You are here

Home » Content

ISLAH ÇALIŞMALARINDAN İLGASINA MEDRESELERE İSLAMCI BİR BAKIŞ; SEBİLÜRREŞAD’DA TEVHİD-İ TEDRİSAD KANUNU VE UYGULAMALARI

AN ISLAMIST VIEW, FROM THE REFORMS TO THE ABOLISHMENT OF MEDRESAHS: THE LAW OF UNIFICATION OF EDUCATION AND ITS PRACTICES IN SEBİLÜRREŞAD

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2013
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4431

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Medresah where lessons were given, was the most important educational institution of Islamic World. These institutions had an important role for the Islamic civilisation to reach its peak point. With the begining of 19th century Medresah began to be regarded as the cause of recession of Islamic World against the Western Civilization and it started to be questioned. The Medresah instutions lost its popularity with the establishment of western style educational institutions in the Ottoman State after the declaration of Tanzimat. Various solution proposals were put forth within the framework of developing movements of thoughts in the late Ottoman Life. Against the westernized and secularist intellectuals’ wing which was claiming that the Medresah has lost its function, Islamic intellectuals were in the opinion of making reforms on the Medresah in order to carry it out to the standards of the modern education. Medresah institutions has also been effected by the by the deep progressive movements which mainly evolved around the idea of westernization at the Republican Turkey. Medresah institutions were shut down by the legislation of “Tevhid-i Tedrisat” (unification of education) which is announced at 11th March of 1924 by Vasıf Bey who was the minister of education at the time. Islamist circles have concerned and been led to backlash developments after the closure of Medresahs. Some of these developments were portion of the lecturers remain unemployed with the closure of Medresahs, worries about the improper use of the property of Medresah by renting or sailing and also concerning about the programs of the Vocational Religious High Schools and Faculties of Theology founded immediately after closing Medresahs could not meet the expectations and therefore inert at the religious education. In this study, we are going to examine the opposition of the Islamic circles and the negative improvements that appeared by abolishment of Medresahs in the example of the “Sebilürreşad” magazine.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Ders verilen yer anlamına gelen medrese, İslam dünyasının en önemli eğitim-öğretim kurumlarından birisidir. Orta Çağ’da İslam medeniyetinin zirveye ulaşmasında büyük pay sahibi olan bu kurumlar, 19. yüzyıldan itibaren İslam dünyasının, Batı karşısında gerilemesinin sebebi olarak görülür ve tartışılmaya başlanır. Tanzimat’tan itibaren açılan Batı tarzı eğitim kurumları karşısında sürekli güç kaybeden medreselerin ıslahına yönelik, Osmanlı’nın son döneminde gelişen düşünce hareketleri çerçevesinde, farklı çözüm önerileri ortaya konulur. Medreselerin işlevini kaybettiklerini, dolayısıyla kapatılması gerektiğini düşünen Batıcı aydınların sekülarist kanadına karşın, İslamcı aydınlar üzerinde yapılacak ıslah girişimleriyle bu kurumların çağın şartlarına uygun hale getirilebileceğini belirtirler. Cumhuriyet Türkiye’sinde Batıcı fikirler ekseninde gerçekleştirilen köklü yenilik hareketlerinden medreseler de etkilenir. Bu kurumlar, Maarif Vekili Vasıf Bey’in Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na istinaden 11 Mart 1924’te yayınladığı bir genelgeyle kapatılır. Medreseler kapatıldıktan sonraki gelişmeler, İslamcı çevrelerde endişe yaratır ve tepkiye yol açar. Bu gelişmelerin bazıları şunlardır; Lağvedilen medreselerde çalışan müderrislerin bir kısmının işsiz kalması, medrese vakıflarının satılma ya da kiralama yoluyla uygunsuz amaçlar için kullanılacağı endişesi, medreselerin yerine kurulan İmam-Hatip Mektepleri ve İlahiyat Fakültelerinin müfredatlarının beklentileri karşılayamaması dolayısıyla din eğitiminin akim kalacağı düşüncesidir. Yapmış olduğumuz bu çalışma ile medreselerin kaldırılması ve bundan mütevellid olumsuz gelişmelere, İslamcı akımın muhalefetini, Sebilürreşad dergisi örneğinde inceleyeceğiz.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_79199_8_pp_201-215.pdf
