You are here

Home » Content

DİVAN EDEBİYATINDA KADINA GENEL BAKIŞ

AN OVERVIEW OF WOMEN IN DIVAN LITERATURE

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2008
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.368

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Turkish women's life in Turkish society has dramatically changed throughout history under the influence of social, political, religious and cultural factors. Such a change was inevitably reflected onto literature and the "womanly" theme was studied according to the process of civilization and cultural changes experienced by Turkish society, within the context of features revealed during three different periods. These are pre-Islamic period, the period when Islamic culture became influential and the period when Western civilization became influential. In the present study, the role of women during the first two periods mentioned above is especially highlighted. Also, approaches towards women particularly by divan literature authors and poets are discussed by examples from various literary works.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Türk toplumunda kadın hayatı sosyal, siyasal, dinsel ve kültürel faktörlerin etkisi ile yüzyıllar boyunca önemli değişmelere uğramıştır. Bu değişim kaçınılmaz olarak Türk edebiyatına da yansımış ve kadın konusu, Türk toplumunun geçirdiği medeniyet ve kültür değişimi süreçlerine göre, İslamiyet öncesinde, İslam kültürü etkisinde ve Batı uygarlığı etkisinde olmak üzere üç ayrı döneme ilişkin olarak gösterdiği özellikler bağlamında ele alınmıştır. Bu çalışmada Türk kadınının bu dönemlerden ilk ikisi içindeki yeri üzerinde durulmuş ve özellikle divan edebiyatı temsilcisi şair ve yazarların kadına ilişkin yaklaşımlarının, edebî eserlerden seçilen örneklerden hareketle değerlendirilmesine çalışılmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-divan-edebiyatinda-kadina-genel-bakis.pdf
  • 4
279-334
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Ahmed Diyarbekrî,Pend-i Ahmediyye Kitab-ı Mürşid, Derleyen ve Sadeleştiren: Agâh Güçlü, İnkılâp ve Aka Kitabevleri, İstanbul, 1968.
AKSOYAK İsmail Hakkı, Gelibolulu Mustafa Ali- Divan I: İnceleme, Tenkitli Metin
(Textual Analysis and Critical Edition); Divan II: Tenkitli Metin (Critical Edition); Divan III: Tenkitli Metin ve Tıpkıbasım (Critical Edition and Facsimile), The Department of Near Eastern Languages & Civilizations Harvard University, Cambridge, 2006.
AKTAŞ Hasan, Abdurrahman Gubârî: Yûsuf u Züleyhâ (İnceleme-Metin), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2006.
AKYÜZ Kenan vd., Fuzuli-Türkçe Divan, İş Bankası Yayınları, Ankara 1958.
ALTINDAL Meral, Osmanlıda Kadın, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 1994.
ALTUN Kudret, Edirneli Nazmî: Pend-name-i Nazmî (Tercüme-i Pend-nâme-iAttar) İnceleme-Metin-Sözlük, Kayseri, 2004.
ARSLAN Mehmet, Pend-name-i Zarifi, Sivas, 1994.
ARSLAN Mehmet, Aksoyak, İsmail Hakkı, Gelibolulu Âlî: Riyazü's-Sâlikîn, Sivas, 1998.
ARSLAN Mehmet, Mihrî Hatun Divanı, Amasya Valiliği Kültür Yayınları, Ankara, 2007.
AYDEMİR Yaşar, Behiştî Dîvânı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları,
Ankara, 2000.
BEKİROĞLU Nazan, "Osmanlıda Kadın Şairler ", Osmanlı, C. 9, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999, s. 802-812.
BEKTAŞ Ekrem, Muvakkit-zâde Pertev Dîvânı, Öz Serhat Yayıncılık, Malatya, 2007.
BERKALTAY Emine, Ahmed Mürşidî'nin Yûsuf u Züleyhâ Mesnevîsi II. Bölüm, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yayımlanmamış Lisans Tezi, Konya, 1993.
BEYZADEOĞLU Süreyya A., Sünbülzâde Vehbî: Lutfıyye, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2004.
BİLKAN Ali Fuat, Nâbi Divânı, 2C., Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1997.
BOZTEPE Halil Nihat, Nedim Divanı, İkdam Matbaası, İstanbul, 1340.
Câhız, "Aşk ve Kadınlar Hakkında Risale", İbn Sînâ vd., Aşk Risaleleri, Tercüme: M. Fatih Birgül, Sır Yayıncılık, İstanbul,
2000, s. 25-34.
CEYLAN Ömür, Asaf Divanı, Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebî Kişiliği, Akçağ Yayınları,
Ankara, 2003.
CHMİELOWSKA Danuta, "Nâbî, Vehbî ve Vâsıf 'ın Eserlerinde Türk Kadın!', Çeviren: Mübahat Türker Küyel, Erdem Dergisi, C. 9, Aydın Sayılı Özel Sayısı II (Sayı: 26), Eylül 1996, s. 505¬583.
