You are here

MUSUL'DA İTAATSİZ BİR ZÜMRE; YABGULULAR

(A DISOBEDIENT COMMUNITY IN MOSUL; YABGULULAR)

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5118
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Following SelçukBey's death, one of his sons, ArslanBey took control, and aimed to settle in by taking advantage of Karahanlılar's fight for the crown. However, realizing the purpose captured by Sultan Mahmud who was imprisoned in İndia Kalincar castle. ArslanYabgu's slavery caused him to act on the Oğhuz, so Oğhuzes ruhless leaders struggled to save the castle. But managed to escape from the castle of Arslan Yabgu understands be arrested by Gazneli military, Oğhuz made a speech which testament feature. This conversation was guided by political programmatic and Oğhuz future political lines. Arslan Yabgu's captivity lasted seven years and this captivity ended with his death. This situation resulted due to Arslan Yabgu and his name is connected by the group know as the Yabgulu Oğhuzes to remain leaderless and stateless. Yabgulu Oğhuzes wanted to first the settle in the territory of Gazneli but failed in their struggle here. Therefore this situation left the the group which was subject to ArslanBey and called Yabgulu Oğhuz attributing to his name, leaderless and homeless. Migrating into various geographic regions in order to meet the economic needs of Yabgulular have made looting activities exploitation and a result of pressures local authorities and tax officials. Yabgulular's adaptation problems caused them to have troubles with the people of the places that they migrated to. Exile like lives of Yabgulular who went to Mosul rejecting the subjection offer of TuğrulBey and were named disobedient community, directed the short history of them.
Abstract (Original Language): 
Selçuk Bey'in vefatının ardından oğullarından Arslan Bey, yönetimi ele almış Karahanlıların taht mücadelelerinden faydalanarak yurt bulmayı amaçlamıştır. Fakat amacını gerçekleştiremeden GazneliMahmud tarafından yakalanarak Hindistan'da bulunan Kalincarkalesine hapsedilmiştir. Arslan Yabgu'nunesareti ona bağlı Oğuzların harekete geçmesine neden olmuşböylece Oğuzlar, liderlerini kaleden kurtarmak amacıyla amansız bir mücadele vermişlerdir. Kaleden kaçmayı başardığı sırada Gazneli komutanlar tarafından yakalanacağını anlayan Arslan Yabgu, Oğuzlara vasiyet özelliği taşıyan bir konuşma yapmıştır. B u konuşma siyasi proğram niteliğinde olup Oğuzların gelecekteki siyasi çizgilerine yön vermiştir. Arslan Yabgu'nun esareti yedi yıl sürmüş ve bu esaret onun ölümüyle son bulmuştur. Bu durum Arslan Bey'e bağlı olan ve onun ismine izafen Yabgulu Oğuzlar adıyla anılan grubun lidersiz ve yurtsuz kalmasıyla sonuçlanmıştır. Yabgulu Oğuzlar ilk olarak Gazneli topraklarına yerleşmek istemiş, fakat burada verdikleri mücadelede başarısız olmuşlardır. Bu nedenle iktisadi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çeşitli coğrafi bölgelere göç eden Yabgulular, yerel idarecilerin ve vergi memurlarının sömürü ve baskıları sonucu yağma faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Yerleşik toplum düzeninden uzak olan Yabgulular'ınyaşadıkları uyum sorunları onların göç ettikleri yerlerdeki yöre halkıylakarşı karşıya gelmesine neden olmuştur. XI. yüzyıl ortalarında Tuğrul Bey'in itaat teklifini reddederek Musul'a giden ve itaatsiz zümre olarak adlandırılan Yabgulular'ın sürgüne benzer hayatları onların kısa tarihine yön vermiştir.
967
975

REFERENCES

References: 

AGACANOV, Sergey.
G,(2002)
, Oğuzlar, Çev. Ekber N. Necef-Ahmet Annaberdiyev, Selenge Yayınları,İstanbul.
AGIRAKÇA,Ahmed,(1994), "EbûBekr Muhammed İbnRaik ve Emiru'l-Ümeralıgı", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi (ÜEFTD), S. 35, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
AHMED

