You are here

Home » Content

DİL ETKİLEŞİMİ AÇISINDAN MAKEDONYA VE KOSOVA TÜRK AĞIZLARI

MACEDONIAN AND KOSOVIAN TURKISH DIALECTS IN TERMS OF LANGUAGE INTERACTION

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2009
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.951

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In spite of the fact that the Turkish clans, nomads and tribes who settled in the Thrace and the Balkans starting from the mid-fourteenth century did not make concessions from their own languages and dialects, within the centuries they also had a mutual interaction language-wise with the Slavic tribes who were the local people of the conquered land. The language interaction experienced within a bilingual or a multilingual environment through the centuries both included many Turkish elements in the Bulgarian, Greek, Serbian, Croatian, Albanian, etc. languages and led to many foreign inclusions in the Rumelian Turkish dialects in terms of vocabulary and syntax. Therefore, in that land Rumelian Turks lived through a process of forming dialect(s) which are new and different from the Anatolian dialects under the influence of various foreign languages mostly of Slavic origin. The Rumelian Turkishness, which was the dominant factor of the region in political and demographic terms until the Balkan Wars and the First World War, was turned into a minority in every aspect in that land after those dates. This eventually brought about a process that was not in favor of the Turkish language. In this paper, Macedonian and Kosovian Turkish dialects which make up the western branch of the Rumelian dialects differentiating from the Anatolian ones in many ways are dealt with in terms of language interaction and bilingualism/multilingualism; language interference or code change observed in the phonetics,morphology, vocabulary and syntax of these dialects are highlighted as well.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
14. yüzyılın ortalarından itibaren Trakya ve Balkanlar coğrafyasına yerleşmiş olan Türk boy, oymak ve aşiretleri, kendi dil veya ağız özelliklerinden ödün vermemiş olmakla birlikte, yüzyıllar içinde fethedilen coğrafyanın yerli halkı olan Slav kavimleriyle karşılıklı dil etkileşiminde de bulunmuşlardır. Yüzyıllar içinde iki veya çok dilli bir ortamda görülen dil etkileşimi, Bulgar, Yunan, Sırp, Hırvat, Arnavut vb. unsurların dillerine Türkçeden birçok unsur sokarken, Rumeli Türk ağızlarına da söz varlığından söz dizimine kadar birçok yabancı unsurun girmesine yol açmıştır. Dolayısıyla Rumeli Türkleri, bu coğrafyada, çoğunluğu Slav kökenli birçok yabancı dilin etkisi altında, Anadolu ağızlarından farklı ve yeni bir ağız/ağızlar oluşturma sürecini yaşamışlardır. Balkan ve 1. Dünya Savaşlarına kadar siyasi ve demografik anlamda bölgenin hâkim unsuru olan Rumeli Türklüğü, bu tarihlerden sonra bu coğrafyada her anlamda azınlık durumuna düşmüştür. Bu durum, sonuçları itibarıyla Türkçenin lehine olmayan bir süreci de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada, Anadolu ağızlarından birçok bakımdan farklılık gösteren Rumeli ağızlarının batı kolunu oluşturan Makedonya ve Kosova Türk ağızları dil etkileşimi ve iki/çok dillilik açısından ele alınmış, bu ağızların ses bilgisi, şekil bilgisi, söz varlığı ve söz diziminde görülen dil karışımı veya kod değişimine dikkat çekilmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-dil-etkilesimi-acisindan-makedonya-kosova-turk-agizlari.pdf
