan şiirinin hangi noktalara kadar yükseldiğini ve Nasrettin Hoca'nın yüzyılın en usta mesnevîcileri üzerinde etkisini göstermesi bakımından önemlidir.
283-292

REFERENCES

References: 

Alp, Ali Rıza, vd., Büyük Osmanlı Lügati, 4 cilt, İstanbul 1958. AYAN, Hüseyin, "Türk Edebiyatında Hamseler", Atatük Üniversitesi. Edebiyat
Fakültesi Araştırma Dergisi, S. 10, Erzurum 1983. AYNUR, Hatice, Üniversitelerde Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları Tezler
Yayınlar Haberler, İstanbul 2005. BANARLI, Nihat Sami; Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, MEB bas. c.1., İstanbul,
1987.
Beyânî, Tezkire, Millet Ktp., Ali Emiri Tarih 757,121 yk.124 a. Bursalı Mehmed Tahir, Haz. Mustafa Tatçı-Cemal Kurnaz, Osmanlı Müellifleri,
Bizim Büro Basımevi, c.II., Ankara 2000. Büyük Türk Klasikleri, c.III-IV, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1986. CANIM, Rıdvan, Latîfî Tezkiretü'ş-Şuarâ ve Tabsıratü'n-Nuzamâ (İnceleme
Metin), AKMB Yay. Ankara 2000.
ÇAVUŞ O Ğ LU, Mehmet: Yahya Bey ve Divanından Örnekler, İ stanbul, 1993.
, Yahya-Dîvân, İ.Ü Edebiyat Fakültesi Yay., İstanbul, 1977.
,
"Yahya Bey", İslâm Ansiklopedisi, MEB Yay., c.XII/2, İstanbul 1974.
ÇINAR, Bekir, Taşlıcalı Yahya Gencîne-i Râz İnceleme Metin İndeks, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (basılmamış) Yüksek Lisans Tezi,
Kayseri 1995.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 1992. DİLÇİN, Cem, Yeni Tarama Sözlüğü, TDK Yay., Ankara, Ün.Basımevi, 1983.
,
Süheyl ü Nevbahar, AKM Yay., Ankara 1991.
Fâ'izî, Zübdetü'l Eş'ar, Süleymaniye Ktp., Ş ehit Ali Paş a 1877, 148 yk. Hasan Çelebi, Tezkire (Yay. İbrahim Kutluk), 2 cilt, Ankara 1978-1981, s. 1077. İSEN, Mustafa, Künhü'l Ahbar'ın Tezkire Kısmı, AKM Yay., Ankara 1994. KÖPRÜLÜ, M. Fuad, "Hayat ve Edebiyat", Osmanlı Divan Şiiri Üzerine
Metinler, Haz. Mehmet Kalpaklı, YKY, İstanbul 1999. KURNAZ, Cemâl, Türküden Gazele Halk ve Divan Şiirinin Müşterekleri Üzerine
Bir Deneme, Akçağ Yay., Ankara 1997. Latîfî, Latîfî Tezkiresi, Haz. Mustafa İsen, KB Yay., Ankara 1990. LEVENT, Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, TTK Yay., Ankara 1988. MUTÇALI, Serdar, Arapça-Türkçe Sözlük, Dağarcık Yay. (trhs.) PALA, İskender, Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara 1989. Riyâzî, Tezkire, Nuruosmaniye Ktp. 3724, 148 yk. 476.
Sehi, Heşt Behişt, (Yay. Mustafa İsen), Sehi Bey Tezkiresi, İstanbul 1980.
SOLMAZ, Süleyman, Ahdî ve Gülşen-i Şuarâsı (İnceleme-Metin, AKM Yay.,
Ankara 2005.
Şemseddin Sâmi, Kamûs-ı Türkî, Enderun Yay. İstanbul 1989.
TİMURTAŞ, Faruk Kadri, Tarih İçinde Türk Edebiyatı, Boğaziçi Yay., İstanbul
1990.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, c. 4, Dergah Yay., İstanbul 1981.
UNAT, Faik Reşat, Hicri Tarihleri Miladi Tarihe Çevirme Kılavuzu, TTK, Yay.,
Ankara 1988.
ÜNVER, İsmail, Türk Dili Özel Sayısı II (Divan Şiiri), TDK Bas., Temmuz-
Ağustos-Eylül 1986.
ÜNVER, İ smail, "Çeviriyazı da Yazım Birliğ i Üzerine Öneriler", Ankara Üniversitesi DTCF Türkoloji Dergisi, c. XI., S.1, Ankara 1993.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com