You are here

11. YÜZYIL MÜSLÜMAN TÜRK DÜNYASINDAKİ DİN ANLAYIŞININ DİVANÜ LÜGATİ'T-TÜRK'TEKİ YANSIMALARI

REFLECTİONS OF THE SENSE OF RELİGİON İN THE 11TH CENTURY MUSLİM TURKİSH WORLD İN DİVANU LUGATİ'T-TURK.

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.399

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Historical and literary texts of the nations are the most necessary written sources to determine historical origins of nations because the written sources are the registered documents of culture. From this point of view, Divanu Lugati't-Turk, w h i c h was, approximately, written a thousand years ago, is, as a great many researcers agreed, one of the first hictorical and cultural reference books rather t h a n being the first T u r k i s h dictionary. Ahmet Caferoğlu says it is included Turkish folklores, beliefs, superstitions, steppe [bozkır] epics, wisdoms of oba, regional aphorizms, dirges, natural descriptions i n the materials which are shown as a witness to explanation of many words mentioned i n that dictionary. And h i s determination shows to us on the one hand this work transferred i t s vocabulary that existed ten centuries before today, to the next centuries and on the other hand transferred the world-view behind those words. Therefore, we must study i t carefully to benefit from this work that is the oldest document of T u r k i sh Culture as good as possible. It is studied, i n this article, the words of belief selected from Divan and their commentaries i n the frame mentioned.
Abstract (Original Language): 
Milletlerin tarihi metinleri o milletin kültürünün tescilli belgeleri olduğundan tarihi köklerini tespitte son derece elzem kaynaktırlar. Bu bakımdan zamanımızdan yaklaşık bin yıl önce yazılan Divanü Lügati't-Türk Türkçenin ilk sözlüğü olmaktan öte pek çok araştırmacının teslim ettiği üzere tarihi ve kültürel başvuru kaynaklarımızın da ilklerindendir. A. Caferoğlu, "Sözlükte geçen birçok kelimenin anlatılışında tanık olarak ileri sürülen malzeme içerisinde, Türk folkloruna, inanışına, hurafelere, bozkır destanlarına, oba hikmetlerine, illerin vecizelerine, ağıtlara tabiat tasvirlerine bolca yer verilmiştir." demektedir. Onun tespitinden de anlaşılacağı üzere eser, bir yandan 10 asır önceki kelime varlığını çağlar ötesine taşırken diğer taraftan da o kelimelerin ardındaki dünya görüşünü aktarmıştır. Bu sebeple Türk kültürünün ulaşılabilen en eski vesikası olan eserden olabildiğince yararlanabilmek için eseri çok yönlü değerlendirmek gereklidir. Çalışmada, Divandaki kelimelerin içerisinden seçilmiş inanca dair kelimeler ve bunların açıklamaları anılan çerçevede incelenmiştir.
1001-1035

REFERENCES

References: 

CAFEROĞLU, Ahmet, Kaşgârlı Mahmud, K.T.B. Yayınları, Ankara 1985.
HARTMAN, Angelika, "Muktedi biEmrillah", Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2006.
Buhari, el-Camiü's-Sahih, İstanbul 1981.
FIĞLALI, Ethem Ruhi, Türkiye'de Alevîlik Bektâşîlik, İstanbul 1994.
Hayreddin ez-Zirikli, el-Alâm, Dârul-İlm, Beyrut 1992.
Kaşgârlı Mahmud, Divânü Lugâti't-Türk, Tıpkıbasım, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1990.
Kaşgârlı Mahmud, Divanü Lügati't-Türk, Çeviren: Besim Atalay, T.T.K Yayınları, Ankara 1991.
Kaşgârlı Mahmud, Divânü Lugâti't-Türk, Çeviri, Uyarlama, Düzenleme: Seçkin Erdi, Serap Tuğba Yurteser, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2005.
KAÇALİN, Mustafa, "Divânu Lugâti't-Türk", Diyanet Vakfı
İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1994.
TURAN, Osman, Selçuklular ve İslamiyet, İstanbul 1998.
DANKOFF, Robert,
James Kelly, Mahmud el-Kaşgâri, Türk Şiveleri Lügatı, İnceleme-Tenkidli Metin-İngilizce Tercüme-Dizinler, Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları 7, Türkçe Kaynaklar VII yayınlayan
:Şinasi Tekin, Gönül Alpay Tekin, Harvard Üniversitesi Basımevi, Harvard 1985.
TEKİN, Talât, XI. Yüzyıl Türk Şiiri, Divânü lugâti't-Türk'teki Manzum Parçalar, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları,
Ankara 1989.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com