  • 8
225-254
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AGO Arif (1987); “Ġsveç‟te ÇalıĢmakta Olan Makedonya‟nın Resne Bölgesinden Türk ĠĢçi Ailelerinin KonuĢma Dilindeki DeğiĢmeler”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili, Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 7-15. AKSAN Doğan (1988); “Anlam AlıĢveriĢi Olayları ve Türkçe”, TDAY Belleten 1961, Ankara: TDK Yay., s. 207-273.
Dil Etkileşimi Açısından Makedonya ve... 251
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
AKSAN Doğan (2007); Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, III C, Ankara: TDK Yay. ALKAYA Ercan (2007); “Ġki Dillilik ve Rusçadan Tatar Türkçesine Geçen Kavram Tercümeleri”, Turkish Studies, Volume 2/2 Spring 2007: 41-53. CAFEROĞLU Ahmet (1960); “Anadolu ve Rumeli Ağızları AraĢtırmalarının Bugünkü Durumu”, VIII. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1957, Ankara: TDK Yay., s. 65-70. ÇELEBĠ Nazmiye (2003); “Kıbrıs Ağızları ve Dil Etkileşimi”, Türk Dili, Sayı: 616, Ankara: TDK Yay., s. 394-398. DALLI Hüseyin (1991); Kuzeydoğu-Bulgaristan Türk Ağızları Üzerine Araştırmalar, Ankara: TDK Yay. DJINDJIģ Slavoljub (1987); “Sırp-Hırvat Dilindeki Bitkilerin Türkçe Ġsimleri”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 49-56. DUMAN Musa (2003); “Kıbrıs ile Anadolu Arasındaki Fark”, Türk Dili, Sayı: 616, Ankara: TDK Yay., s. 384-393 ECKMANN Janos (1962); “Kumanova (Makedonya) Türk Ağzı”, Németh Armağanı, Haz.: J. Eckmann-A. S. Levend-M. Mansuroğlu, Ankara: TDK Yay., s. 111-144. ECKMANN Janos (1988); “Dinler (Makedonya) Türk Ağzı”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 189-204. ECKMANN Janos (2004); “Edirne Ağzı”, Çev.: Oğuzhan DurmuĢ, İlmî Araştırmalar, Sayı: 18, Ġstanbul: Gökkubbe Yay., s. 135-150. ELÇĠN ġükrü (1964); “Florina Ağzı”, Türk Kültürü Araştırmaları, Yıl: 1, Sayı: 2, Ankara: TKAE Yay., s. 244-253. EREN Hasan (1988); “Anadolu Ağızlarında Rumca, Ġslâvca ve Arapça Kelimeler”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 295-371. EREN Hasan (1989); “II. Uluslararası Güney-doğu Avrupa AraĢtırmaları Kongresi”, TDAY Belleten 1971, Ankara: TDK Yay.: 263-266. GENÇ Altan (1992); “Makedonya Meslesi”, Batı Trakya (Siyasi, Kültürel ve Türkçü Dergi), Sayı: 266, Cilt: 25, s. 1-30.
252 Ahmet GÜNŞEN
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
GUBOĞLU Mihail (1987); “Gagauzların „Türkçe‟ Dili, Edebiyatı ve Tarihi Hakkında AraĢtırmalar (Bibliyografya/Kaynakça Denemesi)”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 63-72. GÜLENSOY Tuncer (1993); Rumeli Ağızlarının Ses Bilgisi Üzerine Bir Deneme (İnceleme-Bibliyografya-Metinler), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yay. GÜNġEN Ahmet (2004); “Edirne ve Yöresi Ağızlarında Aile ve Topluluk Yapan Ekler Üzerine”, Türk Dili, Sayı: 626, ġubat 2004, s. 150-162. GÜNġEN Ahmet (2007); “Doğu Trakya Ağızlarının ġekil Bilgisini Belirleyen Temel Özellikler”, ICANAS 38, 10-15 Eylül 2007, Ankara. (YayımlanmamıĢ Bildiri). HAFIZ Nimetullah (1999); “Kosova Türk Ağızlarında Sırp ve Arnavut Dilinin Etkisi”, 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı 1996 (Bildiriler), Ankara: TDK Yay., s. 517-523. HASAN Hamdi (1997); Makedonya ve