You are here

Türkiye'de Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarının Adlandırılması

NOMENCLATURE FOR PRIMARY CARE HEALTH UNITS IN TURKEY

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
This article reviews the changing pattern of the nomenclature used for primary health care units in Turkey and emphasizes the rich meaning of the term "health hearth" which is ignored in daily use. The health hearth; with the "health" concept which it implies, differs from the secondary health care unit hospital (hastane= sickhouse in Turkish) and differs from the country doctor's office (1871) and government doctor's office (1913) which's it follows in the time. The word "ocak=hearth" (meaning also fireplace) implies a rich meaning which comes from chamanisme: The od=fire was sacred. The family hearth (=fireplace), hearth ^fireplace) of janissaries, soldier hearth (=fireplace) dispatch the same meaning. In the recent Turkish history the concept of "hearth" (=fireplace) was widespredly used in the political arena after the creation of Turkish Hearth in 1912. In 1931 Turkish Hearths were renamed as by "Peoplehouses" implying a similar concept. In 1961 with the Law on the Socialisation of Health Services, the "health hearths" and "health houses" were established. Another use of the concept of "hearth" is seen in folkloric medicine; where, exists many "hearth" projected to heal malaria, jaundice, puerper¬al fever etc. Thus, we see that the nomeclature used, is more than just nomination of an object, adressing to the common subcon-siousness of the people and functions as the expression goals. The health hearth, handed over the concept of hearth from the folkloric medicine in the name of "state father" (patrimonial state): The ignorance of the real meaning of the term "health hearth" that we use frequently in daily life may be due to subconsious common opinion, which seems natural, and which is accepted by all of us without realising.
Abstract (Original Language): 
Bu yazı, Türkçede birinci basamak sağlık kuruluşlarının adlandırılmasının zaman içinde gösterdiği değişimi ve "sağlık ocağının günlük kullanımda üzerinde durulmayan anlam zenginliğini ele almaktadır. Sağlık ocağı içerdiği "sağlık" kavramı ile ikinci basamak sağlık kurumu olan (hastane = hasta evi)nden, ve tarihi olarak izlediği memleket tabipliği (1871) ve hükümet tabipliğinden (1913) ayrılır. "Ocak" kelimesi, fiamanizmden günümüze ulaşan bir anlam zenginliği içerir: Od=ateş kutsaldı. Aile ocağı, asker ocağı, yeniçeri ocağı bu anlama gönderme yapar. Türkiye'nin yakın tarihinde, 1912'de istanbul'da Türk Ocağı'nın kurulmasını izleyen dönemde "ocak" kavramı, siyaset alanında da yaygın şekilde kullanıldı. 1931'de Türk Ocaklarının yerini alan "Hal-kevleri"ndeki ev kavramı da ocağa yakındır. 1961'de Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Yasası ile, "sağlık ocakları" ve "sağlık evleri" kuruldu. "Ocak"ın bu çerçevede ele alınması gereken bir diğer önemli kullanımı da halk hekimliğindeki sıt¬ma, sarılık, albasması... ocaklarında kendini gösterir. Böylece adlandırmaların tanımladıkları nesnenin adı olmanın ötesine geçen, halkın ortak bilinçaltına hitabeden ve ulaşılması arzulanan idealleri dile getiren bir işlev üstlendiklerini görüyoruz. Sağlık ocağı, halk sağlığındaki ocak kavramını "devlet baba" adına devralmıştır: Gündelik hayatta sık kullandığımız "sağlık ocağı"nın anlamı üzerinde bugüne kadar durulmaması, hepimizin farkında olmaksızın kabul ettiğimiz, başka türlü bakmanın aklımıza gelmediği, tabiî görünen bilinçdışı bir ortak temel varsayımdan kaynaklanabilir.
129-134

REFERENCES

References: 

