You are here

ÇUVAŞÇAYA OZGU BAZI ÖZELLİKLER ÜZERİNE

ON SOME PROPERTIES SPECIAL TO CHUVASH

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5326

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Turkish, which is spoken by Turkish people settled in divergent territories, is represented with more than twenty literary languages at the present time. While Gagauz and Azerbaijan Turkish are regarded as the closest dialect to Turkey Turkish, dialects such as Chuvash and Yakut are thought to be the most distant. Each of the modern Turkish dialect has some special properties. Although these dialects have a lot in common, there are some differences which cause them to be accepted as an independent dialect. These similarities and differences among dialects are used as criteria for dialectal classification. Chuvash, being a dialect of Turkish Language, has many similarities to the other dialects. In addition to commonalities between inflectional and derivational suffixes, Chuvash displays similarities to the other dialects in some other respects. However, it has some special and different characteristics. Many interesting dialectal properties, particularly rhotacism / zetacism, are encountered in Chuvash. Chuvash, which has a special importance for Altaic studies, exhibits some data which can make important contributions to the solution of some problematic issues. These special properties of Chuvash caused it to be accepted as an independent language in the past. The aim of the study is not to focus on phonetic and morphologic properties of Chuvash. The special properties of Chuvash which cannot be encountered in historical and modern dialects, rather than its general characteristics are emphasized throughout the study.
Abstract (Original Language): 
Çeşitli coğrafyalara yayılan Türk boylarınca konuşulan Türkçe, günümüzde yirminin üzerinde yazı diliyle temsil edilmektedir. Bu yazı dillerinden Gagavuz ve Azerbaycan Türkçeleri, Türkiye Türkçesine en yakın lehçeler kabul edilirken Yakutça ve Çuvaşça gibi lehçeler ise Türkiye Türkçesine daha uzak lehçeler olarak düşünülmektedir. Çağdaş Türk lehçelerinin her birinin kendine has birtakım özellikleri mevcuttur. Bu lehçeler, pek çok noktada birbirleriyle ortak özellikler gösterseler de aralarında onların ayrı birer lehçe sayılmasına sebep olan bazı farklılıklar da bulunmaktadır. Lehçeler arasındaki bu farklılıklar ve ortaklıklar, yapılan lehçe tasniflerinde her zaman için birer kriter olarak kullanılmışlardır. Çuvaşçanın da çağdaş Türk lehçelerinden biri olarak diğer lehçelerle arasında pek çok açıdan benzerlikler vardır. Çuvaşça, yapım ve çekim eklerindeki ortaklıkların yanı sıra başka noktalardan da diğer lehçelerle benzerlikler göstermektedir. Bununla birlikte onun da kendine has ve farklı bazı özellikleri mevcuttur. Çuvaşça, rotasizm/zetasizm meselesi başta olmak üzere pek çok açıdan ilgi çekici bir lehçe özelliği sergilemektedir. Özellikle, Altayistik çalışmalarında ayrı bir önem taşıyan Çuvaşça, problemli meselelerin aydınlatılmasına katkı sağlayacak veriler de içermektedir. Çuvaşçanın kendine özgü bu özellikleri, geçmişte onun farklı bir dil olarak algılanmasına da sebep olmuştur. Bu çalışmada, Çuvaşçanın ses ve şekil özellikleri üzerinde durmak amaçlanmamıştır. Burada, Çuvaşçanın genel özelliklerinden ziyade onun tarihî ve çağdaş lehçelerde rastlanmayan, sadece kendisine has birtakım nitelikleri üzerinde durulmuştur.
241
251

REFERENCES

References: 