N MAHMUD/1977), Selçukname, Haz. Erdoğan Merçil,Kervan Matbaa, İstanbul.
AKSARAYİ,KerimüddinMahmudi,(2000), Müsameret'ülAhbar, (Çev.Mürsel Öztürk), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
BAYKARA, Tuncer, (1988), Anadolu 'nun Tarihi Coğrafyasına Giriş, Sevinç Yayınevi, Ankara.
BEYHAKÎ, Ebû'l Hasan Ali b. Zeyd, (1982), Târîh-i Beyhak, Beyrut.
BUNDARI,Ebû İbrahim KıvamüddinFeth b. Ali b. Muhammed, (1943), Zübdetü'n-nusra ve nuhbetü'l-„UsraTarihi,Çev. K. Burslan, (Irak ve Horasan Selçukluları), Türk Tarih Kurumu Yayınları, İstanbul.
CAHEN,Claude, (1988), "Türklerin Anadolu'ya İlk Girişi", Çev. Y. Yücel -B. Yediyıldız, Belleten, C. LI, Aralık, Sa. 201, Ankara,ss. 1375-1431.
,(1984),
Osmanlılardan
Önce Anadolu 'da Türkler, İstanbul.
CÖHCE, Salim, (2004), "Selçuklu Hâkimiyetinin Tesisinden önce Diyarbakır Yöresindeki Türkmen Faaliyetleri", I. UluslararasıOğuzlar'dan Osmanlı 'ya Diyarbakır Sempozyumu, (Diyarbakır 20-22 Mayıs 2004), ss. 125-136.
CÜBEYR, İbni, (2008), Endülüs'ten Kutsal Topraklara, Çev. İsmail Güler,Selenge Yayınları, İstanbul.
CÜZCÂNİ,MinhacSirâc,(2010), Tabakat-ı Nasır-î (12. Tabaka), Çev. Akbar A. Aghdam, , Tarih Okulu Dergisi Yayınları, Sa. VIII (Eylül- Aralık 2010), İzmir 2010,ss. 111-140.
ÇEVİK, Adnan, (2007), "XI. Yüzyıl Ortalarında Güney Doğu Anadolu Bölgesinde Bir Oğuz
Topluluğu: Irak Oğuzları'', Türklük Bilgisi Araştırmaları, Cilt XXXI/I, YER 2007, ss. 195¬205.
DEMİRCAN, Adnan, (1996), Hâricîler'in Siyasî Faaliyetleri, Beyan Yayınları, İstanbul.
DİVİTÇİOĞLU, Sencer, (2005), Oğuz'dan Selçukluya Boy Konat ve Devlet, İmge Yayınları, Ankara.
EL-AZÎMÎ, Ebû Abdullah Muhammed, (2006), Azîmî Tarihi, Çev. Ali Sevim, Türk Tarih Kurumu Yayınları,Ankara.
El-BELÂZURÎ, Ahmedb. Yahya b. Cabir,(1987), Fütuhu'lBüldan Çev. Mustafa Fayda, Sevinç Yayınevi,Ankara.
EL HAMEVÎ,El İmam Şehabüddin El Abdullah Yakût bin Abdullah, (1986), Mu'cemu'l-Buldan, C. V, Daru'ssadar Matbaa, Beyrut.
EL HÜSEYNÎ,ŞadruddinEbû'l- Hasan Ali İbnNaşırİbn Ali, (1999), Ahbarü 'dDevleti 'sSelçukkiyye, Çev. Necati Lügal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
ĞANDUR, Muhammed Yusuf, (2008), Ortaçağ Cizre Tarihi (M.S. 815-1515),Çev. Fadıl Bedirhanoğlu, Beşir Ant Yayınları, Ankara.
Turkish Studies
International
PeriodicalFortheLanguages, LiteratureandHistoryofTurkishorTurkic
Volume 8/9 Summer 2013

c
974
Derya
COŞKUN
GERDİZÎ, EbûSa'idAbdulhay b. Mahmud, (1327), Zeynü 'l-Ahbâr, Tahran.
HEMEDANÎ, Reşidü'd-dinFazlallah, (2011), Cami'ütTevârih, Çev. Erkan Göksu-H.Hüseyin Güneş, Selenge Yayınları, İstanbul.
HEYD, W. (2000), Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, Çev. Enver Ziya Karal, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
HONİGMAN,Ernest,(1979), "Musul", İslam Ansiklopedisi (İA), C. VIII, İstanbul 1979, ss. 739.
HUNKAN, Ömer Soner, (2007),Türk Hakanlığı Karahanlılar (766-1212),IQ Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
İBNÜ'L ESÎR, İzzettin Ali bin Muhammed, (1987), El Kâmil Fî't Tarih, IX, Çev. A. Özaydın,
Bahar Yayınları, İstanbul.
İBN'ÜL EZRÂK, (1990), Mervani Kürtleri Tarihi, Çev. M. Emin Bozarslan, Yön Matbacılık,
İstanbul.
İPLİKÇİOĞLU,Bülent, (1994), Eskiçağ Tarihinin Ana Hatları, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul.
KAFESOĞLU, İbrahim, (1958), "Selçuk'un Oğulları ve Torunları" , Türkiyat Mecmuası, Ankara 1958, C. 13, ss. 117-130.
KAZVÎNÎ,Zekerriya b. Muhammed, (1969), A'sâru 'l- BilâdveAhbâru 'l-İbâd, Beyrut.
KOCA, Salim, (2002), "Sir Derya (Ceyhun) Boylarından Anadolu'ya Oğuzlar", Türkler, IV Ankara
2002, ss. 529-550.
KÖYMEN, Mehmet Altay, (2000), Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarih (Kuruluş Devri), I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
LEWİS, Bernard,(2006), Uygarlık Tarihinde Araplar, Pegasus Yayınları, İstanbul.
MEHMED NEŞRİ, (1987), Kitab- î CihannûmaNeşrî Tarihi, I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
MEMİŞ, Ekrem, (2012), Eskiçağ'daMezopotamya, Ekin Yayınevi, Bursa.
MERÇİL, Erdoğan, (2007), Gazneliler Devleti Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
MEVDUDÎ,SeyyidEbû'l-A'la, (1971), Selçuklular Tarihi I,Çev. Ali Genceli, Hilal Yayınları, Ankara.
MİQUEL,Andre, (2003), Arap Coğrafyacılarının Gözünden 1000 Yılında İslam Dünyası ve Yabancı Diyarlar, Çev. Ali Berktay, Kitap Yayınevi, İstanbul.
RÂVENDÎ, EbûBekr Muhammed b. Ali,(1999), Rahat-üs- Sudûr ve Âyet-üs-Sürûr, Çev. Ahmed Ateş, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
SAMİ, Şemsettin, (1996), "Musul", Kâmûsu 'lA'lâm, Kaşkar Neşriyat Yayıncılık, C. VI, Ankara.
SÜMER, Faruk, (1999a),Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları II,Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
/1999b)
, Oğuzlar, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
,(1998),
Selçuklular
Devrinde Doğu Anadolu'da Türk Beylikleri, Türk Tarih
Kurumu Yayınları, Ankara.
ŞEŞEN,Ramazan, "Cezîre", DİA, VII, ss. 509.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com