Süleyman SOLMAZ, ONALTINCI YÜZYIL TEZKİRELERİNDE (AHDÎ, GELİBOLULU ÂLÎ, KINALIZÂDE, BEYÂNÎ) ŞÂİRİN DÜNYASI, Akçağ Yayınları, Ankara 2012, 670 s.

Arapça “zikr (ذكر )” kökünden türeyip hatırlamaya vesile olan şey anlamına gelen tezkire türü, Türk edebî geleneği içerisinde çok önemli bir yere sahiptir. Arap edebiyatında “tabakat” adıyla zuhur eden tezkire türünün Türk edebiyatına geçmesi ve Türk edebiyatında yaygınlık kazanması İran edebiyatı tesiriyle olmuştur. Özellikle Molla Cami’nin Bahâristân’ı, Devletşah Tezkiresi ve Ali Şir Nevayî’nin Mecâlisü’n-Nefâis adlı eserleri, Türk edebiyatında yazılan tezkireleri etkilemişlerdir. Tezkireler, hem şairlerin biyografilerine yer vermeleri hem de şairlerin şiirlerinden seçilen örnekleri ihtiva etmeleri bakımından biyografik-antolojik bir mahiyet gösterirler. Tezkire yazarlarının da şair oldukları gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, tezkirelerin aslında bir nev’i poetika kitapları olduklarını söylemek de mümkündür. Bu yüzden onların sistematik olarak incelenmesi, hem edebiyat tarihinin kaynakları açısından hem de şairlerinin dünyasına nüfuz edil-mesi bakımından önemlidir.