Kosova Türklerince Kullanılan Atasözleri ve Deyimler, Ankara: TDK Yay. HAZAĠ Györgi (1960); “Rodop Türk Ağızları”, VIII: Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1957, Ankara: TDK Yay., s. 127-130. HAZAĠ Györgi (1988); “Rumeli Ağızlarının Tarihi Üzerine”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 205-211. ĠMER Kâmile (1997); “Türkçe-Lazca KonuĢan Ġkidillilerde Kod DeğiĢimi”, VIII. Uluslararası TürkDilbilimi Konferansı Bildirileri, 7-9 Ağustos 1996, Haz.: K. Ġmer, N. Engin Uzun, Ankara, s. 275-283. KALAŠĠ Hasan (1975); “Arnavut Dilinde Kullanılan Osmanlıca-Türkçe Ekler”, I. Türk Dili Bilimsel Kurultayına Sunulan Bildiriler (Ankara 27-29 Eylül 1972), Ankara: TDK Yay., s. 141-149. KĠLLĠ Gülsüm (2004); “Hakas Türklerinde Kod Ayrımı”, Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu, 8-10 Mayıs 2002, Bildiriler, Haz.: F. S. Barutcu Özönder, M. Erdem, G. Killi, G. S. Sağlık, Ankara: DTCF Yay., s. 166-181.
KORKMAZ Zeynep (1987); “Anadolu Ağız AraĢtırmalarına Toplu Bir BakıĢ”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi
Dil Etkileşimi Açısından Makedonya ve... 253
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
(İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 89-109. LYUBOTENĠ Gani (1987); “Türk ve Arnavut Atasözleri Arasındaki Bazı Paralellikler Üzerine”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 111-124. MAHMUT Enver (1987); “Romen Dilinde Romen-Türk Melez Deyimler”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 125-144. MANSUROĞLU Mecdut (1988); “Edirne Ağzında Yapı, Anlam, Deyim ve Söz Dizimi Özellikleri”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 181-187. MOLOVA Mefküre (1999); “Balkanlardaki Türk Ağızlarının Tasnifi”, TDAY Belleten 1996, Ankara: TDK Yay.,s. 167-176. MULAKU Lâtif (1987); “Kosova‟da Türk Kökenli Toponimler”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 145-147. ÖZKAN FATMA-Musa, Bağdagül (2004); “Yabancı Dillerin Türk Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi”, Bilig, Yaz/2004, Sayı: 30, s. 95-139. ÖZKAN Nevzat (2007); Türk Dilinin Yurtları, Ankara: Akçağ Yay. PENĠġOARA Ġon (1987); “Dobruca Yer Adlarında Ġstiareli Kullanılan Türk Terimleri”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 185-199. PLANA ġevçet (1974); “Kosova Metohya‟da Birkaç Dilde Halk Türküleri”, Çevren (PriĢtine), II/4, s. 33-41. SAZDOV Tome (1987); “Makedon Atasözleri ile Deyimlerinde Türkçe Unsurlar”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 201-205. SPAHĠ Seniha (1975); “Arnavut, Türk, Sırp-Hırvat ve Makedon Çocuk ġarkıları”, Çevren (PriĢtine), III/8, s. 29-34.
254 Ahmet GÜNŞEN
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
STAMOVA Maria (2004); “Çokdillilik Açısından Gagauz Türkleri”, Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu, 8-10 Mayıs 2002, Bildiriler, Haz.: F. S. Barutcu Özönder, M. Erdem, G. Killi, G. S. Sağlık, Ankara: DTCF Yay., s. 182-191. ġEFĠKOĞLU Ġskender Muzbeg (1987); “Kosova‟da Kullanılan Aranavut ve Sırp Atasözlerinde Türkçe Kelimeler”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Ünbiversitesi Yay., s. 219-228. YENĠSOY Hayriye Süleymanoğlu (1998); Tarih Boyunca Slav-Türk Dil İlişkileri, Ankara: TDK Yay. YUSUF Süreyya (1975); “Prizren Türkçesinin Tümce Yapısı”, Çevren (PriĢtine), V/13, s. 61-68.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com