  • 2
201-215
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AFĠF Yahya, “İlahiyat Talebesinin İaşesi”, SebilürreĢad, C.24, S.612, 3 Temmuz 1340, S.138-
141.
AFĠF Yahya, “İnhilal Eden Bir İlim Ordusu”, SebilürreĢad, 5 Haziran 1340, C.24, S.603, s. 69-71.
AFĠF Yahya, “İlahiyat Fakültesi‟nin Vaziyet-i İlmiyesi”, SebilürreĢad, 15 Mayıs 1340, C.24,
S.600, s. 17-19
AFĠF Yahya, “İlahiyat Fakültesinin Diğer Nevakıs-ı İlmiyesi”, SebilürreĢad, 22 Mayıs 1340,
C.24, S. 601, s. 40-43
AFĠF Yahya, “İlahiyat Fakültesi Hakkında Bir Mülakat”, SebilürreĢad, 22 Mayıs 1340, C.24,
S.601, s. 43-44.
AKYÜZ Yahya, Türk Eğitim Tarihi, Ankara 2010.
ARABACI Caner, “Eşref Edip Fergan ve Sebilürreşad Üzerine”, Modern Türkiye’de Siyasi
DüĢünce, Ġslamcılık, C.6, İstanbul 2004 , 96-129
ARI Asım, “Tevhid-i Tedrisad ve Laik Eğitim”, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.22, S.2,
2002, s.181-192.
AYDAR Hidayet, “Darülfünun İlahiyat Fakültesinden İstanbul İlahiyat Fakültesine”, Ġstanbul
Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi Dergisi, C.1, S.1, 1999, s.297-311.
70 Bknz , “İmam Hatip Mektepleri Lağvediliyor”, SebilürreĢad, 27 Teşrin-i Sani 1340 C.24, S.627, s. 46.
71 Mete Tunçay, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek - parti Yönetiminin Kurulması (1923-2931), Ankara 1981, s.142-
143. ; Caner Arabacı: “ Eşref Edip Fergan ve Sebilürreşad Üzerine”, Modern Türkiye’de Siyasi DüĢünce, Ġslamcılık,
C.6., s.115-116.
72 “İsmet Paşa Hazretlerinin Nutukları”, Muallimler Birliği Mecmuası, Teşrin-i Evvel 1341, C.1, S.4, s. 149
214 Emin ÖZDEMİR
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/2, Winter 2013
AYTAÇ Kemal, Gazi Mustafa Kemal Atatürk Eğitim Politikaları Üzerine KonuĢmalar,
Ankara 1984.
BULAÇ Ali, “İslam‟ın Üç Siyaset Tarzı veya İslamcıların Üç Nesli”, Modern Türkiye’de Siyasi
DüĢünce; Ġslamcılık, C.6, İstanbul 2004. s.48-68.
DEBUS Esther, SebilirreĢad; Kemalizm Öncesi ve Sonrası Dönemdeki Ġslamcı Muhalafete
Dair KarĢılaĢtırmalı Bir AraĢtırma, İstanbul 2009.
DOĞAN Recai, “Osmanlı Eğitim Kurumları ve Eğitiminde İlk Yenileşme Hareketlerinin
Batılılaşma Açısından Tahlili”, Ankara Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi Dergisi, C.37,
1997, s.407-443.
ERGĠN Osman, Türk Maarif Tarihi, C.V. İstanbul 1977.
ERGÜN Mustafa, II. MeĢrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914), Ocak Yayınları,
Ankara 1996.
GENCER Mustafa, “Osmanlı-Türk Modernleşme Sürecinde Kültür, Din ve Siyaset İlişkileri”,
Turkish Studies, V.3/2, 2008. s.354-361.
GÜNDÜZ Mustafa, “Mustafa Kemal ve Erken Cumhuriyet Dönemi Eğitim ve Kültür Hayatına
Abdullah Cevdet‟in Etkileri”, Turkish Studies, V. 5, 2010, 1067-1088.
HIZLI Mefail, “Kuruluşundan Osmanlılara Kadar Medreseler”, Uludağ Üniversitesi Ġlahiyat
Fakültesi Dergisi, S.2, C.2, 1987, s.273-281.
HIZLI Mefail, “Osmanlı Medreselerinde Bozulma”, Uludağ Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi
Dergisi, S.6, C.6, 1994.
HULUSĠ Ahmet, “Maarifi İflastan ve Yıkıcılıktan Kurtarmak Lüzumu”, SebilürreĢad, 14
Ağustos 1340,C.24, S.612, s.222.
HÜLÜR Himmet ve Anzavur DEMĠRPOLAT, “Seçkincilik, Aydın Kimliği ve Süreklilik”,
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.5,1995, s.71-82.
KAFADAR Osman, Türk Eğitim Sisteminde BatılılaĢma, Ankara 1997.
KAZIM Musa, “Kütüb-i Kelamiyenin îhtiyacât-ı Asra Göre Islah ve Telifi. Beyne'l-Müslimin
Mezahib-i Muhtelifenin Tevhidi Medreselerde Tedrisatın Islahı-3 ”, Sırat-ı Müstakim, 1
Ramazan 1327, C.3 S. 54, s. 22-23.
KOCABAġOĞLU Uygur, Hürriyeti Beklerken Ġkinci MeĢrutiyet Basını, İstanbul 2010.