CUNBUR Müjgan, "Dede Korkut Oğuznamelerinde Kadın", Türk Yurdu, 50 (11) Şubat 1960, s. 53-54.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/4 Summer 2008
Divan Edebiyatında Kadına Genel Bakış
330
CUNBUR Müjgan, "Mevlâna ve Kadınlık', Türk Kadını, 1 (7), Aralık 1966, s. 6-8.
CUNBUR Müjgan, "Fuzuli'nin Eserlerinde Kadın", Türk Kadını, 2 (16) Eylül 1967, s. 6-9.
ÇAKICI Bilal, Fedaî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkitli Metni, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2005.
ÇANDARLIOĞLU Gülçin, "Türk Toplumunda Kadın", Hayat Tarih Mecmuası, C. I, sayı: 4, Mayıs 1966, s. 21-28.
ÇAVUŞOĞLU Mehmed, Yahyâ Bey: Dîvan (Tenkidli Basım), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İstanbul, 1977.
ÇAVUŞOĞLU Mehmed, Yahyâ Bey Yûsuf ve Zelîhâ (Tenkidli Basım), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1979.
ÇAVUŞOĞLU Mehmed, TANYERİ Mehmet Ali, Hayretî: Divan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1981.
DEMİREL Mustafa, Kemâl Paşa-zâde (Şemse 'd-din Ahmed bin Süleymân) Yûsuf u Zelîhâ, Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, Harvard, 2004.
Refî -i Kâlâyi, Divân, Fatih Matbaası, İstanbul, 1284.
DOĞRAMACI Emel, Türkiye 'de Kadının Dünü ve Bugünü, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1989.
ERDEM Sadık, Neylî ve Divanı, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, 2005.
ESİR Hasan Ali, Lâmi'î Ferhâd ile Şîrîn (İnceleme-Metin-İndeks), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1998.
FLEMMİNG Barbara, Fahris Husrev u Şirin, Eine Türkische Dichtung von 1367, Wiesbaden, 1974.
GÜNAY Umay, "İslâmî Dönemde Türk Toplumunda Kadının Yeri ve Önemi', Millî Folklor, Yıl: 12 (Yaz 2000), Sayı: 46, s. 4-9.
GÜRBÜZ Mehmet, Rezmî Divanı (İnceleme-Metin), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2005.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/4 Summer 2008
331
Ülk
ü ÇETİNKAYA
GÜREL Rahşan, Enderunlu Osman Vasıf Bey ve Divanı, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1999.
HENGİRMEN Mehmet, Güvâhî: Pend-nâme, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1983.
İLBARS Zafer, "Türkiye'de Geleneksel Kadın Rolü", III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, C.4, Ankara, 1987, s. 179-183.
İNCE Adnan, Mîrzâ-zâde Mehmed Sâlim Dîvânı (Tenkitli Basım), Yükseköğretim Kurulu Matbaası, Ankara, 1994.
İPEKTEN Haluk, Nailî-i Kadim Divanı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1970.
İSEN Mustafa, UsulîDivanı, Akçağ Yayınları, Ankara, 1990.
İZGİ Özkan, "İslâmiyetten Önceki Türklerde Kadıd", Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, yıl: XI, XII, XIII, XIV, Ankara, 1973¬1975,s. 145-160.
KAPLAN Mahmut, Hayriyye-i Nâbî, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, 2008.
KAPLAN Mehmet, "Dede Korkut Kitabında Kadın" Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, İstanbul, 1976.
KAPLAN Mehmet, "Divan Şiirinde Kadın Aşkı Yok mudur?", Osmanlı-Divan Şiiri Üzerine Metinler, Hazırlayan: Mehmet Kalpaklı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999, s. 263-264.
KARACAN Turgut, Nev'î-zâde Atâyî: Heft-hân Mesnevisi (İnceleme-Metin), Atatürk Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1974.
KARAKÖSE Saadet, Said Giray Divanı, Denizli, 2001.
KAYA Bayram Ali, Azmi-zâde Hâleti Divânı: C.I: Hayatı Edebî Kişiliği, Eserleri' ve Divan 'ının Tenkitli Metni (Introduction and Critical Edition of His Divan), C.II: Giriş ve Divan'ın Tıpkıbasımı: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hazine 894. (Introduction and Facsimile Edition of Manuscript Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hazine 894, Harvard,
2003.
KAZAN Şevkiye, "Klâsik Türk Şiirinde 'Solduran Sop' ile 'Dolduran Toplar'", Turkish Studies (Dede Korkut Dosyası), Volume 3/1
Winter 2008, s. 34-58.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/4 Summer 2008
Divan
Edebiyatınd
a Kadına Genel Bakış
332
KILIÇ Atabey, Müridî ve Pend-i Rical Mesnevisi (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin), Akademi Kitabevi Yayınları, İzmir, 2005.
KUTLUK İbrahim, Kınalı-zade Hasan Çelebi: Tezkiretü'ş-şuarâ, II C., Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1989.
