You are here

BEKTÂŞÎ VE İŞRÂKÎ BİR ŞAİR: SÂFÎ, HAYATI VE DİVAN’ININ NÜSHALARI

BEKTASHI AND ISHRAKI A POET: SAFİ, OF LIFE, AND COPIES OF THE DİVAN

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4041

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Safi, XVIII. the last half century and XIX. lived in the early years of the century. Poets examined in tezkires them from Safi Morteza only in terms of compliance with the century in question. However, the philosophy of Safi Bektashi and İshraki included. Yet Bektashi, and İshraki Murtaza Safi on whether there is any hint. For this reason, it is doubtful whether two people are the same people. The article mentioned Murtaza Safi's life and Divan is possible to get information about the poet's life. According to this information Safi, Usak, Istanbul and Rumelia was found. AH. 1221-1222/G. 1807-1808 he served as the Tayyar Mahmoud Pasha, the Grand Vizier of the service assigned to clerical. Therefore, a person who is secretary profession. The other part of the article, the Divan identified two copies of the introduced. Divans, revealed that the off-balance sheet formats. The next section focuses on the Alevi-Bektashi culture, the reflection of a work of Safi’s. This section Love of Haci Bektas Veli, Love of the Prophet Ali and Ahl-ul-Bayt, Love of the Twelve Imams, Four Door Forty Maqam, Iqrar and Karbala Incident chapters. The last chapter, one of the Islamic schools of philosophy and established by Suhrawardi introduced philosophy of Ishraki. Such philosophy, Surat an-Nur, Nur, Nur-un-Nur and Persecute under the headings have been studied.
Abstract (Original Language): 
Sâfî, XVIII. yüzyılın son yarısında ve XIX. yüzyılın ilk yıllarında yaşamıştır. Tezkirelerde yer alan Sâfî mahlaslı şairler incelendiğinde içlerinden yalnızca Sâfî Murtazâ Efendi ile yüzyıl bakımından bir uyum söz konusudur. Ancak Divan’ı incelenen Sâfî hem Bektâşî hem de İşrâkî’dir. Oysa kaynaklarda Sâfî Murtazâ Efendi’nin Bektâşî ve İşrâkî oluşuna dair herhangi bir ipucu yoktur. Bu sebeple bu iki kişinin aynı kişiler olup olmadığı konusunda şüpheler bulunmaktadır. Makalede bu karşılaştırmayı yapabilmek için Sâfî Murtazâ Efendi’nin hayatından bahsedilmiş ve Sâfî’nin hayatına dair bilgiler Divan’dan elde edilmeye çalışılmıştır. Bu bilgilere göre Sâfî, Rumeli, İstanbul ve Uşak gibi coğrafyalarda bulunmuş, H. 1221-1222/M. 1807-1808 yılları arasında sadrazam olarak görev yapmış Tayyar Mahmud Paşa’nın kitabet hizmetine atanmıştır. Dolayısıyla mesleği kâtiplik olan bir kişidir. Makalenin diğer bölümünde tespit edilmiş olan iki Divan nüshası tanıtılarak bu eserlerde yer alan nazım biçimleri ortaya konmuştur. Sonraki bölümde, Türk inanç sistemi içinde önemli bir yer tutan Alevî-Bektâşî kültürünün Sâfî’nin şiirine nasıl yansıdığı üzerinde durulmuştur. Bu bölüm, Hacı Bektâş Veli Sevgisi, Hz. Ali ve Ehl-i Beyt Sevgisi, On İki İmam Sevgisi, Dört Kapı Kırk Makam, İkrâr ve Kerbelâ Olayı başlıklarından oluşmaktadır. Son bölümde İslâm felsefesinin ekollerinden biri olan ve ünlü filozof Şihâbeddin Sühreverdî’nin kurduğu İşrâkiyye felsefesi tanıtılmıştır. Söz konusu felsefe, Nur Suresi, Nur, Nuru’n-Nur ve Zulmet başlıkları altında incelenmeye çalışılmıştır.
1375-1395

REFERENCES

References: 

