You are here

Home » Content

RUMELİ AĞIZLARININ SÖZ DİZİMİ ÜZERİNE-I* (MAKEDONYA VE KOSOVA TÜRK AĞIZLARI ÖRNEĞİ)

ON SYNTAX OF RUMELIAN DIALECTS-I (THE EXAMPLE OF MACEDONIAN AND KOSOVAN TURK DIALECTS)

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2010
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1267

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Since mid-14th Century in Balkans Turkish clans and tribes have established an area of relatively different new dialects with the influence of the local minority languages together with protecting their own Anatolian dialects characteristics. The Rumelian dialects which actually have been divided into two main branches have been in language interaction with various languages, especially with Slavic origins, which are the member of Indo-European language family on account of the historical, geographical and socio-cultural circumstances in more than one hundred and fifty years. As a result of this reciprocal language influence, while some language elements were transfered from Turkish to the other languages, there has been some influences regarding phonetics, word presence, grammatical structures and even syntax from these languages to Turkish as well. In this study, dealing with the “word order” of Macedonian and Kosovan Turkish dialects which constitude the western branch of Rumelian dialects, we tried to bring up that Rumelian dialects which happened to be minority languages in this geographical area have influenced enormously word orders of the foreign languages and therefore various sentence types which were not formerly present in Turkish language were established.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
14. yüzyıl ortalarından itibaren Balkanlarda değişik Türk boy ve oymaklarınca, bölgenin yerlisi azınlık dillerinin de etkisiyle, Anadolu ağızlarından farklı ve yeni bir ağızlar bölgesi oluşturulmuştur. Batı ve Doğu Rumeli ağızları olarak iki kola ayrılan Rumeli ağızları; tarihî, coğrafî ve sosyo-kültürel şartları dolayısıyla altı yüz yılı aşkın bir sürede aynı coğrafyadaki, başta Slav kökenliler olmak üzere, Hint-Avrupa dil ailesine mensup birçok dille etkileşimde bulunmuştur. Karşılıklı gerçekleşen bu dil etkileşimi sonucu, Türkçeden diğer Balkan dillerine birtakım dil unsurları geçerken, bu dillerden de Türkçeye söz varlığından ses ve şekil bilgisine, hatta söz dizimine varan etkilenmeler olmuştur. Çalışmada, Makedonya ve Kosova Türk ağızlarının “söz dizimi” üzerinde durularak, bu ağızları, yabancı dillerin söz dizimi bakımından da önemli derecede etkilediği, bu yüzden Türkçede bulunmayan çok değişik cümle tiplerinin oluştuğu ortaya konulmuştur.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-rumeli-agizlarinin-soz-dizimi-uzerine-i-makedonya-kosova-turk-agizlari-ornegi.pdf
  • 1
462-494
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AGO, Arif (1987). “Ġsveç‟te ÇalıĢmakta Olan Makedonya‟nın Resne Bölgesinden Türk ĠĢçi Ailelerinin KonuĢma Dilindeki DeğiĢmeler”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili, Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 7-15.
AKSAN, Doğan (1988). “Anlam AlıĢveriĢi Olayları ve Türkçe”, TDAY Belleten 1961, Ankara: TDK Yay., s. 207-273.
AKSAN, Doğan (2007). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, III C, Ankara: TDK Yay.
ALKAYA, Ercan (2007). “Ġki Dillilik ve Rusçadan Tatar Türkçesine Geçen Kavram Tercümeleri”, Turkish Studies, Volume 2/2 Spring 2007: 41-53.
BAġDAġ, Cahit (2003). “Anadolu ve Kosova Türk Ağızlarında g>c, k>ç DeğiĢmeleri”, TDAY Belleten 1999/I-II, Ankara: TDK Yay., s. 1-8.
492 Ahmet GÜNŞEN
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 5/1 Winter 2010
BRENDEMOEN, Bernt (2008). “Anadolu Ağızlarındaki Sözdizimi Üzerine Bir Not”, Turkish Studies, Volume 3/3, Spring 2008: 166-175.
CAFEROĞLU, Ahmet (1960). “Anadolu ve Rumeli Ağızları AraĢtırmalarının Bugünkü Durumu”, VIII. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1957, Ankara: TDK Yay., s. 65-70.
ÇELEBĠ, Nazmiye (2003). “Kıbrıs Ağızları ve Dil EtkileĢimi”, Türk Dili, Sayı: 616, Ankara: TDK Yay., s. 394-398.
DALLI, Hüseyin (1991). Kuzeydoğu-Bulgaristan Türk Ağızları Üzerine Araştırmalar, Ankara: TDK Yay.
DJINDJIģ, Slavoljub (1987). “Sırp-Hırvat Dilindeki Bitkilerin Türkçe Ġsimleri”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 49-56.
DUMAN, Musa (2003). “Kıbrıs ile Anadolu Arasındaki Fark”, Türk Dili, Sayı: 616, Ankara: TDK Yay., s. 384-393
