You are here

MALATYA YÖRESİ YAĞMUR DUASI GELENEKLERİNDE ESKİ TÜRK İNANÇ İZLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

ON THE TRACES OLD TURKISH BELIEF IN MALATYA REGION RAIN PRAYER OF TRADITION A REVIEW

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Hittites ha d established in Malatya, and also Malatya province has hosted many civilizations throughout history. City is the oldest mode of transport in east, in terms of being the crossroads of the Middle East Anatolia and the importance it has in the past continues today. Despite the largest twenty-eighth provinces of Malatya developing industry in terms of Turkey's population are agriculture and animal husbandry are the main source of livelihood. Therefore, water in economy as well as all other provinces in Malatya based on agriculture and animal husbandry is of great importance in maintaining the life cycle. The residual layer of cities throughout history and cultural richness of life has since completed the acquisition of the folk culture. Gradually gained against natural phenomena and people diversify their defense mechanisms, generation by tradition we call behavior patterns have become a heritage passed around. Rainmaking tradition also appears to be a part of this heritage.Malatya aroun d for centuries and continue to be applied by conventional rainmaking operations today has not lost its function as a remedy when he drew people's water shortage. At the root of all transactions make possible to find the influence of ancient Turkish culture. In this article, the field research method is used and it is intended that the method it rain at various times in the Malatya region to provide information and traditional methods applied to the roots of the living traces of the old Turkish belief uncover. The Obtained Data result of the cult of ancestors in Malatya rain prayer tradition, the cult of water, fire cult, the cult of nature such as moving it ruins were uncovered traces of the old Turkish belief. That the origin of all rainmaking operations carried out in the region of Central Asia lies a belief system has determined. Some of these applications are a reflection of Islamic elements. And also these elements continue to live under the name of tradition fused with pre-Islamic belief system.
Abstract (Original Language): 
Hitit döneminde kurulan Malatya ili tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. İl, doğudaki en eski ulaşım yolu olması, Anadolu ve Ortadoğu'nun kavşak noktası olması bakımından geçmişte sahip olduğu önemi günümüzde de sürdürmektedir. Türkiye'nin nüfus bakımından en büyük yirmi sekizinci ili olan Malatya'nın gelişen sanayiye rağmen başlıca geçim kaynakları arasında tarım ve hayvancılık bulunmaktadır. Bu sebeple ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanan diğer tüm illerde olduğu gibi Malatya'da da su yaşamsal döngünün devamlılığında büyük önem taşımaktadır. İllerin tarihi akış içerisinde geçirmiş olduğu yaşam katmanlarından arta kalan ve kültürel zenginliklerini tamamlayan kazanımlar halk kültürlerine de sinmiştir. İnsanların doğa olayları karşısında kazandıkları ve zamanla çeşitlendirdikleri savunma mekanizmaları, gelenek adını verdiğimiz kalıp davranışlarla nesiller boyu aktarılan bir miras haline gelmiştir. Yağmur yağdırma gelenekleri de bu mirasın bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Malatya ve çevresinde yüzyıllardır uygulanmaya devam eden geleneksel yağmur yağdırma işlemleri günümüzde de halkın su sıkıntısı çektiği zamanlarda çare olma işlevini kaybetmemiştir. Yapılan bütün işlemlerin kökeninde eski Türk kültürünün yansımalarını bulmak mümkündür. Bu çalışmada çeşitli tarihlerde alan araştırması ile derlenen Malatya yöresi yağmur yağdırma yöntemlerine dair geleneksel bilgileri sunmak ve uygulanan yöntemlerin kökenine inerek yaşayan eski Türk inanç izlerini açığa çıkarmak amaçlanmıştır. Elde edilen veriler sonucunda Malatya yağmur duası geleneklerinde atalar kültü, su kültü, ateş kültü, tabiat kültleri, yâda taşı gibi eski Türk inanç kalıntılarının izlerine rastlanılmıştır. Yörede gerçekleştirilen bütün yağmur yağdırma işlemlerinin kökeninin Orta Asya inanç sistemine uzandığı, bu uygulamaların bir kısmında ise İslami unsurların yansımasının bulunduğu ve bu söz konusu unsurların da İslam öncesi inanç sistemiyle kaynaşarak gelenek adı altında yaşamaya devam ettiği tespit edilmiştir.
134
146

REFERENCES

References: 