KÜÇÜK Sabahattin, Bâkî Divanı (Tenkitli Basım), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1994.
KÜTÜK Rıfat, Larendeli Hamdî'nin Leyla ile Mecnun Mesnevisi (Metin, İnceleme ve Diğer Leyla İle Mecnun Mesnevileriyle Mukayesesi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2002.
LEVEND Agâh Sırrı, Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar, 4. baskı, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1984.
MACİT Muhsin, Erzurumlu Zihni Divanı, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, 1996.
MERMER Ahmet, Kütahyalı Rahimî ve Divanı, Sahhaflar Kitap Sarayı Yayınları, İstanbul, 2004.
ONAY Ahmet Talât, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Hazırlayan: Cemâl Kurnaz, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
ÖZBEK Ahmet, Cazim Divanı (Edisyon Kritik-İnceleme), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2000.
ÖZKAN Mustafa, Cilâu'l-Kulûb (Giriş, İnceleme, Metin, Sözlük), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1990.
ÖZMEN Murat, "Dede Korkut Hikayelerinde Kadın ve Aile İçi İlişkileri", Ilgaz, Yıl: 6, Sayı: 67, Nisan 1967, s. 17-18.
ÖZTÜRK Nebiye, Zenânnâme-Enderunlu Fâzıl, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2002.
ÖZTÜRK Zehra, Hamdu'llâh Hamdi'nin Yûsuf ve Zelihâ Mesnevisi, 2C., Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, Harvard, 2001.
PİROĞLU Zehra, Ahmed Mürşidî'nin Yûsuf u Züleyhâ Mesnevîsi I. Bölüm, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/4 Summer 2008
333
Ülk
ü ÇETİNKAYA
Edebiyatı Bölümü, Yayımlanmamış Lisans Tezi, Konya, 1993.
SILAY Kemal, "Erkeğin Ağzından Söylenen Gazel: Osmanlı Kadın Şairleri ve Ataerkilliğin Gücü", Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları, Çeviren: Necmiye Alpay, Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 2000, s. 188-203.
SÜMER Faruk, "Osmanlılarda Kadın ve Aile Hayati", Resimli Tarih Mecmuası, Sayı: 67, Temmuz 1955, s. 3934-3939.
SÜRELLİ Bahadır, XVIII. Yüzyıl Osmanlı Şiirinde Değişim ve Sünbülzâde Vehbî'nin Şevk-Engîz'i, Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Ankara, 2007
ŞEKER Mehmet, Gelibolulu Mustafa Âlî ve Mevâ'idü'n-Nefais fî-Kavâ'idi'l-Mecâlis, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1997.
ŞENTÜRK Ahmet Atillâ, "Osmanlı Şiirinde "Aşk"a Dair", Doğu Batı, yıl:7, sayı: 26 (Şubat, Mart, Nisan 2004), s. 55-68.
TARLAN Ali Nihat, HayâlîBey Divanı, İstanbul, 1945.
Tavukçu Orhan Kemal, Ahmed Rıdvan Husrev ü Şirin (İnceleme-Metin), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2000.
TİMURTAŞ Faruk K., Şeyhî'nin Husrev ü Şîrin i-İnceleme-Metin, İstanbul, 1963.
TOSKA Zehra, "Divan Şiirinde Kadın Şairlerin Sesi", Türk Edebiyatı Tarihi, C. 2, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2006, s. 670-680.
TOSKA Zehra, "Kadın Edebiyatına Dair, Sanat Dünyamız, 63, 1996,s. 45-59.
TULUM A. Mertol. Sinan Paşa: Tazarrûnâme, İnceleme-Metin, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara,1971.
TULUM Mertol, Tanyeri Mehmet Ali, Nevî: Divan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1977.
ÜÇOK Bahriye, "İslâmiyette Kadın", Türk Kadını, 4(40), Eylül 1969, s. 8-10.
ÜLKEN Hilmi Ziya, "Türkiye'de Kadın Hayatının Tekâmülü ", Kadının Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu Aylık Konferanslar Divan Edebiyatında Kadına Genel Bakış 334 1953-1964,
Kadının Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu Yayınları, Ankara, 1967, s. 119-128.
ÜLKÜTAŞIR M. Şakir, "Türk Toplumunda Kadının Yeri\ Hayat Tarih Mecmuası, Yıl: 3, C. I, Sayı: 4, 1 Mayıs 1967,s. 46-49.
ÜNSEL Kemal Edip, Fatih 'in Şiirleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1946.
YAKAR Halil İbrahim, Gelibolulu Sun 'î Divanı ve Tahlili, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış
Doktora Tezi, İstanbul, 2002.
YENER Cemil, "Fuzûlî'de Kadıü", Türk Dili, C. 31, Sayı: 285, Haziran 1975, s. 417-422.
YILMAZ Ozan, CEYLAN Ömür, Hazana Sürgün Bahar- Keçecizade İzzet Molla ve Divan-ı Bahar-ı Efkar, İstanbul, 2005.
ZÜLFE Ömer, Yakînî (ö: 1568) Divan : Tetkik, Tenkitli Metin, Dizin, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2004.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com