You are here

Home » Content

DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE "GEREK" KELİMESİ İLE KURULU CÜMLELER

SENTENCES CONSTRUCTED WITH THE WORD "GEREK" IN DEDE KORKUT NARRATIVES

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2008
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.253

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Sentences that are constructed with the word "gerek" demostrate the power of Turish in explaining necessity. When sentences that are constructed with "gerek" in Dede Korkut narratives, which are among the best works in Turkish, are analysed, although such sentences generally express necessity, some diverse meanings that are not independent of the main theme that they carry were observed. These meaning differences were identified as absolute necessity, future, condition-dependent necessity, necessity that demonstrates probability, necessity that expresses a wish, necessity that shows a worning and necessity that stands for persuation. This study aims to facilitate the analysis of the structure of Turkish in more detail.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Türkçenin gereklilik ifade etme konusunda zenginliğinin bir yönünü "gerek" kelimesi ile kurulu cümleler göstermektedir. Türk edebiyatının eşsiz nitelikli eserlerinden biri olan Dede Korkut hikâyelerinde "gerek" kelimesi ile kurulu cümleler ifade özellikleri bakımından incelendiğinde, bu cümlelerde genel olarak bir gereklilik ifadesi bulunmakla birlikte, cümlelerin kullanılış biçimleri ve taşıdıkları ana yargıdan bağımsız olmayan bazı farklı anlam ayrılıkları görülmüştür. Bu anlam ayrılıkları, mutlak / kesin gereklilik, gelecek zaman, şarta bağlı gereklilik, ihtimal / tahmin niteliğinde gereklilik, istek niteliğinde gereklilik, uyarı niteliğinde gereklilik ve telkin niteliğinde gereklilik şeklinde tespit edilmiştir. Yapılan bu çalışmayla, Türkçenin dil yapısının daha ayrıntılı bir şekilde ortaya konulmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-dede-korkut-hikayelerinde-gerek-kelimesi-ile-kurulu-cumleler.pdf
  • 1
14-21
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AHMED, Oktay (2003/2). Türkçede Morfosentaktik Çözümleme (Sistemleştirme Denemesi),
Hikmet, Yıl 1, Kasım, Sayı 2, ADEKSAM, Gostivar (Macedonia). AKKUŞ, Muzaffer (1995). Kitab-ı Gunya, TDK Yayınları, Ankara.
AKKUŞ, Muzaffer (2007). (Eski Anadolu Türkçesinde Kullanılan) Gereklilik Eki Üzerine Bir İnceleme, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I (2000), TDK Yayınları, Ankara.
BANGUOĞLU, Tahsin (1974). Türkçenin Grameri, Baha Matbaası, İstanbul.
BERGAMALI KADRİ. Yayımlayan: Besim Atalay (1946), Müyessiretü'l-'Ulum, TDK
Yayınları, İstanbul. BİLGEGİL, Kaya (1984). Türkçe Dil Bilgisi, Dergah Yayınları, İstanbul.
DEMİR, Necati (2005). Abdülazîz b. Mahmûd el-İsfahanî, Sıfâtu'l Haremeyn (Dil Özellikleri-
Metin-Dizin), Akçağ Yayınları, Ankara. DEMİR, Necati (2006). Trabzon Ve Yöresi Ağızları, Cilt I (Tarih-Etnik Yapı-Dil İncelemesi) -
Cilt II (Metinler) - Cilt III (Sözlük), Gazi Kitabevi, Ankara. DENY, Jean (1941). Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi), Çeviren: Ali Ulvi Elöve, İstanbul,
Maarif Matbaası.
DEVELİ, Hayati (1997). {sA} Morfemli Yardımcı Cümleler Ve Bunlarla Kurulan Birleşik
Cümleler Üzerinde Bir İnceleme, TDAY Belleten 1995, Ankara. DUMAN, Musa (2000). Birgili Muhammed Efendi Vasiyet-name, R Yayınları, İstanbul. ERGİN, Muharrem (1997a). Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile), TDK Yayınları,
Ankara.
ERGİN, Muharrem (1997b). Dede Korkut Kitabı II (İndeks-Gramer), TDK Yayınları, Ankara.
ERGİN, Muharrem (2004). Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım Yayım, İstanbul.
GÜLSEVİN, Gürer (1990/I). Bergamalı Kadri ve Eseri Üzerine, Türk Dili, Sayı: 461, Mayıs,
TDK Yayınları, Ankara. Yıl 1, Kasım, Sayı 2, ADEKSAM, Gostivar (Macedonia).
GÜLSEVİN, Gürer (1997). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, TDK Yayınları, Ankara. GÜLSEVİN, Gürer (1999). Eski Türkiye Türkçesinde "İstek Kipi" Üzerine, TDK, Fransız
Anadolu Araştırmaları Enstitüsü, Osmanlı Türkçesi Öncesi: Eski Türkiye Türkçesi
Toplantısı, Aralık, İstanbul. GENCAN, Tahir Nejat (1972). Dilbilgisi, TDK Yayınları, Ankara.
HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1992). Yapı Bakımından Türk Dilinde Fiiller, Kültür Bakanlığı
Yayınları, Eskişehir.
HATİPOĞLU, Vecihe (1972). Dilbilgisi Terimler Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara. KARAHAN, Leyla (1994). Erzurumlu Darîr- Kıssa-i Yûsuf, TDK Yayınları, Ankara. KORAŞ, Hikmet (2006/1). Günümüz Türk Lehçelerinde Gereklilik, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, Sayı : 20, Niğde. KORKMAZ, Zeynep (1973). Saddre'd-din Şeyhoğlu-Marzuban-nâme Tercümesi, İnceleme-
Metin Sözlük-Tıpkıbasım, Ankara. KORKMAZ, Zeynep (1995). Dede Korkut Hikâyelerinin Eski Osmanlı Metinleri Arasındaki Yeri,
Türk Dili Üzerine Araştırmalar, Birinci cilt, TDK Yayınları, Ankara. KORKMAZ, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara.
KORKMAZ, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara.
ÖZKAN, Mustafa (2000). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
ÖZMEN, Mehmet (2001). Ahmed-i Dâ°î Divanı, TDK Yayınları, Ankara.
ÖZMEN, Mehmet (2003). Gerek Gerekmek Ve Gereklilik Çekimleri Üzerine, Dil ve Edebiyat
Araştırmaları Sempozyumu 2003, Mustafa CANPOLAT Armağanı (Aysu Ata-
Mehmet Ölmez) Ankara. TEZCAN, Semih (2001). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar, YKY, İstanbul. TEZCAN, Semih-BOESCHOTEN, Hendrik (2001). Dede Korkut Oğuznameleri, YKY, İstanbul.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 3/1 Winter 2008
2 1
Ahmet DEMÎRTAŞ
TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1994). Eski Türkiye Türkçesi, XV. Yüzyıl, Gramer-Metin-Sözlük,
Enderun Kitabevi, İstanbul. TÜRKYILMAZ, Fatma (1999). Tasarlama Kiplerinin İşlevleri, TDK Yayınları, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com