ALKAYA, Ercan (2010), "Türkiye Türkçesinde ve Türk Lehçelerinde İyelik Ekinden Sonra
Kullanılan +lAr Çokluk Eki Üzerine", Müjgan Cunbur Armağanı (Hazırlayan: Prof. Dr.
Tuncer Gülensoy), TKAE Yayınları, s, 31-37, Ankara.
ANDREYEV, İ. A. (1997), "Çuvaşskiy Yazık", Yazıki Mira, Tyurkskiye Yazıki, s. 480-491,
Bişkek.
BASKAKOV, N. A. (1975), "On the Common Origin of the Categories of Person and Personal
Possesion in the Altaic Languages", Researches in Altaic Languages, s.7-14.
BENZİNG, J. (1959), "Das Tschuwaschische", Philologiae Turcicae Fundamenta, Wiesbaden, s.
695-751.
BENZİNG, J. (2005), (Çev. Zeki Kaymaz) "Çuvaşça", Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt:
V, Sayı 2, Sayfa: 303-309.
CEYLAN, Emine (1995), "Çuvaşistan, Çuvaşlar ve Çuvaşça", Çağdaş Türk Dili (7), Ocak 1995,
s. 16 - 24
CEYLAN, Emine (1997), Çuvaşça Çok Zamanlı Ses Bilgisi, TDK Yay. , Ankara.
CLARK, Larry (1998), "Chuvash", The Turkic Languages, London and New York, s. 434-452.
EMRE, Ahmet Cevat (1940), "Şahıs Zamirleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma", TDAY
Belleten, Seri: II, Sayı: 3-4, Mayıs 1940, Ankara 1940, s. 12-29.
ERCİLASUN, Ahmet Bican (2004), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ
Yayınları, Ankara.
ERDAL, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Leiden-Boston, 575 s.
ERSOY, Feyzi (2004), "Çuvaş Türkçesiyle Türkiye Türkçesinin Söz Dizimi Bakımından
Karşılaştırılması", V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, 20-26 Eylül 2004, s.
1075-1086.
ERSOY, Feyzi (2007), "Çuvaş Türkçesi", Türk Lehçeleri Grameri, Ankara 2007, s. 1285-1340.
ERSOY, Feyzi (2010), Çuvaş Türkçesi Grameri, Gazi Kitabevi, Ankara.
ERSOY, Feyzi (2012), Türk-Moğol Dil İlişkisi ve Çuvaşça, Gazi Kitabevi, Ankara.
FEDOTOV, M. R. (1996), Çuvaşskiy Yazık, İstoki Otnoşeniye k Altayskim i Finno-Ugorskim
Yazıkam İstoriçeskaya Grammatika, Çeboksarı.
GR0NBECH, K. (1995), Türkçenin Yapısı,(Çev: Mehmet AKALIN), TDK Yay., Ankara.
HİVETERİ, T (1928), ÇEvaş Çİlhİyİn Krammattikİ, Şupaşkar.
JOHANSON, Lars (2002), Structural Factors in Turkic Language Contacts, 186 s. (Çev. Nurettin
Demir; Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler, TDK Yay., Ankara 2007.)
KRUEGER, J. G. (1961), Chuvash Manuel, Bloomington.
LEVİTSKAYA, L. S. (1976), İstoriçeskaya Morfologiya Çuvaşskogo Yazıka, Moskova.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/9 Summer 2013
Çuvaşçaya Özgü Bazı Özellikler Üzerine 251
MENABİT, Ciden Sena (2006), "Ne...Ne'li veya Ne...Ne De'li Bağlama Edatlarında
Olumsuzluk Sorunu", TDAYBelleten 2004/1, Ankara.
PAVLOV, İ. P. (1965), Hal 'hi ÇEvaş Literaturı Çilhi, Şupaşkar.
POPPE, Nicholas (1965), Introduction to Altaic Linguistics, Wiesbaden.
RAMSTEDT, G. J. (1957), Vvedeniye v Altayskoye Yazıkoznaniye, Morfoloji, Moskova.
TEKİN, Talat (2003), "Zetacism and Sigmatism in Proto-Turkic", Talat Tekin, Makaleler 1,
Altayistik, Ankara, s. 1-37.
TEKİN, Talat (2004a), "Altaic Languages", Talat Tekin, Makaleler II,Ankara, s. 404-413.
TEKİN, Talat (2004b), "Ana Türkçede z'leşme ve ş'leşme", Talat Tekin, Makaleler II, Tarihi
Türk Yazı Dilleri, Ankara, s. 598-612.
TEKİN, Talat-ÖLMEZ, Mehmet (1999), Türk Dilleri, Simurg Yay., İstanbul.
TGS: Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı II (TGS II 1999), TDK Yay., Ankara.
YEGOROV, V. G. (1954), Sovremennıy, Çuvaşskiy Literaturnıy Yazık v Sravnitel 'no-İstoriçeskom
Osveştenii, Çeboksarı.
YILMAZ, Emine (2002), Çuvaşça Çok Zamanlı Morfoloji, Grafiker Yayınları, Ankara.
ZEYNALOV, Ferhat (1993), Türk Lehçelerinin Karşılaştırmalı Dilbilgisi, İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com