TRANSLATOR SELANİKLİ TEVFİK IN OUR TURKISH TRANSLATION HISTORY
Journal Name:
- Turkish Studies
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
This paper aims to analyse the translations rendered from Western literature by Tevfik of Selanico (Selanikli Tevfik), who is a prominent figure in our history of translated literature, with a focus on the prefaces/epilogues of the translations in the context of translation studies. Tevfik of Selonico was the fourth most productive translator (succeeding Ahmed İhsan, Ahmed Midhat Efendi and Mustafa Refik in the order of productivity) of his time who translated novels from Western languages into Ottoman Turkish between the Tanzimat Period (Ottoman Reformation) and the Period of Meşrutiyet II (Constitutional Monarchy). In this analysis, the general characteristics of the translations by Tevfik of Selonico will be examined with respect to the notions of translation and translator which dominated the literary and cultural polysystem of the relevant era on the basis of the relation between translation and interpretation. The paper will refer primarily to the relation between translation studies and hermeneutics as the theoretical framework and it will be based on Hans J. Vermeer's "skopos theory" which emphasizes "relativitiy in translation in terms of interpretation. The basic motive which triggered this research is the fact that these very translations which were carried out into Ottoman Turkish have not hitherto been transcribed into Latin letters and thereby that what kind of a role both the afore-mentioned translator and translated texts played in the Ottoman/Turkish literary and cultural polysystem of the era in which they were published have not been been researched as well.
There are namely sixteen novel translations made by Tevfik of Selonico between 1303/1886-1318/1901. He prefaced six novel translations out of sixteen and wrote an epilogue for only one single translation. Furthermore, he made two joint novel translations cooperatively with Abdullah Zühdü. Apart from this, all of his translations were made from the French language. In addition, the novels translated by him are from twelve different authors. The authors of the joint novel translations rendered in cooperation with Abdullah Zühdü are anonymous. He translated two novels from each of the authors who are Jules Marie, Jules Verne, Xavier de Montepin and one novel from each of the authors who are Louis Jacolliot, Edmond-Joseph-Louis Tarbe des Sablons, Victor Hugo, Louis Noir, Henri Chabrillat-Paul D'Ivol, Fortune du Boisgobey, Georges Ohnet, Pierre Zaccone.
In this essay, the Latin transcriptions of the six prefaces and one epilogue written by Tevfik of Selonico for these sixteen novel translations will be presented and they will also be conveyed into contemporary Turkish language by means of intralingual translation.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Bu makalenin amacı, çeviri edebiyat tarihimizde yaptığı çevirilerle öne çıkan Selanikli Tevfik'in Batı edebiyatından yaptığı çevirileri ön sözler/son sözler açısından çeviribilim bağlamında irdelemektir. Selanikli Tevfik, Tanzimat Dönemi'nden İkinci Meşrutiyet'e kadar Batı dillerinden Osmanlı Türkçesine en çok roman çevirisi yapan dördüncü çevirmendir (Ahmed İhsan, Ahmed Midhat Efendi ve Mustafa Refik'ten sonra). İrdelemede Selanikli Tevfik'in yaptığı çevirilerin genel özellikleri, çeviri-yorum ilişkisinden hareketle dönemin kültür ve edebiyat dizgesinde hâkim olan çeviri ve çevirmen anlayışı çerçevesinde araştırılacaktır. Kuramsal çerçeve olarak öncelikle çeviribilim-yorumbilgisi ilişkisine değinilecek ve çeviride yorum açısından "göreceliği" ön plana çıkaran Hans. J. Vermeer'in "skopos kuramı" temel alınacaktır. Araştırmaya neden olan temel sorunsal, Osmanlı Türkçesi ile kaleme alınmış bu çevirilerin daha önce çeviri yazılarının yapılmaması, bu nedenle de gerek adı geçen çevirmenin gerekse çeviri metinlerin yayımlandıkları dönemin Osmanlı/Türk kültür ve edebiyat dizgesinde ne tür bir rol üstlendiğinin araştırılmamış olmasıdır.
Selanikli Tevfik'in 1303/1886-1318/1901 yılları arasında yaptığı toplam on altı roman çevirisi bulunmaktadır. Bu roman çevirilerinin altısına ön söz, birine de son söz yazmıştır. İki romanı da Abdullah Zühdü ile müştereken çevirmiştir. Çevirilerinin tamamı Fransızcadan yapılmıştır. Çevirdiği romanlarda on iki farklı yazar karşımıza çıkmaktadır. Abdullah Zühdü ile müştereken çevirdiği romanların yazarları ise belirtilmemiştir. Jules Marie, Jules Verne ve Xavier de Montepin'den ikişer roman; Louis Jacolliot, Edmond-Joseph-Louis Tarbe des Sablons, Victor Hugo, Louis Noir, Henri Chabrillat-Paul D'Ivol, Fortune du Boisgobey, Georges Ohnet ve Pierre Zaccone'den ise birer roman çevirmiştir.
Makalede Selanikli Tevfik'in on beş yıl içinde yaptığı bu on altı çeviriye yazdığı altı ön söz ve bir son sözün çeviri yazıları yapılacak ve bunlar günümüz Türkçesine diliçi çevirilerle aktarılmaya çalışılacaktır. Ön sözler ve son söz, çevirmen kararları/dayanakları bağlamında o dönemin kültür ve edebiyat çoğul-dizgesinin gerçekliği içerisinde değerlendirilecektir.
FULL TEXT (PDF):
- 10