AKTAŞ Çiğdem. “Toplumsal Açıdan Erenlerin Ser Çeşmesi: Hacı Bektaş Veli”, Hacı Bektaş Veli Dergisi, S. 14, ss. 199-231, 2000, s. 199-231.
ARSLAN Mehmet, ERDOĞAN Mehtap (2009). Kerbelâ Mersiyeleri, Ankara: Tunceli Üniversitesi Yayınları.
ATEŞ Abdurrahman (2001). Avşarlı Nadir Şah ve Döneminde Osmanlı-İran Mücadeleleri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Isparta.
BAŞARAN Betül, “The 1829-Census and Istanbul’s Population During The Late 18th. and 19th. Century”, Studies on Istanbul and Beyond Yhe Freely Papers Volume I, Edit.: Robert G. Ousterhout, University of Pennslyvania Press, 2007, s. 61.
CUNBUR Müjgan. “Sâfî”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, C. 7, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2007, s. 428-429.
EĞRİ Osman. “Bir Muharremiyye Ekseninde Hz. Hüseyin Algısı ve Alevi-Beştâşi Erkânına Etkisi”, Dem Dergi, 2009, Yıl: 2, Sayı: 6, ss. 98-109.
ERDEM, Sadık (1999). Ramiz ve Âdâb-ı Zurefa’sı İnceleme-Tenkidî Metin-İndeks-Sözlük, Ankara: AKM.
ERDOĞAN İsmail. “İşrâkîlik’in İslâm Felsefesi İçerisindeki Yeri ve Kaynakları”, Fırat Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, 2003, s.159-178.
HUART Cl. (1993). “Kerim Han Zend”, İ. A., MEB, C. VI., s. 558.
İPEKTEN Haluk, İSEN Mustafa, TOPARLI Recep, OKÇU Naci, KARABEY Turgut (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayımları.
KARADENİZ Emir (2003). Sühreverdî’nin Meşşâilere Varlık Konusunda Yönelttiği Eleştiriler, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
KILIÇ Cevdet, “Sühreverdî’nin Varlık Düşüncesinde Nurlar Hiyerarşisi ve Meşşâî Felsefe ile Karşılaştırılması”, Fırat Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13: 2, 2008, s. 57-58.
KILIÇOĞLU Safa, ARAZ Nezihe, DEVRİM Hakkı (1969), “Bahir Mustafa Paşa, Köse”, Meydan Larousse, C. II, İstanbul: Meydan Yayınevi.
KORKMAZ Esat. “İkrar”, Ansiklopedik Alevîlik Bektâşîlik Terimleri Sözlüğü, Kaynak Yayınları, İstanbul 1994, s.182-183.
KUTLU Sönmez, “Aleviliğin Dinî Statüsü: Din, Mezhep, Tarikat, Heterodoksi, Ortodoksi veya Metadoksi”, İslâmiyât Dergisi, VI, 2003, Sayı:3, 31-54 ss.
Mehmet Süreyya (1996). Sicill-i Osmânî, Hazırlayanlar: Ali Aktan, Abdülkadir Yuvalı, Metin Hülagü, C. 3, İstanbul: Sebil Yayınevi.
OKUDAN Rıfat (2001). İşrak Filozofu Suhreverdî Maktûl ve Eserlerindeki Üslup ve Belagat, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Isparta.
Bektâşî ve İşrâkî Bir Şair: Sâfî, Hayatı ve Divan’ının Nüshaları 1395
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
ÖZCAN Hüseyin. “Alevî/Bektaşî Şiiri’nde Hz. Muhammed (s.a.s) Sevgisi”, Yağmur Dil Kültür Edebiyat Dergisi, No. 35, Nisan-Mayıs-Haziran, 2007.
ÖZCAN Hüseyin. “Bektaşilikte Dört Kapı Kırk Makam”, Journal of Turkish Studies , Vol. 28, No. 28/1, Aug. 2004, pp. 241-245.
POYRAZ Yakup, “Divan Şairi Samsunlu Tayyar Mahmut Paşa ve Divanı’nın British Library Nüshası”, Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim 2011.
TEMİZKAN Mehmet, “Bektaşi Edebiyatının İkinci Dönemindeki Hâkim Temalar”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 59, 2011, s. 325-340.
TEMİZKAN Mehmet, “Mevlevî ve Bektâşî Edebiyatında ‘Ehl-i Beyt’ Teması Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, SÜMAM Yayınları: 1, Bildiriler Serisi: 1, 2007, s. 587-592.
TUMAN Mehmet Nail (1999). Tuhfe-i Nâilî, Haz. Cemal Kurnaz, Mustafa Tatçı, Ankara: MEB Yayımlar Dairesi.
UZUNÇARŞILI İ. Hakkı (1988). Osmanlı Tarihi, IV. Cilt, I. Kısım, Ankara: TTK.
UZUNÇARŞILI İ. Hakkı (1995). Osmanlı Tarihi, IV. Cilt, II. Kısım, Ankara: TTK.
YILMAZ Mehmet (1992). Edebiyatımızda İslâmî Kaynaklı Sözler (Ansiklopedik Sözlük), İstanbul: Enderun Kitabevi.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com