You are here

ABBÂSÎ DÖNEMİ ÖNEMLİ TÜRK KOMUTANLARINDAN BOĞA ES-SAĞÎR

BOGA ES-SAGIR AN IMPORTANT TURK COMMANDEER OF ABBASID PERIOD

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3640

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
Between the years 232-234/847-945 of Abbasids period, the period was called as “Turkish Influence” era since it was the period when Turks possessed the military power and they were successful in military command. Abbassids, came to the power after the Umayyads and stayed away from the mevali policy especially enabled the Turks to show theirselves in the historical area. In this way Islamic world testified emerging of the dignified commanders whom had loyalty to their masters and religon. It is remarkable that some of them among these commanders gained influence as much as preposessing the caliphate during its weak terms and even setting up their seperate states. As notorious begs such as Afşin, Boğa el-Kebîr, Boğa es-Sagîr, Vasîf, Eşnas, İnak et-Türk; Boga es-Sagir was also very important lord like the others. The main sources agree with that Boga, who was also known as es-Sagir et-Turki, eş-Şerabi, was turkish man. He was called by Arabs as es-Sagir to distinguish himself from his big brother Boga el-Kebir. Boga is turkish word and is coincided to its different spelling such as “buka”, “buga”. In this manuscript, the activities that this commander performed will be studied.
Abstract (Original Language): 
Abbâsîler döneminin 232-334/847-945 yılları arası, Türklerin askerî gücü elinde bulundurdukları ve askerî komuta görevlerinde başarılı oldukları bir dönem olmasından dolayı “Türk Nüfuzu” dönemi olarak adlandırılmıştır. Emevilerden sonra iktidara gelen ve seleflerinin takip etmiş olduğu mevali politikasından uzak duran Abbâsilerin bu siyaseti özellikle Türklerin tarih sahnesinde kendilerini göstermelerine imkân tanımıştı. Bu sayede İslâm âlemi kabiliyetleri ve cesaretleri ile maiyetleri altında bulundukları efendilerine, mensubu bulundukları dinlerine ve bağlı oldukları topraklarına hizmet edecek çok değerli Türk komutanların ortaya çıkışına tanıklık etmiştir. Bu komutanların özellikle Abbâsîlerin zayıf oldukları dönemlerde devleti uğraştıracak kadar nüfuz sahibi olmaları ve hatta bunlardan bazılarının kendi müstakil devletlerini kurmaları dikkate şayandır. Afşin, Boğa el-Kebîr, Boğa es-Sagîr, Vasîf, Eşnas, İnak et-Türk gibi kendilerinden epeyce söz ettirmiş beyler gibi, bu dönemin en önemli komutanlarından birisi de şüphesiz Boğa es-Sağîr idi. Es-Sağîr et-Türkî, eş-Şerâbî lakaplarıyla bilinen Boğa’nın Türk olduğu hususunda dönemin ana kaynakları ittifak halindedir. Makaleye konu olan komutan, bir diğer önemli bey olan Boğa el-Kebîr’in küçük kardeşi olduğundan dolayı Araplarca diğer Boğa’dan ayırt etmek için es-Sağîr lakabıyla ifade edilmiştir. Türkçe bir sözcük olan Boğa’nın değişik Türk lehçelerinde “buka”, “buga” gibi farklı yazımlarına tesadüf edilmektedir. Bu makalede Boğa es-Sağîr adlı Türk komutanın yapmış olduğu faaliyetler ele alınacaktır.
13-20

REFERENCES

References: 

ERCİLASUN, Ahmed Bican, Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bak. Yay., Ankara, 1991. GREGORY, Abû‟l-Farac (Bar Hebraeus), Abû‟l-Farac Tarihi, (çev. Ömer Rıza Doğrul, I-II, TTK, 1999. GORDON, Matthew, “ The Commondars of the Samarra Turkish Military. The Shaping of a Third/Ninth –Century Imperial Elite” A Medieval Islamic City Peconsider Edidet by Chase F. Robinson, s. 19 GÜRBÜZ, Osman, Boğa el_Kebîr’in Ermeniye Seferi, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı, 22 (2003), s. 233-250. İBN HALDUN Abdurrahmân b. Muhammed, Kitâbü‟l-İber ve Divânü‟l-Mübbtede‟ve‟l-Haber, I-VII, Beyrut 1971. İBN KESİR Ebu‟l-Fida İsmail b. Ömer İbn Kesir, el-Bidâye ve‟n-Nihâye, I-XII, Beyrut, 1990. İBN TAGRİBERDÎ Ebu‟l-Mehâsin Cemâleddin Muhammed Yusuf, en- Nucûmü‟z-Zâhire fi Mülûki Mısır ve‟l-Kâhire, I-XII, Kahire, 1963. İBNÜ‟L-CEVZÎ Cemâlüddin Ebu‟l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, el-Muntazam fi Tarihi‟l-Ümem ve‟l-Müluk, (Neşr. Muhammed–M. Abdülkadir Ata) I-XVIII, Beyrut, 1992. İBNÜ‟L-ESİR İzzüddin Ebu‟l-Hasan Ali b. Muhammed b. Abdilkerîm el-Cezeri, el-Kamil fi‟t-Târih, I-XIII, Beyrut, 1965. KAŞGARLI Mahmud, Divanü Lugat-it-Türk, çev. Besim Atalay, TTK Yay., Ankara, 1986, II, 79. KİNDİ Ebû Ömer Muhammed b. Yûsuf, Kitâbu‟l-Vülât ve‟l-Kitabu‟l-Kudat, (Neşr. Rhuven Guest), Beyrut, 1908. MESÛDÎ Ebü‟l-Hasen el-Hüseyin b. Ali, Mürûcü‟z-Zeheb ve Meadinü‟l-Cevher, thk. Müfîd Muhmammed Kamîha, I-IV, Beyrut, 1987.
20 Abdullah Mesut AĞIR-Mehmet Emin ŞEN
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 7/3, Summer, 2012
TABERÎ Ebû Ca‟fer Muhammed b. Cerir, Târihu‟l- Ümemi ve‟l–Muluk, Thk. Muhammed Ebu‟l-Fadl İbrahim, I-XI, Beyrut, 1967. Türkiye‟de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, TDK Yay., Ankara, 1965, II, 725. YA‟KÛBÎ Ahmed b. İshak b. Cafer b. Vehb b. Vâdıh, Târihu‟l-Ya‟kûbî, I-II, Beyrut, 1965. YILDIZ, Hakkı Dursun, “Abbâsîler Devrinde Türk Komutanları I, Boğa el-Kebir et-Türkî”, Türk Kültürü Araştırmaları, II, 1965, s. 196. ZEHEBÎ Ebû Abdillâh Şemseddîn Muhammed b. Ahmed, Târîhu„l-İslâm ve Vefeyâtü‟l-Meşâhiri ve‟l-A‟lam- thk. Ömer Abdüsselâm et-Tedmûrî, I-XXXXVII, Beyrut 1990. ZEHEBÎ Ebû Abdillâh Şemseddîn Muhammed b. Ahmed, Düvelü‟l-İslâm, Beyrut 1985.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com