You are here

OTOMOBIL VE BENLIK: TÜRK EDEBIYATINDA ARABA OLGUSU

AUTOMOBILE AND SELFHOOD: CAR NARRATIVES IN TURKISH LITERATURE

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.588
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The automobile that entered into the Turkish novel with Recaizâde Mahmut Ekrem's Car Affairs, in one respect, is one of the status determinant in traditional Turkish culture that has taken part instead of horse. The automobiles power is still measured as horse power which has close psycho-cultural ties with the discourse of 'horse, woman and the gun', that is considerable code of traditional Turkish culture. Thinking its accreditation of capacity of speed performance it can be stressed that automobiles have changeable genders depending on men and women. When producing new models, car designator’s inspiration is greatly feminity and body of women. Becoming one of the attractive ways of self realization of individuals, the automobile, protects us against lack of confidence of the external, presents individuals a lot of opportunities. Automobile’s attractiveness comes from its power to provide many possibilities of supremacy over pedestrian way of life as well as gigantic prosperous life style. The reflections of this important device of modern world seems in the Turkish literature parallel with social life. In Yellow Tractor by Talip Apaydın, Slender Rose of my Thought by Adalet Ağaoğlu, “The Clown Rusen” by Sevim Burak and Icy Swords by Latife Tekin narration can be mentioned a focus on human technology relation as a social fact. “The Cold” by Ömer Seyfettin, “The Spare Part of Civilization” by Aziz Nesin, and “Jaguar” by Peride Celâl focuses on Otomobil Ve Benlik: Türk Edebiyatında Araba Olgusu 1429 Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4 /1-II Winter 2009 automobile and its social reflections. A close scrutiny has been conducted into cars as an important medium of self identification within the context of modern man, its reflections in Turkish literature with provocative psycho-social factors though a critical and analytical point of view.
Abstract (Original Language): 
romanına giren araba, aslında bir anlamda geleneksel kültürde önemli bir yere sahip olan atın yerini alan önemli bir statü belirleyicisidir. Geleneksel Türk kültüründeki ‘at avrat silâh’ söylemiyle yakın psiko-sosyal ilintileri kurulabilen arabanın güç ölçümü, bugün bile ‘beygir’ kategorisi üzerinden değerlendirilmektedir. Hız performansındaki yeteneği ile değer atfedilen arabanın, kadına ve erkeğe göre değiskenlik arz eden eril ve disil kimliğine vurgu yapılabilir. Araba tasarımcılarının yeni model üretiminde kadının disilliğinden önemli ölçüde ilham alması da bu görüsü destekler. Bu olgudan yola çıkarak bireyin kendini gerçeklestirmesinin cazip yollarından biri haline gelen arabanın, dısarının tekinsizliklerinden koruma yönüyle üstünlük sağlayıcı, bireye sunduğu birçok imkân ile ev, ve ‘erotik bir mekân’ olarak düsünülebilen ‘yol’da yayalara veya daha az güçlü araçlara karsı üstünlük sağlayıcı kıskırtıcı bir yönü olduğu söylenebilir. Modern dünyanın bu önemli aracının toplumsal yasamla paralel olarak edebiyata da yansımaları gözlenir. Talip Apaydın’ın Sarı Traktör’ü, Adalet Ağaoğlu’nun “Fikrimin Đnce Gülü”, Sevim Burak’ın “Palyaço Rusen”i, Latife Tekin’in Buzdan Kılıçlar’ı insan teknoloji iliskisini toplumsal bir olgu olarak odağa alan romanlar arasında yer alır. Ömer Seyfettin’in “Nezle”si, Aziz Nesin’in “Medeniyetin Yedek Parçası” Tarık Buğra’nın “Mavi Doç”u, Peride Celal’in “Jaguar”’ı, araba olgusunu ele alan öykülerdendir. Bu makalede, benlik insasının önemli bir aracı olarak önem atfedilen arabanın; modern çağ insanı için ifade ettiği anlamlar, Türk edebiyatındaki yansımaları ve farklı anlayıslarda eser veren Türk yazarların bu olguya kayıtsız kalamayısının gerisinde yatan kıskırtıcı psiko-sosyal etmenler, anılan metinlere yöneltilmis elestirel ve analitik bir yakın okuma ile irdelenmektedir.
1427-1462

REFERENCES

References: 