ECKMANN, Janos (1962). “Kumanova (Makedonya) Türk Ağzı”, Németh Armağanı, Haz.: J. Eckmann- A. S. Levend-M. Mansuroğlu, Ankara: TDK Yay., s. 111-144.
ECKMANN, Janos (1988). “Dinler (Makedonya) Türk Ağzı”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 189-204.
ECKMANN, Janos (2004). “Edirne Ağzı”, Çev.: Oğuzhan DurmuĢ, İlmî Araştırmalar, Sayı: 18, Ġstanbul: Gökkubbe Yay., s. 135-150.
ELÇĠN, ġükrü (1964). “Florina Ağzı”, Türk Kültürü Araştırmaları, Yıl: 1, Sayı: 2, Ankara: TKAE Yay., s. 244-253.
EREN, Hasan (1988). “Anadolu Ağızlarında Rumca, Ġslâvca ve Arapça Kelimeler”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 295-371.
EREN, Hasan (1989). “II. Uluslararası Güney-doğu Avrupa AraĢtırmaları Kongresi”, TDAY Belleten 1971, Ankara: TDK Yay.: 263-266.
GENÇ, Altan (1992). “Makedonya Meselesi”, Batı Trakya (Siyasi, Kültürel ve Türkçü Dergi), Sayı: 266, Cilt: 25, s. 1-30.
GUBOĞLU, Mihail (1987). “Gagauzların „Türkçe‟ Dili, Edebiyatı ve Tarihi Hakkında AraĢtırmalar (Bibliyografya/Kaynakça
Rumeli Ağızlarının Söz Dizimi Üzerine… 493
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 5/1 Winter 2010
Denemesi)”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 63-72.
GÜLENSOY, Tuncer (1993). Rumeli Ağızlarının Ses Bilgisi Üzerine Bir Deneme (İnceleme-Bibliyografya-Metinler), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yay.
GÜNġEN, Ahmet (2004). “Edirne ve Yöresi Ağızlarında Aile ve Topluluk Yapan Ekler Üzerine”, Türk Dili, Sayı: 626, ġubat 2004, s. 150-162.
GÜNġEN, Ahmet (2008). “Dil EtkileĢimi Açısından Makedonya ve Kosova Türk Ağızları”, Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri, (25-30 Mart, ġanlıurfa), TDK Yay., Ankara 2009, s. 259-282.
GÜRGENDERELĠ, Rifat (2004). “Edirne Ġli Ağızlarında Söz Dizimi”, Doğu-Batı Bağlamında Türk Dili ve Kültürü, ġümen, s. 44-57.
HAFIZ, Nimetullah (1999). “Kosova Türk Ağızlarında Sırp ve Arnavut Dilinin Etkisi”, 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı 1996 (Bildiriler), Ankara: TDK Yay., s. 517-523.
HASAN, Hamdi (1997). Makedonya ve Kosova Türklerince Kullanılan Atasözleri ve Deyimler, Ankara: TDK Yay.
HAZAĠ, Györgi (1960). “Rodop Türk Ağızları”, VIII: Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1957, Ankara: TDK Yay., s. 127-130.
HAZAĠ, Györgi (1988). “Rumeli Ağızlarının Tarihi Üzerine”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 205-211.
ĠMER, Kâmile (1997). “Türkçe-Lazca KonuĢan Ġkidillilerde Kod DeğiĢimi”, VIII. Uluslararası Türk Dilbilimi Konferansı Bildirileri, 7-9 Ağustos 1996, Haz.: K. Ġmer, N. Engin Uzun, Ankara, s. 275-283.
KIRAN, Zeynel (1996). Dilbilim Akımları, Ankara: Onur Yay.
KĠLLĠ, Gülsüm (2004). “Hakas Türklerinde Kod Ayrımı”, Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu, 8-10 Mayıs 2002, Bildiriler, Haz.: F. S. Barutcu Özönder, M. Erdem, G. Killi, G. S. Sağlık, Ankara: DTCF Yay., s. 166-181.
KORKMAZ, Zeynep (1987). “Anadolu Ağız AraĢtırmalarına Toplu Bir BakıĢ”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi
494 Ahmet GÜNŞEN
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 5/1 Winter 2010
(İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 89-109.
LYUBOTENĠ, Gani (1987). “Türk ve Arnavut Atasözleri Arasındaki Bazı Paralellikler Üzerine”, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 23-28 Eylül 1985), Tebliğler I. Türk Dili Cilt 2, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yay., s. 111-124.
MANSUROĞLU, Mecdut (1988). “Edirne Ağzında Yapı, Anlam, Deyim ve Söz Dizimi Özellikleri”, TDAY Belleten 1960, Ankara: TDK Yay., s. 181-187.
MOLOVA, Mefküre (1999). “Balkanlardaki Türk Ağızlarının Tasnifi”, TDAY Belleten 1996, Ankara: TDK Yay.,s. 167-176.
ÖZKAN, Fatma-Musa, Bağdagül (2004). “Yabancı Dillerin Türk Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi”, Bilig, Yaz/2004, Sayı: 30, s. 95-139.
ÖZKAN, Nevzat (2007). Türk Dilinin Yurtları, Ankara: Akçağ Yay.
STAMOVA, Maria (2004). “Çokdillilik Açısından Gagauz Türkleri”, Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu, 8-10 Mayıs 2002, Bildiriler, Haz.: F. S. Barutcu Özönder, M. Erdem, G. Killi, G. S. Sağlık, Ankara: DTCF Yay., s. 182-191.
YENĠSOY, Hayriye Süleymanoğlu (1998). Tarih Boyunca Slav-Türk Dil İlişkileri, Ankara: TDK Yay.
YUSUF, Süreyya (1975). “Prizren Türkçesinin Tümce Yapısı”, Çevren (PriĢtine), V/13, s. 61-68.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com