KODAMAN Bayram, Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Ankara 1999.
MARDĠN Şerif, Jön Türklerin Siyasi Fikirleri, 1895-1908, İstanbul 1993.
ÖCAL Mustafa, “ „Künye Defterlerine Göre‟ İstanbul İmam ve Hatip Mektebi (1924-1930)”,
Uludağ Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi, C.17, S.12, 2008. s.175-232.
ĠPġĠRLĠ Mehmet, “Medrese Maddesi”, TDV Ġslam Ansiklopedisi, C.28, s.327-333.
RENAN Ernest, Nutuklar ve Konferanslar, Çev: Ziya İhsan, Ankara 1946.
SABĠT Halim, “Islah-ı Medaris Münasebetiyle ”, Sırat-ı Müstakim, 17 Muharrem 1329, C.5,
S.129, s.324-336.
SAFA Peyami, Türk Ġnkılabına BakıĢlar, İstanbul 1990.
Islah Çalışmalarından İlgasına Medreselere İslamcı Bir Bakış;
Sebilürreşad’da Tevhid-i Tedrisad Kanunu ve Uygulamaları 215
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/2, Winter 2013
SARIKAYA M.Saffet, “Osmanlı Türkiyesindeki İslamcılık Düşüncesine Genel Bir Bakış”,
ArayıĢlar, 1/1, 1999, s.97-113.
SARIKAYA Yaşar, “ II. Meşrutiyet ve Medreseler: Geleneksel Bir Kurumun Modernleşme
Sürecinde Var Olma Mücadelesi”, Divan, C.13, S.25, 2008.
SARIKAYA Yaşar, “Osmanlı Medreselerinin Gerilemesi Meselesi: Eleştirel Bir Değerlendirme
Denemesi”, Ġslam AraĢtırmaları Dergisi, S.3, 1999, s.23-39.
ġANAL Mustafa, “Osmanlı Devleti‟nde Medreselere Ders Programları,Öğretim Metodu, Ölçme
ve Değerlendirme, Öğretimde İhtisaslaşma Bakımından Genel Bir Bakış”, Erciyes
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.14, 2003, s.149-168.
ġENTÜRK Recep, “ Fıkıh ve Sosyal Bilimler Arasında Son Dönem Osmanlı Aydını”, Ġslam
AraĢtırmalar Dergisi, S.4, 2000, s.133-171.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre II, Cilt 7, 3/3/1340.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre.II, Cilt 8/1, 17/4/1340.
TUNÇAY Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-parti Yönetiminin Kurulması (1923-2931),
Ankara 1981.
TÜRKÖNE Mümtazer,“İslamcılık” Maddesi”, TDV Ġslam Ansiklopedisi, C. 23, s.60-62.
UZUNÇARġILI İ.Hakkı, Osmanlı Devletinin Ġlmiye TeĢkilatı, TTK Yayınları, Ankara-1988.
ÜREKLĠ Fatma, “ Tanzimat Dönemi Osmanlı Eğitim Sistemi ve Kurumları”, Manas Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, N.3, 2002, s.382-406.
ZENGĠN Zeki Salih, “Kurtuluş Savaşı Döneminde ve Cumhuriyet‟in Başlarında Türkiye‟de Din
Eğitimi ve Medreseler”, AÜĠFD, C.XLIII, S.2, (2002), s.277-313.
ZENGĠN Zeki Salih, II. MeĢrutiyette Medreseler ve Din Eğitimi, 2002 Ankara.
“Artık Sükut Etmeyeceğiz” Sebilürresad, 25 Nisan 1329 , C. 10 ,S.243, s.147-148.
“Maarif Vekili Vasıf Beyefendinin Nazar-ı Dikkatine(Medreselerin Son İki Sınıfının
Lağvedilmesi Hakkında)”, SebilürreĢad, 3 Temmuz, 1340, c.24, s.607, s.141.
“Medreseler de İnkılap Geçiriyor”, SebilürreĢad, 2 Teşrinievvel 1340,C.24, S.619, s.327-330.
“Medreseler Satılıyor”, SebilürreĢad, 25 Eylül 1340, C.24, S.618, s.317.
“Ocak Söndürmek Meziyet İmiş”, SebilürreĢad, 9 Teşrinievvel 1340, C.24, S.620, s.348-349.
“Talebe-i Ulumda Hereket-i Fikriye (İştirak-i Fikriye)” Sebilürresad, 25 Nisan 1329, C.10, S.
243 , s. 146-147.
“Tevhid-i Tedrisad Demek İlgayı Tedrisad Demek midir?”, SebilürreĢad, 29 Mayıs 1340, C.24,
S.604, s.58-59.
“Tevhid-i Tedrisat Kanununun Tarz-i Tatbiki Hakkında Antalya Mebusu Hoca Rasih Efendi
Hazretleriyle Mülakat”, SebilürreĢad, 12 Haziran 1340, C.24, S.604, s.89-90.
“Medreseler Ne İdi Ne Oldu”, SebilürreĢad, 5 Haziran 130, C.24, S.603, s.76-78.
“İmamsız ve Hatibsizmi Kalıyoruz”, SebilürreĢad, 9 Teşrin-i Evvel 1340, C.24, S.620, s. 347-348.
“İmam Hatip Mektepleri Lağvediliyor”, SebilürreĢad, 27 Teşrin-i Sani 1340, C.24, S.627, s. 46.
216 Emin ÖZDEMİR
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/2, Winter 2013
“İsmet Paşa Hazretlerinin Nutukları”, Muallimler Birliği Mecmuası, Teşrin-i Evvel 1341, C.1,
S.4, s. 146-155.
“İlahiyat Fakültesi İaşe Edilmeyecek”,Cumhuriyet, 27 Haziran 1340, C.1, S.52. s.3.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com