AĞAOĞLU, Adalet (1999), “Fikrimin İnce Gülü”, İstanbul: Yapı
Kredi Yayınları.
ANDAÇ, Feridun (2000), Adalet Ağaoğlu Kitabı (Nehir Söyleşi), İstanbul:
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
ANONİM (2000), Tartışma: “Türkün Otomobille İmtihanı”, (Katılanlar:
H.Aktunç, H. Meçsi, A.Ergin, Y. Erten), Cogito:
Otomobil Özel Sayısı, 24, Güz: 159–176.
1460 Seyit Battal UĞURLU
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-II Winter 2009
ANONİM, (2008a), “Citroën DS”,
http://en.wikipedia.org/wiki/Citro%C3%ABn_DS. (20.07.
2008).
BALLARD, J.G. (2004), “Giriş”, Çarpışma, Çev.: Nurgül
Demirdöven. İstanbul: Ayrıntı Yayınları: 7–9.
BARTHES, Roland (1990). “Yeni Citroen”. Çağdaş Söylenler. Çev.:
Tahsin Yücel. İstanbul; Hürriyet Vakfı Yayınları: 120–121.
BURAK, Sevim (1993), “Palyaço Ruşen”, Palyaço Ruşen, İstanbul:
Nisan Yayınları. 61–92.
CELAL, Peride (1996), “Jaguar”, Jaguar, 2. baskı, İstanbul: 7–100.
ENGİNÜN, İnci (2007). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e
(1839–1923). Ankara: Dergâh Yayınları.
ERGÜVEN, Mehmet (2000), “Çağdaş Kentauros” Cogito: Otomobil
Özel Sayısı, 24, Güz: 133–138.
EROL, Kemal (2005), “Talip Apaydın’ın Roman ve Öyküleri Üzerine
Bir Araştırma”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Van.
ERVİN, Ellen W. (1987), “Narrative Technique in the Fiction of
Adalet Ağaoğlu”, Edebiyât, New Series, (I) 1: 128–146.
FİNN, Robert P. (1984), Türk Romanı (İlk Dönem 1872–1900), (Çev.:
Tomris Uyar), Ankara: Bilgi Yayınevi.
FREUND, Peter – Martin, George (1996), Otomobilin Ekolojisi (Çev.:
Gürol Koca) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
GÜRBİLEK, Nurdan (2001), “Ben de İsterem”, Kötü Çocuk Türk,
İstanbul: Metis Yayınları.
KAPLAN, Mehmet (1986), “Medeniyetin Yedek Parçası”, Hikâye
Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları: 220–229.
KAPLAN, Ramazan (1997), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında
Köy, Ankara: Akçağ Yayınları.
MARDİN, Şerif (1994), “Tanzimat’tan Sonra Aşırı Batılılaşma”,
Türk Modernleşmesi, İstanbul: İletişim Yayınları: 21–79.
MC MURDO, George “Kenti Sürmek” Cogito: Otomobil Özel Sayısı,
24, Güz: 183–201.
Otomobil Ve Benlik: Türk Edebiyatında Araba Olgusu 1461
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-II Winter 2009
MORAN, Berna (1994), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I, İstanbul:
İletişim Yayınları.
NACİ, Fethi (1990), 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme,
İstanbul: Gerçek Yayınevi.
PARLA, Jale (1993) Babalar ve Oğullar Tanzimat Romanın Epistemolojik
Temelleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
PARLA, Jale (2003a). “Car Narratives: A Subgenre in Turkish
Novel Writing”. The South Atlantic Quarterly. 102 (2/3):
535–550.
PARLA, Jale (2003b), “Makine Bedenler, Esir Ruhlar: Türk Romanında
Araba Sevdası”, Toplum ve Bilim, 96, Bahar: 146–
165.
PARLATIR, İsmail -Çetin, Nurullah- Sazyek, Hakan (Haz.:) (1997),
Recaizade Mahmud Ekrem Bütün Eserleri III. İstanbul: Milli
Eğitim Basımevi.
PERVANCHON, Maryse (2000) “Beden İçi Başka Bir Yer ve Başka
Bir Zaman”, Cogito: Otomobil Özel Sayısı, 24, Güz: 141–150.
RABAN, Jonathan (2000), “Otomobil: Benliğin Yansıması” (Çev.:
Ülkü Tamer), Cogito: Otomobil Özel Sayısı, 24, Güz: 139–
140.
RUPPERT, Wolfgang (1996), “Otomobil: ‘Uzam Üzerinde Egemenlik’
”, Bisiklet, Otomobil, Televizyon: Gündelik Eşyaların
Kültür Tarihi, (Haz.: Wolgang Ruppert, Çev.: Mustafa Tüzel),
İstanbul: Kabalcı Yayınevi: 131–175.
SEYFETTİN, Ömer (1998), “Nezle”, Yüksek Ökçeler Bütün Eserleri
5, Ankara: Bilgi Yayınevi:11–19.
SÜREYA, Cemal (1998), Sevda Sözleri Bütün Şiirleri. İstanbul: Yapı
Kredi Yayınları.
TANPINAR, Ahmet Hamdi (1988), 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi,
İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
TEKELİ, İlhan (2000). “Araba Sevdası” (Röp.: Ahmet Kuyaş),
Cogito: Otomobil Özel Sayısı, 24, Güz: 96–106.
1462 Seyit Battal UĞURLU
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-II Winter 2009
TEKİN, Latife (2003). Buzdan Kılıçlar. İstanbul: Everest Yayınları.
UĞURLU, Seyit Battal, (2007). “Latife Tekin’in Buzdan Kılıçlar Romanında
Dil, İktidar ve Yoksulluk İlişkisi”. VI. Uluslararası
Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu. 1–2 Haziran
2006. (Haz:. Kubilay Aktulum vd.). Isparta: Süleyman
Demirel Üniversitesi Basımevi: 484–493.
ÜNSAL, Artun (2000), “Argo da Araba Kullanır”, Cogito: Otomobil
Özel Sayısı, 24, Güz:177–180.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com