1.
Erdemi
r AD. Tıbbi Deontoloji ve Tıp Tarihi. Bursa, Güneş ve Nobel Yayınları, 1996; 279-92.
2.
Aydı
n E. Türkiye'de Sağlık Teşkilatlanması Tarihi. Ankara, Naturel Kitabe-vi, 2004; 13, 17-21, 36-7, 39, 42-7, 56-7, 63.
3.
Una
t EK, Samastı M. Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye (Sivil Tıp Mektebi) 1867 -1909. İstanbul, I.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, 1990; 8.
4.
Dirica
n R. Türkiye'de Sağlık Hizmetlerinin Örgütlenmesi. Halk Sağlığı (Top¬lum Hekimliği)'nde. 2. Baskı. Ed. Dirican R, Bilgel N. Bursa, Uludağ Üni¬versitesi Basımevi, 1993; 547, 535, 540.
5.
Köselioğl
u L. Kaf Dağı'nın Ötesi. İstanbul, İletişim Yayınları, 2000; 479-80.
6.
Una
t EK. Türkiye'de Tıp Dallarının Yerleşmesine Toplu Bakış Dünya'da ve Türkiye'de 1850 Yılından Sonra Tıp Dallarındaki İlerlemelerin Tarihi'nde. İstanbul, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Vakfı Yayınları, 1988; 8-13.
7.
Fişe
k NH. Halk Sağlığına Giriş. Ankara, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Toplum Hekimliği Enstitüsü Yayını 1985; 158.
8.
Kazanc
ı M. Halkla İlişkiler. İstanbul, Savaş Yayınları 1982; 90-1.
9.
Kasapoğl
u MA. Sağlık Sosyolojisinde Yeni Gelişmeler. Sağlık Sosyolojisi Türkiye'den Araştırmalar'da. Ankara, Sosyoloji Derneği Yayınları 1999; 5-6.
10.
Arseve
n CE. "Ocak" maddesi. Sanat Ansiklopedisi'nde. İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1950: III: 1519-22.
11.
Ca
n Ş. Klasik Yunan Mitolojisi. İstanbul, İnkilap Kitabevi 1997; 123.
12.
Oca
k AY. Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri İstanbul, İletişim Yayınları 2000; 219, 221, 227-9.
13.
Erö
z M. Türkiye'de Alevilik-Bektaşilik. İstanbul, Otağ Matbaacılık 1977;
325, 327, 331.
14.
Özte
k Z. Halk Dilinde Sağlık Deyişleri Sözlüğü. Ankara, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 1992; 107.
Türkiye Aile Hekimliği Dergisi I Turkish Journal of Family Practice \ Cilt 11 | Sayı 3 | 2007 1 133
15.
Ara
z R. Harput'ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği. Ankara, Atatürk
Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 1995; 158-80.
16.
Sam
i fi. Taaşşuk-u Talat ve Fitnat. İstanbul, Bordo Siyah Yayınlan 2004; 21-2.
17.
DP
T Türk Köyünde Modernleşme Eğilimleri Araştırması Rapor III Orman Köylerinin Sosyo-Ekonomik Durumu (1971) Köy Sosyolojisi Okuma Kita¬bında. Ed. Arı O. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları İstanbul 1977 s.280.
18. AnaBritannica Ansiklopedisi "ocak", "yeniçeri", "Türk Ocağı" "Ülkü Ocak¬ları dernekleri", "Aydınlar Ocağı" maddeleri. İstanbul, Ana Yayıncılık, 1989; XVII/19, XXII/373-4, XXI/274, 467, III/89.
19. Çıkar M. Hasan Ali Yücel ve Türk Kültür Reformu. 2. baskı. Ankara, Türki¬ye İş Bankası Kültür Yayınları, 1998; 39-40.
20. Karaömerlioğlu A. Orada Bir Köy Var Uzakta: Erken Cumhuriyet Dönemin¬de Köycü Söylem. İstanbul, İletişim Yayınları 2006; 122-3.
21. McWhinney IR. A Textbook of Family Practice. 2. baskı. New York, Oxford
University Press, 1997; 381-7.
22.
Kazancıgi
l A. Türkiye'de Modern Devletin Oluşumu ve Kemalizm. Türkiye'de Politik Değişim ve Modernleşme'de. Ed. Kalaycıoğlu E. Sarıbay AY. İstanbul, Alfa Kitabevi 2000; 147: 137-54.
23.
Su
r H. Sağlık Hizmetlerinin Geçmişi ve Gelişimi Sağlık Hizmetleri El Kitabı'nda. Ed. Hayran O. Sur H. İstanbul, Yüce Yayım 1998; 225.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com