a. Sözlü Kaynaklar
1.
İbrahim Alaattin Ateş, 1965, lise mezunu, memur, Malatya/Darende.
2.
Hilmi Keyhıdır, 1944, lise mezunu, emekli, Malatya/Darende.
3.
Lütfıye Demiralp, 1932, okuryazarlık yok, Malatya/Doğanşehir (Polat Kasabası).
4.
Ali Gündoğdu, 1955, ortaokul mezunu, işçi, Malatya/Battalgazi.
5.
Hüseyin Başaran, 1949, öğretmen okulu mezunu, emekli, Malatya/Hekimhan (Ballıkaya Köyü).
6.
Süleyman Özerol, 1953, öğretmen okulu mezunu, emekli, Malatya/Hekimhan (Ballıkaya Köyü).
7.
Nurettin Temur, 1963, lise mezunu, memur, Malatya/Kale.
8.
Nevzat Akbaş, 1942, ilkokul mezunu, emekli, Malatya/Doğanşehir (Günedoğru Kasabası).
9.
Aziz Kızıl, 1939, okuryazarlığı yok, çiftçi, Malatya/Doğanşehir (Dedeyazı Köyü).
10.
Mahmut Aslan, 1941, okuryazarlığı yok, çiftçi, Malatya/Doğanşehir (Dedeyazı Köyü).
11.
Ahmet Türkmenoğlu, 1949, ilkokul mezunu, emekli, Malatya/Doğanşehir (Günedoğru Kasabası).
12.
Neriman Demiralp, 1960, ortaokul mezunu, ev hanımı, Malatya/Merkez.
b. Yazılı Kaynaklar
Acıpayamlı, O. (1963). Türkiye'de Yağmur Duası ve Psiko-Sosyal Metotla İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, (1-2): 1-39.
Acıpayamlı, O. (1965). Türkiye'de Yağmur Duası II, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 22 (3-4): 221-250.
Acıpayamlı, O. (1976). Türk Folklor Ürünü Yağmur Duasıyla İlgili Yapı ve Fonksiyon Sorunları, I. Folklor Kongresi Bildirileri, Ankara.
Alptekin, A. B. (2000). Hatay/Erzin'de Anlatılmakta Olan Yağmur Dede Efsanesi ve Türk Dünyası'ndaki Benzerlikleri, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (9): 25-37.
144
AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ Sayı: 54 Mart - Nisan 2016
Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi
ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız - Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat - KIRGIZİSTAN http ://www. akademikbakis. org
Araz, R. (1996). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Sûfîliği İle Yatır ve Türbelerin Çevresinde Yaşayan Eski Türk İnançları, Erdem, Atatürk Kültür Merkezi Dergisi (Türklerde Hoşgörü Özel Sayısı 3), 8 (24): 783-827.
Artun, E. (2012). Türk Halkbilimi, Adana: Karahan Kitabevi.
Çıblak, N. (2002). İçel'de Yağmur Yağdırma Törenleri, Folklor /Edebiyat, 8 (31): 93-103.
Ekici, M. (2002). Tire Yöresi Yağmur Duası Gelenekleri Üzerine Bir İnceleme, Milli Folklor, (56): 46-52.
Erginer, G. (1997). Kurbanın Kökenleri ve Anadolu'da Kanlı Kurban Ritüelleri, Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
Ergun, P. (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Esin, E. (2001). Türk Kozmolojisine Giriş, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Gömeç, S. (1998). Şamanizm ve Eski Türk Dini, PAÜ. Eğitim Fakültesi Dergisi, (4): 38-50.
Güngör, H. (2002). Eski Türklerde Din ve Düşünce, Türkler, 3, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Gürsoy, Ü. (2012). Türk Kültüründe Ağaç Kültü ve Dut Ağacı, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (61): 43-54.
Işık, R. (2004). Türklerde Ağaçla İlgili İnanışlar ve Bunlara Bağlı Kültler. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (2), 89-106.
İnan, A. (1971). Divanü Lûgat-İt-Türk'te Şamanizm'e Ait Kelimeler, Türk Kültürü, 100, www, turkoloji. cu. edu. tr, 5.12.2014
İnan, A. (1976). Eski Türk Dini Tarihi, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Kılıç, S. (2011). Uşak ve Çevresinde Yağmur Yağdırma Uygulamaları (Takmak Köyü Örneği), Turkish Studies, 6 (11): 503-514.
Kıyak, A. (2013). Geleneksel Türk İnanışlarındaki Su Kültü ve Elazığ'daki İzleri, Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (4): 22-39.
Kobya, E. Ş. (2014). Türkiye'de Yağmur Törenleri ve Yağmurla İlgili İnanışlar, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Koz, S. (2007). Yağmur Duası, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Ligeti, L. (1998). Bilinmeyen İç Asya, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
Örnek, S. V. (1988). 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane, İstanbul: Gerçek Yayınları.
Seyidoğlu, B. (2002). Mitoloji Üzerine Araştırmalar, Metinler ve Tahliller, İstanbul: Dergâh Yayınları.
145
AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ Sayı: 54 Mart - Nisan 2016
Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi
ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız - Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat - KIRGIZİSTAN http ://www. akademikbakis. org
Şenesen, R. O. (2011). Çukurova Halk Kültüründe Süpürge İle İlgili İnanışlar ve Uygulamalar, Karadeniz, ( 9): 64-79.
Şimşek, E. (2003). Anadolu'da Yağmur Duasına Bağlı Olarak Oynanan Bir Oyun: "Çömceli Gelin", Milli Folklor, 15 (60): 78-87.
Şişman, B. (2003). Samsun'da İcra Edilen Bir Yağmur Duası Ritüeli ve Türk Kültür Tarihi Bağlamında Düşündürdükleri, Milli Folklor, (58): 86-92.
Ökse, T. (2006). Eski Önasya'dan Günümüze Yeni Yıl Bayramları, Bereket ve Yağmur Yağdırma Törenleri, Bilig, (36): 47-68.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com